په داسې حال کې چې د انتخاباتو خپلواک کمېسیون وايي، تر دې دمه له څلورو میلیونو نه زیاتو کسانو په راتلونکو انتخاباتو کې د ګډون لپاره نوملیکنه کړې ده، خو پر انتخاباتو د څار یو شمېر بنسټونه وايي چې د دغو شمېرو د وړاندې کولو په اړه دقیق مېکانیزم نهشته.
د افغانستان د شفافو انتخاباتو بنسټ یا ټیفا مشر محمد نعیم ایوبزاده دغه موضوع جدي ګڼي او وايي، هېڅڅوک نهشي کولای د هغو کسانو دقیقه شمېره وړاندې کړي کوم چې تر اوسهیې نوملیکنه کړې ده.
نوموړي د سې شنبې په ورځ «۱۳۹۷ کال د غبرګولي ۰۸» ازادي راډیو ته وویل چې دغې ستونزې دوی اندېښمن کړي او د نوملیکنې پروسهیې تر پوښتنې لاندې راوستې ده.
ښاغلي ایوبزاده زیاته کړه:
"د شمېرو د وړاندې کولو په اړه مېکانیزم معتبر نهدی او که څوک له بهره دغه ارقام ناسم ګڼي هم سمه نهده، بلکې زموږ هیله دا وه چې یو ډېټابېس او معلوماتي بانک جوړ شي او هغه واقعي شمېرې چې له ډېټابېسه وړاندې کېږي له لوړ اعتباره به برخمنې وي، خو تر اوسه داسې کار نهدی شوی."
د نوملیکنې د پروسې له پیلېدو سره هممهاله د انتخاباتو خپلواک کمېسیون د څارونکو بسټونو له جدي انتقادونو سره مخ دی او دغه بسټونه ادعا کوي چې د کمېسیون له لوري د نوملیکونکو په اړه وړاندې کېدونکې شمېرې اعتبار نهلري.
د انتخاباتو د خپلواک کمېسیون پخوانيو مشرانو فضل احمد معنوي او نجیبالله احمدزي د کمېسیون له لوري د نوم لیکل شویو کسانو وړاندې شوې شمېرې ناسمې ګڼلي او وايي، کمېسیون د شمېرو په وړاندې کولو کې مبالغه کوي.
ښاغلي احمدزي څو ورځې وړاندې ویلي و چې ۱۷ ولایتونو کې یوازې ۴۰۰ زره کسانو نوملیکنه کړې چې په خبرهيې دغه مسئله د ولسي جرګې او ولسوالیو شوراګانو د راتلونکو انتخاباتو مشروعیت تر پوښتنې لاندې راولي.
خو د انتخاباتو د خپلواک کمېسیون کمېشنر سید حفیظالله هاشمي وايي چې د دوشنبې د ورځې تر مازیګره څلور میلیونه او ۲۳ زره کسانو په راتلونکو انتخاباتو کې د رأی ورکونې لپاره نوملیکنه کړې چې وړاندې شوې شمېرې دقیقې او معتبرې دي.
ښاغلي هاشمي زیاته کړه:
"کمېسیون چې کومې شمېرې وړاندې کوي، هغه مسؤلانه دي او د هر عدد په اړهیې ځواب وايي، هغه دوستان چې د سیستم او یا ډېټابېس د نهموجودیت په اړه ادعا کوي، زحمت دې وباسي او کمېسیون ته دې راشي چې موږ مېکانیزم لرو او که نه؟ احتمالاً په دغې اوونۍ کې د مطبوعاتو ټیم هم راغواړو چې د معلوماتي بانک په اړه ورسره معلومات شریک کړو چې په دې برخه کې اندېښنې رفع شي."
د ولسي جرګې او ولسوالیو شوراګانو د راتلونکو انتخاباتو لپاره د رأی ورکوونکو د نوملیکنې پروسه د حمل میاشتې په ۲۵مه نېټه پیل او تر دې دمه دوام لري.
خو د انتخاباتو پر پروسې د خلکو بېباوري، ناامني او د وسلهوالو مخالفینو مخالفت د دغې پروسې پر وړاندې جدي ستونزې ګڼل کېږي.
په همدې حال کې د انتخاباتو خپلواک کمېسیون پر انتخاباتو له څارونکو بنسټونو، سیاسي ګوندونو او خلکو غواړي چې د دغې پروسې د ښه کېدو لپاره همکاري وکړي.
راپور: محمد حدیث پردېس
