په افغانستان کې د ښځینه ډاکټرانو او نرس قابلو د کمښت تر پرله پسې اندیښنو وروسته د طالبانو حکومت نجونو ته په یوشمېر ولایتونو کې د نیمه عالي روغتیایي زده کړو اجازه ورکړې ده.
د ښځو د حقونو یو شمېر فعالانې د طالبانو د حکومت د عامې روغتیا وزارت دا ګام ستایي، خو وایي د ښځینه ډاکټرانو کمښت یوازې د نرسانو او قابلو په فراغت نه جبرانیږي.
د ښځو د حقونو فعالې ډېوې امرخېلې د سه شنبې په ورځ ازادي راډیو ته وویل، طالبان باید د مسلکي طبي پرسونل د زیاتوالي په هدف طبي پوهنتونونو کې هم نجونو ته د تحصیل د دوام اجازه ورکړي.
هغې زیاته کړه:
" نرسانې او قابلې نه شي کولای چې د یوې متخصصې ډاکټرې په څېر کار وکړي او مسولیت واخلي. په افغانستان کې متخصصینو او مسلکي ډاکټرانو ته اړتیا ده. یوازې قابله یا نرس د ټولو ښځو روغتیایي ستونزې نه شي هوارولی. په افغانستان کې نسبت نورو ټولنو ته د ښځو تحصیل فرض عین دی. باید هغه نجونې چې اوس د عمومي طب برخه کې زده کړې کوي هغوی ته هم باید پوهنتونونه بیرته خلاص شي."
طالبانو واک ته له رسیدو وروسته تر شپږم ټولګي پورته د نجونو ښونځي بند کړل او د ۲۰۲۲ کال په دسمبر کې یې د هغوی پوهنتونونه هم وتړل.
د سه شنبې په ورځ باختر خبري اژانس چې د طالبانو د حکومت تر واک لاندې دی راپور ورکړ چې په ۱۱ ولایتونو کې دولتي طبي انستيتیوتونو ته له دولسم ټولګي څخه د فارغو نجونو د جذبولو لړۍ پيل شوه.
په راپور کې راغلي چې د عامې روغتیا وزارت د پریکړې له مخې د کاپيسا، پروان، پنجشېر، ميدان وردګو، غزني، پکتيا، لوګر، خوست، بدخشان، باميانو او پکتيکا ولایتونو له دولسم ټولګي فارغې نجونې کولای شي چې د کاپیسا، پکتیا، خوست په نیمه عالي طبي موسسو او د بدخشان د قابله ګۍ په څانګه کې نوم لیکنه وکړي.
باختر اژانس د دې پریکړې لامل نه دی یاد کړی، خو دومره یې ویلي چې همدې ولایتونو ته د عامې روغتیا وزارت پلاوي هم استول شوي دي.
د طالبانو حکومت دا ګام داسې مهال پورته کړی چې تازه د بشري حقونو د څار نړیوال سازمان وویل، په افغانستان کې مېرمنو په ځانګړې توګه میندوارو ښځو ته د روغتیایي خدمتونو راتلونکې ډېره تیاره بریښي.
بل لورته د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونيو ګوتیریش د افغانستان په اړه د دوحې تر غونډې وروسته ویلي چې د افغان ښځو پر زده کړو او کار دې لګول شوي " ظالمانه" محدودیتونه لغوه شي.
معلومه نه ده چې د طالبانو دا پریکړه د دوحې له غونډې او د ښاغلي ګوتیریش له غوښتنې سره څومره تړاو لري، خو څه چې څرګند دي، هغه روغتیایي خدمتونو ته د افغانانو په ځانګړی توګه د ښځو کم لاسرسی دی.
دا ستونزه وخت ناوخت یوشمېر افغانان له ازادي راډیو سره هم شریکوي چې د نیمروز دغه اوسیدونکی یی یوه بېلګه ده.
دغه کس ویلي:
" که په واقعیت سره مونږ وغواړو چې د ښځو او زېږون په برخه کې له مرګ ژوبلې سره مخ نه شو، نو ښه داده چې خویندو ته تر شپږم ټولګي د زیات تعلیم اجازه ورکړو. هغه نجونې چې دولسم ټولګی یې پاته دی، یا یې ستاژ یا طبي پوهنتون نیمګړی پاته دی، هغوی ته دې اجازه ورکړي چې د مسلکي کدر له کمښت سره مخامخ نه شو."
شاوخوا درې میاشتې وړاندې د طالبانو د عامې روغتیا سرپرست وزیر قلندر عباد ویلي و چې دوی د ښځینه ډاکټرانو له کمښت سره مخامخ دي او په وینا یې د دغې تشې ډکېدو ته کار کوي.
د نجونو د تعلیم او تحصیل مخنیوی او د کار په ګډون په یوشمېر ټولنیزو چارو کې ښځو ته اجازه نه ورکول، په ظاهره هغه لاملونه دي چې له مخې یې نړیواله ټولنه د طالبانو حکومت په رسمیت نه پيژني.
