په هرات کې د تېرې اوونۍ بېلابېلو زلزلو د عامه ځايونو د ويجاړولو ترڅنګ تاريخي ځایونو ته هم زیانونه اړولي دي.
د افغانستان په هرات ولایت کې وروستیو زلزلې د عامه ځایونو د ویجاړولو ترڅنګ د دغه ولایت تاریخي او لرغوني ځایونه هم زیانمن کړي دي.
په دې زلزله کې چې د چهارشنبې په سهار رامنځته شوه د ريښتر په کچه شپږ اعشاريه درې درجې ښودل شوې وه چې له امله يې د نورو مالي او ځاني زيانونو ترڅنګ د هرات د جامع جومات، اختيارالدين کلا، د جومات منارې او د دغه ولايت ځينې نور تاريخي ځايونه زيانمن او ويجاړ کړي دي.
د هرات یوه اوسېدونکي احمد جاوید غزنوي د پنجشنبې په ورځ ازادي راډيو ته وویل: "په دې زلزله کې د هرات د ارګ د برجونو يوه برخه زيانمنه شوې، په هرات کې د منار يوه برخه ويجاړه شوې او د هرات د جامع جومات ګلدستې هم په دې زلزله کې زيانمنې شوې دي."
په هرات ولایت کې د طالبانو سیمهییز چارواکي هم په دغه ولایت کې د تاریخي ځایونو د ویجاړولو خبر ورکوي.
په هرات کې د طالبانو د حکومت ویاند نثار احمد الیاس په دې اړه ازادي راډيو ته وویل: "له بده مرغه په کې ډېر ځاني او مالي زيانونه اوښتي، سربېره پر دې زمونږ تاريخي اثارو ته هم زيانونه اوښتي، لکه د اختيارالدين کلا، د هرات لوی جومات او په هرات کې ځينې څلي هم پهکې شامل دي."
الیاس زیاتوي چې دوی به دغه ځایونه بیا ورغوي.
خو په هرات کې د تاريخي او لرغونو ځايونو ويجاړېدل فرهنګي کارپوهان هم اندېښمن کړي دي.
یو له هغو کارپوهانو څخه ولي شاه بهره چې د هرات د لرغونو اثارو په اړه یې یو کتاب هم لیکلی، ازادي راډیو ته وویل چې په طبیعي پېښو کې د لرغونو ځایونو ویجاړېدل د بې غورۍ له امله رامنځته کېږي.
ولي شاه بهره
نوموړي زياته کړه: "داسې ودانۍ د بوديجې د نشتوالي له امله په داسې پېښو کې زيانمنې کېږي او زموږ تاریخي ځایونو ته سخت زیانونه اوښتي، د هرات تاریخي لوی جامع جومات چې ۱۴۱۴ کاله لرغونتوب لري، له بده مرغه د بوديجې د نشتوالي له امله موږ نهشو کولی د بیارغونې په برخه کې اقدام وکړو. ګلدستې چې شاوخوا ٧٦ کاله وړاندې د مرحوم عبدالله خان ملکيار په وخت کې جوړ شوي وو، ټول ويجاړ شوي. زموږ د مقصود څلۍ او ختيځ څلۍ ټول زيانمن شوي، دوی نه رغول شوي او نه ساتل شوي دي."
د افغانستان لوېدیځ د دې اوونۍ د شنبې له ورځې راهیسې د سختو زلزلو او وروسته له زلزلې د وړو ټکانونو شاهد دی.
د المان د جيولوجيکي څېړنو مرکز خبر ورکړی چې په هرات کې د چهارشنبې د سهار د زلزلې کچه د تېرې شنبې د ورځې د خونړۍ زلزلې په شان ۶،۳ درجې و چې د هرات ښار شمال ته په ۳۴ کيلومترۍ کې رامنځته شوه.
د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر په یوه نوي راپور کې ویلي چې د چهارشنبې ورځې زلزلې یوازې په دغه ولایت کې ۱۱۲ کلي زیانمن کړي دي.
د اوچا د راپور له مخې د افغانستان په لوېدیځ کې د روانې اونۍ زلزلې ۱۷ زره کسان زیانمن کړي دي.
په دې اړه نور: اوچا: د افغانستان لوېدیځ کې د روانې اوونۍ زلزلو ۱۷۰۰۰ کسان زیانمن کړيلومړۍ زلزله د شنبې په ورځ د میزان په ۱۵مه د هرات په زنده جان ولسوالۍ او ځینو ګاونډیو ولسوالیو کې وشوه چې زرګونه کسان په کې مړه او ټپیان شول.