د روغتیا په برخه کې کارپوهان د طالبانو حکومت له خوا د عامې روغتیا وزارت د نوي سرپرست په ټاکلو نیوکه کوي او وايي چې د روغتیا په برخه کې د غیر مسلکي کسانو ګمارل به د افغانستان پر روغتیايي سیستم منفي اغېز وکړي.
دا په داسې حال کې ده چې د طالبانو مشر ملا هبت الله اخندزاده په خپل نوي فرمان کې د خپل حکومت د عامې روغتیا سرپرست قلندر عباد له دندې ګوښه او د کورنیو چارو وزارت پخوانی اداري مرستیال مولوي نور جلال جلالي یې د هغه پر ځای ګمارلی دی.
د طالبانو حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد په خپله ایکس پاڼه کې د دوی د مشر فرمان خپور کړی چې پر اساس یې یو شمېر نورې ګمارنې او تبدیلۍ هم شوي دي.
له ډلې یې د سمنګان پخوانی والي ملا عبدالاحد فضلي د فاریاب د والي په توګه او د فاریاب پخوانی والي محمد شعیب رسالت د سمنګان د والي په توګه ټاکل شوي دي.
د طالبانو د مشر په فرمان کې د قلندر عباد چې د روغتیا په برخه کې لوړې زده کړې لري، د ګوښه کولو د علت په اړه څه نه دي ویل شوي او د هغه لپاره کوم بل مقام هم په پام کې نه دی نیول شوی.
د روغتیا برخې پوهان او د افغانستان د عامې روغتیا وزارت پخواني چارواکي د طالبانو پر دغو نویو ګمارنو نیوکه کوي او وايي چې افغانستان یو کمزوری روغتیايي سیستم لري او د دې سیستم د مدیریت لپاره باید د اړوندو زده کړو درلودونکی او با تجربه کس وګمارل شي.
په تېر جمهوري نظام کې د عامې روغتیا وزارت پخوانی ویاند غلام دستګیر نظري وايي: " هر وزارت اړتیا لري چې مسلکي مشر ولري. کله چې کار اهل کار ته ونه سپارل شي، مونږ باید خلکو ته د روغتیايي خدمتونو د ښه والي تمه ونه لرو. له بده مرغه له درېیو کلونو راهیسي دغه ناورین د روغتیا په برخه کې په سيستماتيک دول جریان لري. غیر مسلکي کسان په روغتونونو او عامې روغتیا وزارت کې ځای په ځای شوي."
نوموړی زیاتوي چې دا مهال د افغانستان روغتیايي سیستم د بودیجې، امکاناتو او د سازمانونو د ملاتړ له کمښت سره مخ دی او د غیر مسلکي کسانو شتون به وضعیت لا پسې خراب کړي.
د انګلستان د کامبریج پوهنتون د روغتیایي برخې څیړونکي ډاکټر محمد نوروز حقمل ازادي راډيو ته وویل چې په ډیرو هیوادونو کې د روغتیا سکتور د مشرۍ لپاره مسلکي کسان ګمارل کیږي چې د روغتیايي سیستم د ښه والي لپاره کار وکړي.
"د یو ډاکټر شتون، نه یوازې د افغانستان د عامې روغتیا وزارت په راس کې بلکې د نړۍ په ټولو هیوادونو کې ډیر اړین دی. ځکه هلته چې غیر مسلکي کسان ټاکل شوي سمه پایله یې نه درلوده. د عامې روغتیا وزارت یو پیچلی او مغلق سکتور دی چې یو پوه، تجربه لرونکي مسلکي کس ته اړتیا لري."
د طالبانو په حکومت کې د عامې روغتیا د سرپرست وزیر په توګه د مولوي نور جلال پر ټاکل کېدو نیوکې په ټولنیزو رسنیو کې هم ډېرې دي.
له ډلې یې د پخواني جمهوري نظام د ولسي جرګې غړي عارف رحماني په خپله فسبوک پاڼه لیکلي چې د روغتیا په سکتور کې د مولوي ګومارل د دین او عقل خلاف کار دی او د طالبانو مشر د بې پروايي څرګنده ښکارندويي کوي.
د فیسبوک یوې کارونکې مسعودې احمدي لیکلي چې مسلکي وزیر له دندې ګوښه شوی او پر ځای یې د کورنیو چارو وزارت مرستیال ټاکل شوی دی.
د طالبانو پر مشر ملا هبت الله اخندزاده څو ځلې د غیر مسلکي کسانو د ګمارلو او د دولتي دندو د رهبرۍ لپاره د دې ډلې د غړو د ګومارلو له امله نیوکې شوې دي.
د طالبانو حکومت د عامې روغتیا وزارت په مشرتابه کې پر نوې ګمارنې نیوکې په داسې حال کې کېږي چې د بېلابېلو نړیوالو سازمانونو د راپورونو له مخې د افغانستان د روغتیا سکتور له جدي ستونزو سره مخ دی او په لرو پرتو سیمو کې میلیونونه خلک روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی نه لري.
