ګارډین:
ګارډین ورځپاڼې "د افغان عالمانو غونډه د نجونو د زده کړې په چوپتیا پای ته ورسېده" تر سرلیک لاندې په یوه مطلب کې لیکلي، په زرګونو افغان دیني عالمانو او قومي مخورو غونډه پای ته ورسېده او ګډونوالو یې له نړیوالې ټولنې د طالبانو د حکومت د په رسمیت پېژندلو غوښتنه وکړه خو پر نجونو د ثانوي زده کړو د لګول شویو بندیز په اړه غلي پاتې شول.
د ګارډین په لیکنه د طالبانو له بیا واکمنېدو نژدې یو کال تېرېږي، خو تراوسه د نړۍ هېڅ یوه هېواد یې حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی.
ډیپلوماتانو ویلي، چې د نجونو پرزده کړې بندیز یو له هغو مهمو لاملونه څخه دی چې طالبان لا هم په نړیواله کچه منزوي دي.
پردې مسئلې د دې ډلې په لیکو کې هم ډېر کسان چې غواړي خپلې لوڼې یې زده کړې وکړي، ناراضه دي.
ګارډین وړاندې لیکي، ټاکل شوې وه چې د نجونو ټول ښوونځي په تېره مارچ میاشت کې پرانیستل شي خو په وروستیو شېبو کې دغه پرېکړه، ظاهراً د طالبانو د مشر ملا هبت الله اخوندزاده په امر بېرته واخیستل شوه.
د ګارډین په لیکنه، دیني عالمانو او د ټولنو استازیو چې ټول یې نارینه وو درې ورځې په غونډه کې د هېواد د راتلونکې په اړه خبرې وکړې چې تقریباً ټولو یې د طالبانو د واکمنۍ ملاتړ وکړ.
د دې هیله کېده چې د غونډې ګډونوال به د طالبانو مشرتابه ته په سیاسي ډګر کې ځینې انګېزې ورکړي چې دغه بندیز لري کړي، خو د راپورونو له مخې د غونډې له څلورنیم زره د زیاتو ګډونوالو له جملې یوازې دوو یې د نجونو د ثانوي زده کړو د بېرته پیلېدو لپاره خپل غږ اوچت کړی دی.
د غونډې د پای په پرېکړه لیک کې هم دغو عالمانو یوازې د عصري او مذهبي تعلیم او د ښځو د حقونو د درناوي اړتیا ته اشاره کړې خو واضح نه دي ویل شوي چې په دغو حقونو کې د ښوونځي حق هم شامل دی او که نه؟
ګارډین د بشري حقونو د څارد سازمان د ښځو د حقونو د برخې د مسوولې هیدربار خبرې را اخیستي چې ویلي یې دي، دا سخته ده چې د طالبانو د سترې غونډې په پای کې زده کړې او د ښځو حقونو ته د مبهمې اشارې په اړه سړی هیجاني شي.
هیدربار وايي، طالبانو مخکې ډېره واضح دا ژمنه کړې وه، چې ټول ښوونځي بېرته پرانېزي خو دغه ژمنه یې بیا ماته کړې.
هغې ویلي، د دغه بندیز په وړاندې چې ښکاري هغه دایمي دی، د نړیوالې ټولنې له خوا نور د ژورو اندېښنو څرګندولو وخت تېر شوی او بسپنه ورکوونکو، ډیپلوماتانو او ملګرو ملتونو ته پکار ده چې د دغه جنسیتي تبعیض پر وړاندې عملي اقدامات وکړي.
له کله چې طالبان بیا پر افغانستان واکمن شوي، له شپږم ټولګي پورته د نجونو پرمخ ښوونځي تړل شوي او پر ښځو د نورو محدودیتونو ترڅنګ ډېرې فعالې ښځې په ټولنه کې له فعالې ونډې اخیستو منع کړای شوي دي.
نیوعرب:
د نیوعرب خپرونې هم په کابل کې د دیني عالمانو غونډې ته پام اړولی او تر دې سرلیک لاندې چې د طالبانو په وروستۍ غونډه کې نارینه وو د ښځو استازیتوب کاوه، په یوه مطلب کې لیکلي، د دیني عالمانو او قومي مخورو په دې غونډه کې هېڅ یوه ښځه نه وه.
خپرونې د طالبانو د ریس الوزرا د مرستیال مولوي عبدالسلام حنفي هغه خبرې رااخیستي، چې د دغې غونډې په ترڅ کې یې باختر دولتي خبري آژانس ته کړي دي.
هغه ویلي چې بېلابېلو خلکو او د جلا نظریو خاوندانو د ملي یووالي د پیاوړتیا لپاره په دې غونډه کې ګډون کړی دی.
د نیوعرب په لیکنه، ښاغلي حنفي د یوې پوښتنې په ځواب کې چې ایا ښځې هم په دې غونډه کې ګډون کوي که نه، ویلي چې ښځې زموږ میندې او خویندې دي او کله یې چې زامن په دې غونډه کې وي نو په یو ډول دوی هم په کې برخه لري.
نیوعرب خپرونه وړاندې لیکي، دغه غونډه داسې مهال جوړېږي چې افغانستان له ډېرو اقتصادي ستونزو سره مخامخ دی او د دې هېواد د میلیاردونو ډالرو بهرنۍ شتمني په بهر کې کنګل ده.