که څه هم په افغانستان کې د تېره یوه کال پر مهال هېڅ امریکايي عسکر نهدی وژل شوی، خو تازه د امریکا ولسمشر جو بایډن ویلي، غواړي په مسؤلانه ډول هغه جګړې پای ته ورسوي چې ډېر کلونهیې دوام وکړ، خو هغه مشخصاً د افغانستان نوم نهدی اخيستی.
ولسمشر بایډن له لوړې کولو وروسته په لومړي ځل د امریکا دفاع وزارت یا پنټاګون کې د وینا پر مهال ویلي، زور کارول باید وروستۍ لار وي، نه لومړۍ.
د امریکا ولسمشر داسې مهال په نړۍ کې د خپلو اوږدو جګړو د پای خبره کوي چې له دې وړاندې د سپینې ماڼۍ واکمن ډونالد ټرمپ په افغانستان کې د جګړې د پای لپاره له طالبانو سره د سولې هوکړه وکړه، هغه څه چې لا یې په دې هېواد کې د نږدې ۲۰ کلنې جګړې ټغر نهدی ټول کړی.
ښاغلي بایډن پر دې خبرې له ټینګار سره چې د اوږدو جګړو د پای اراده لري، وايي خو دا ډاډ مهم دی چې ترهګري نور د امریکا خلک نهګواښي.
جو بایډن زیاتوي: "زه به له وزیر اسټین او د نړۍ له مشرانو سره کار وکړم، څو هغه جګړې چې ډېر کلونهیې دوام وکړ، په مسؤلانه ډول پای ته ورسوم او ډاډ ترلاسه کړم چې د ترهګرۍ ګواښ نور نهشي کولای د امریکا د خلکو امنیت وګواښي."
د امریکا ولسمشر په مسؤلانه ډول د اوږدو جګړو د پای خبره داسې مهال کوي چې حکومتیې په افغانستان کې د جګړې د پای لپاره له طالبانو سره د فبرورۍ د ۲۹مې نېټې د هوکړې په بیا ارزونه بوخت دی.
د بایډن حکومت ته د کانګرس لهخوا د افغانستان د وضعیت د څېړنې ډلې هم مشوره ورکړې چې له دې هېواد څخه د عسکرو ویستل په وضعیت او شرایطو پورې وتړي.
له دې وړاندې د افغانستان د ګاونډیانو چين، ايران او هندوستان په ګډون اروپايي ټولنې او ناټو هم له امریکا غوښتي چې له افغانستان څخه د خپلو عسکرو د ویستو په برخه کې د بېړې پر ځای، له دقت کار واخلي.
- خو په مسؤلانه ډول د اوږدو جګړو پای څه معنی؟
د پوځي چارو پوه عبدالباري عارض وايي: "مسؤلانه وتل، د یوې جګړې د پای او په واقعي ډول د داسې سولې راتلل چې په هغې کې بشري حقوق، د زدهکړو او کار حقونه او د ښځو حقونه خوندي وي. مسؤلانه وتل باید د افغانستان نظام له ستونزو سره مخ نهکړي، یعنې بنسټونه چې تر اوسه پورې څومره کار شوی، همداسې خوندي وساتل شي."
خو د امریکا ولسمشر هم دا ډاډ ورکوي چې په نړۍ کې به خپل هېڅ متحد یوازې پرې نهږدي.
ښاغلی بایډن وايي: "زه به ستاسې د سر اعلی قوماندان په صفت هېڅکله هم د امریکایانو د حیاتي ګټو او په ټوله نړۍ کې د خپلو متحدانو د دفاع په برخه کې د اړتیا پر مهال د زور له کارولو ډډه ونهکړم. د دفاع وزارت مهم او اړین مأموریت زموږ د دښمنانو د بریدونو مخنیوی، د اړتیا پر مهال په جګړو کې د امریکا د امنیت د ساتلو لپاره جنګېدل او بری ګټل دي، خو زه باور لرم چې زور باید، وروستۍ لاره وي، نه لومړۍ."
که څه هم د امریکا حکومت د خبرو او ډیپلوماتیکو لارو د اوږدو جګړو د پای غوښتونکې ده، خو د افغانستان د سولې خبرو بیا تر اوسه کومه لویه بریا نهده لرلې.
په تېره نږدې یوه میاشت کې د افغان دولت او طالب پلاویو ترمنځ د سولې خبرو پر دوام هېڅ ډول غونډه نهده شوې.
د سولې په چارو کې د دولت وزارت ویانده ناجیه انوري وايي: "زموږ مقابل لوری باید د سولې لپاره له جوړ شوي طلايي فرصت ګټه واخلي، څو مذاکرات پیل او په افغانستان کې تلپاتې او باعزته سوله راشي."
طالبان هم ځان سولې ته ژمن بولي او ویاند یې ذبیحالله مجاهد وايي، دوی له خبرو په شا شوي نهدي.
خو د سولې خبرو د دوام او هغه څه چې متحده ایالاتیې د جګړې مسؤلانه پای بولي، لا یې هم په اړه د جو بایډن د حکومت وروستۍ تګلاره نهده روښانه، خو هیله شته چې هغه به ژر په دې اړه برخه کې خپله وروستۍ پرېکړه وکړي.
