په افغانستان کې د ماینپاکۍ ځینې موسسې وايي، له سیاسي تحولاتو وروسته د ماینپاکۍ د چارو تمویل ۷۰ فیصده درول شوی دی.
په داسې حال کې چې په افغانستان په میلیونونو کسان د ماینونو او نورو ناچاوده مهماتو له مستقیم او غیرمستقیم خطر سره مخامخ دي، په دغه هېواد کې د ماینپاکۍ د چارو تمویل د پخوا پر تله ۷۰ فیصده کم شوی دی.
په دغه هېواد کې د ماینپاکۍ ځینې موسسې وايي، عمده علت له تازه سیاسي تحولاتو وروسته له افغانستانه سره د نړیوالې ټولنې د چلند او سیاست بدلېدل دي.
د "ایمډيسي MDC موسسې مشر شهاب حکیمي له ازادۍ راډیو سره په خبرو کې وویل، د ماینونو د چارو ځنډېدو د ملیونونو کسانو خوندیتوب ته خطر پېښ کړی دی.
حکیمي وویل: "دا مهال شاوخوا ۱۲۰۰ کیلومترمربع ساحه په ماینونو ککړه ده چې ۴۲۳۳ کلي په کې شامل دي. له دې ساحې ۳ اعشاریه ۴ میلیونه وګړي په مستقیم او ۳ اعشاریه ۸ ملیونه وګړي په غیرمستقیم ډول زیانمن دي. دا ساحې په ۲۶۶ ولسوالیو کې دي. د ماینپاکۍ چارو سکټور لږ تمویلېږي. علت یې په افغانستان کې سیاسي بدلونونه دي، په ځانګړي له ۲۰۲۱م کال وروسته. په وروستیو دوو کلونو کې د ماینپاکۍ چارو تمویل ۷۰ فیصده کم شوی دی. د ماینپاکۍ مسلکي پرسونل ۱۵،۰۰۰ کسان وو چې اوس د پیسو د نشتوالي له کبله یوازې ۳۰۰۰ کسان کار ته ځي، پاتې نور پر کور ناست دي."
راپورونه وایي، تر اوسه په افغانستان کې د ماینپاکۍ له پروګرامونو سره د مالي مرستو چارې د ملګرو د سازمان له خوا تنظیمېدلې.
د "ایمډيسي" په نوم د ماینپاکۍ موسسه وايي، د ماینونو او ناچاوده مهماتو چاودنې په افغانستان کې هره میاشت تر ۷۰ زیاتو کسانو ته مرګ ژوبله اړوي.
د پروان ولایت د کوه صافي ولسوالۍ اوسېدونکی تاج محمد وایي، ۱۲ کلن زوی یې د ماین چاودنه کې قرباني شوی دی.
هغه وویل: "په ماین چاودنه کې زما زوی شهید شو، د همدې روژې ۲۱مه ورځ وه چې زوی مې د کلي یو بل ماشوم سره غره ته مال بېولی و، هلته ماینونه ډېر دي، دوی له ناپوهۍ نه دا ماین رااخیستی و، لکه چې په ډبره یې موښلی و چې پرې الوتی و، هغه بل ماشوم به ترې کوم ۵ متره لیرې و چې هغه ټپي شو."
تر دې مخکې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ ادارې یا اوچا د جولای پر ۲۱مه پر خپل ایکسپاڼه لیکلي وو، په افغانستان کې نږدې درې نیم میلیونه وګړي د ماینونو او له جګړو د پاتې ناچاوده مهماتو له امله له زیانمنېدو له دوامداره ګواښ سره مخامخ دي.
اوچا په روان ۲۰۲۴م کال کې په افغانستان کې د ماینونو او له جګړو د پاتې ناچاوده مهماتو د چاودنو د قربانیانو او د نورو ماینونو د شنډولو لپاره د مرستو د کمښت خبره کړې ده.
اوچا ویلي، د ۲۰۲۴م کال له جنورۍ تر جون میاشتې په ټول افغانستان کې د ماینونو او ناچاوده مهماتو د چاودنو له امله یې د ۲۹۲ ملکیانو مرګژوبله ثبت کړې چې ۸۸ سلنه یې ماشومان دي.
دې ادارې د ماینونو او ناچاودو توکو له امله تر ټولو ډېر زیانګالي ولایتونه کابل، هرات، ننګرهار، غزني او کندهار بللي دي.
اوس هم وخت ناوخت د افغانستان له بېلابېلو ولایتونو د ماینونو او ناچاوده مهماتو په چاودنو کې د خلکو د مرګ ژوبلې خبرونه رارسېږي.
که څه هم په افغانستان کې اوس د جګړو شدت کم شوی، خو د روسانو د یرغل او د تېرو شلو کلونو پر مهال د ځای پر ځای شویو ماینونو او نورو ناچاوده مهماتو د چاودنو خطر ختم شوی نه دی.
