سیرګي لاوروف نن (د جنوري ۱۴مه) په خپل کلني خبري کنفرانس کې وویل، د واشنګتن نوې ادارې د اوکراین د جګړې د حقایقو درک پیل کړی دی. له دې مخکې نورو روسي چارواکو هم د اوکراین په جګړه کې، چې په څو اونیو کې یې دریمه کلیزه پیلېږي، د احتمالي اوربند د طرحې په اړه ورته څرګندونې کړې دي.

ښاغلي ټرمپ ویلي چې غواړي د روسیې له ولسمشر ولادیمیرپوتین سره مخامخ وګوري او د اوکراین د جګړې د پای ته رسولو په اړه خبرې ورسره وکړي.

دا په داسې حال کې ده چې روسیې د اوکراین د قلمرو څه باندې شل سلنه سیمې اشغال کړي او په توجیه کې یې په ناټو کې د اوکراین د غړیتوب د مخنیوي په ګډون یولړ دلایل وړاندې کړي دي.

په کییف کې هم چارواکو د ټرمپ د سولې د طرحې اورېدو ته چمتووالی ښودلی. ټرمپ د پرون په یوه مرکه کې وویل پوتین چمتو دی چې د ده د لوړې له مراسمو وروسته له ده سره وګوري.

د امریکا د هواپېژندنې د ادارې کارپوه ډیویډ راټ ویلي چې د دې بادونو سرعت نن په ساعت کې تر ۱۲۰ کیلومترو پورې دی خو د هغه په وینا سبا- چارشنبې (د ډسمبر ۱۵مه) به یې سرعت د ۸۰ او ۱۱۲ کیلومترو ترمنځ وي. په ځنګلونو کې د تېرې اونۍ دوه لوی لګېدلي اورونه د چټکو بادونو له کبله پراخ شول.

د رویټرز خبري آژانس د راپور له مخې په لاس انجلس کې د اوروژنې کارکوونکي د نورو احتمالي اورونو د مخنیوي لپاره چمتووالی نیسي.

تېره شپه د اطفاییې څه باندې ۸۵۰۰ کارکوونکو په ځمکه او هوا کې د لګېدلو اورونو د مخنیوي په عملیاتو کې برخه واخیسته.

د راپورونو له مخې په دې اورپېښو کې تردې دمه لږترلږه ۲۴ کسان مړه شوي او له ۱۲ زرو ډېر کورونه او ودانۍ ویجاړې یا زیانمنې شوې دي.

اوچا نن پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې دا هم ویلي دي چې روغتیايي خدماتو ته د اړو ۱۴،۳ میلیون کسانو له ډلې څه باندې ۲۳ سلنه ښځې، ۵۳ سلنه ناریه او نژدې ۱۰ سلنه معلولیت لرونکي کسان دي.

د طالبانو د حکومت د روغتیا سرپرست وزیر نورجلال جلالي د مرغومي په ۵مه وویل چې د هېواد د ولسوالیو ۷۲ سلنه اوسېدونکي اوس مهال روغتیايي خدماتو ته لاسرسی نه لري. اوچا له اړو افغانانو سره د مرستې لپاره د نژدې ۲۸۰ میلیون ډالره بسپنې غوښتنه کړې.

د ولسمشر په توګه د ښاغلي بایډن دنده په یوه اونۍ کې پای ته رسېږي او ټاکل شوې ده چې منتخب ولسمشر ډونالډټرمپ د جنوري په شلمه لوړه وکړي. ښاغلي ټرمپ له افغانستان د وتلو پرېکړه شرموونکې بللې.

امریکايي پوځیان د دوحې د موافقې په اساس د طالبانو له واکمنېدو دوه اونۍ وروسته د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۳۱مه له افغانستانه ووتل. دا موافقه د ۲۰۲۰ کال د فبروري په ۲۹مه، د ټرمپ د ولسمشرۍ د لومړۍ دورې پرمهال لاسلیک شوه.

د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۲۶مه د امریکايي سرتېرو د وتلو په بهیر کې د کابل هوايي ډګر په ابي نومې دروازه کې په یوه انتحاري حمله کې چې پړه یې د داعش ډلې خراسان څانګې ومنله، ۱۳ امریکايي پوځیان او له ۱۷۰ ډېر افغانان ووژل شول.

ایستونیا، لاتویا او لیتوانیا د دې غونډې جوړوونکي دي او تمه ده چې د ناټو د سرمنشي مارک روته په شمول ځینې نور مشران هم ورشي.

د غونډې اصلي هدف هم د هغو ګواښونو په وړاندې چې احتمالاً د روسي بیړیو له خوا پېښیږي د ځینو مهمو تاسیساتو ساتنه او دفاع ده.

روسیه پر اوکرایین د یرغل په خاطر له لګېدلو بندیزونو د ځان د خلاصون لپاره په بالتیک سمندرګي کې کښتۍ د تیلو د انتقال لپاره کاروي خو دا کښتۍ په ځینو مخربو فعالیتونو کې ښکېلې بلل شوي.

په وروستیو کې د دغو کښتیو د تحرکاتو په سبب دوه ځایه د فایبر اپتیک کیبلونه چې فنلند او جرمني سره وصلوي شلیدلي او په یوه بله پېښه کې هم د فنلند او ایستونیا د برېښنا کیبلونه پرې شوي.

د بیان په اساس شمالي کوریا د سه شنبې سهار نهه نیمي بجې د ګانګیي له سیمې دا میزایل توغولي چې تر ۲۵۰ کیلومتره یې مزل کړی او بیا سمندر کې لوېدلي.

شمالي کوریا داسې وخت دا توغندي ویشتلي چې د جاپان صدراعظم تاکیشي ایوایا جنوبي کوریا ته تللی دی.

ځینې کارپوهان بیا د شمالي کوریا له خوا د توغندیو دا ازموینه د امریکا د منتخب جمهور رییس ډونالډ ټرمپ راتلونکې ادارې ته یو پیغام بللی دی.

د خبریالانو د ملاتړ دې دوو بنسټونو نن (د مرغومي ۲۵مه) په یوه ګډ بیان کې د طالبانو پر حکومت غږ کړی چې پر انصاري لګېدلي تورونه لغو کړي. په بیان کې راغلي چې انصاري د طالبانو له مخالفو رسنیو سره د همکارۍ او د طالبانو پرضد د تبلیغاتو په تور په حبس محکوم شوی دی. طالبانو تراوسه په دې اړه رسما څه نه دي ویلي.

مهدي انصاري نژدې یوه اونۍ مخکې په کابل کې د طالبانو د یوې محکمې له خوا په یونیم کال بند محکوم شو.

انصاري د روان کال په تلې میاشت کې هغه مهال لادرکه شو چې د کابل په پل سرخ سیمه کې له خپل دفتر څخه راووت. د رسنیو مدافع بنسټونه وايي چې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته ګڼ شمېر خبریالان له فشارونو، د خپل ځان له سانسورولو، نیونو او شکنجې سره مخامخ شوي دي.

د لبنان د ولسمشرۍ دفتر ویلي چې د دې هېواد ولسمشر جوزف عون، د پارلمان له فراکسیونونو سره له مشورې وروسته، نواف سلام ته، چې د هاګ د نړیوالې محکمې رئیس دی، رسماً د کابینې د جوړولو دنده وسپارله.

د راپورونو له مخې، تر پرون (دوشنبې) ناوخته پورې د لبنان د پارلمان تر نیمايي زیاتو غړیو د نواف سلام ملاتړ کړی دی.

دا پرمختګ د دې ښودنه کوي چې په لبنان کې د حزب‌الله موقف کمزوری شوی دی. حزب‌الله، چې د ایران له ملاتړه برخمن دی، غوښتل چې نجیب میقاتی په دې څوکۍ کې پاتې شي.

د دوشنبې تر مازیګر پورې، نواف سلام د پارلمان د ۸۴ غړو ملاتړ ترلاسه کړی و. ښاغلی سلام به، چې اوس مهال په هاګ کې اوسي، د خپلې دندې د پیل لپاره لبنان ته ستون شي.

سعودي عربستان غواړي چې د معدني موادو په ځانګړي ډول د یورانیمو په پلورلو خپل عاید زیات کړي.

د دې هېواد د انرژۍ وزیر عبدالعزیز بن سلمان، دا خبره پرون (دوشنبې، د جدي په ۲۴مه) په ظهران ښار کې په یوه کنفرانس کې وکړه.

د عبدالعزیز بن سلمان په وینا، ریاض په پام کې لري چې د یورانیمو د غني کولو ترڅنګ "ژېړ کیک" تولید کړي او پلوري.

ژېړ کیک د اتومي رییکټور د سونګ میلو په تولید کې کارول کیږي. سره له دې چې دا منځنۍ ماده د وړانګو له اړخه ډېره خطرناکه نه ګڼل کیږي، خو د هغې د چمتو کولو او ساتنې لپاره زیات مهارت او پاملرنې ته اړتیا ده.

د سعودي عربستان اتومي پروګرام لا په لومړنیو پړاوونو کې دی خو دا هیواد هڅه کوي چې د یورانیمو د غني کولو پړاو ته ورسیږي.

د بیل او ملیندا ګیټس بنسټ د قطر، متحده عربي اماراتو، سعودي عربستان او د اسلامي پراختیايي بانک په همکارۍ په افغانستان کې د ماشومانو د ګوزڼ د له منځه وړلو او د لومړني روغتیايي سیسټم د پیاوړتیا لپاره یو پروګرام پیلوي.

دا پروګرام به د افغانستان د بیا رغونې صندوق له لارې تمویل شي.

د بیل او ملیندا ګیټس بنسټ د نړیوالې پراختیا څانګې رئیس، کریس الیاس، له ګلف ټایمز ورځپاڼې سره په مرکه کې، چې پرون (دوشنبې) خپره شوه، وویل چې دغه پروګرام به د روان ۲۰۲۵ کال په لومړیو کې پيل شي.

ده زیاته کړه: «د ګیټس بنسټ او د قطر، متحده عربي اماراتو او سعودي عربستان حکومتونه د افغانستان د لومړني روغتیايي سیسټم د ملاتړ لپاره د اړتیا وړ مالي منابع د افغانستان د بیا رغونې صندوق له لارې برابروي.»

افغانستان او پاکستان لا هم په نړۍ کې هغه دوه هیوادونه دي چې د پولیو یا ګوزڼ ویروس پکې له منځه نه دی تللی.

د ګیټس بنسټ د نړیوالې پراختیا څانګې رئیس ګلف ټایمز ته ویلي چې د منځني ختیځ، پاکستان او افغانستان روغتیايي چارواکي هڅول کېږي چې د دې ناروغۍ د له منځه وړلو لپاره لازم اقدامات وکړي.

کریس الیاس په خپله مرکه کې په افغانستان کې د پولیو د محوه کولو لپاره د بودجې د اندازې په اړه څه نه دي ویلي.