په بدخشان کې يو شمېر فرهنګيان وايي چې د دې ولايت دوديز څښاک، شورچاى بايد د نړۍ د دوديزو خوړو په ډله کې شامل شي.
د بدخشان ولايت يو شمېر فرهنګيان وايي، شورچاى د دوى مشهور محلي څښاک دی چې اوږده تاريخي مخينه لري او د دې ولايت د اوسېدونکو تر منځ ډېر عام دى او ډېر زيات څښل کېږي.
دوی دا غوښتنه هم لري چې شورچاى دې دې نړۍ د محلي خوړو په ډله کې شامل شي.
د دوى په تکو شورچاى د دوى د ورځيني ژوند برخه ده او د غم او ښادي په پروګرامونو او ان ټوليزو ناستو کې يې چمتو کوي.
په بدخشان کې ليکوال او شاعر شمس علي وايي چې شورچاى له ډېر پخوا د بدخشان د خلکو ترمنځ دود و او په کورنيو کې تراوسه جوړېږي.
هغه وايي: "اوس شورچاى د ټولو خلکو تر منځ ډې معمول او عام دى که امير دى او که غريب چې دا د دې لامل شوي چې د شورچاى جوړول او کارېدل لا ډېر عام شي او شورچاى ته يې تاريخي ټولنيز او ان کلتوري رنګ ورکړي ډېر به ښه شي چې شورچاى د نړۍ د تاريخي او ډېر کارېدونکي څښاک په ډله کې راوستل شي او تاريخي او ځانګړى ځاى ورکړل شي."
شاوخوا درې مياشتې وړاندې حتى يو ناسته "شعر در نفس هاى ګرم شورچاى" په نوم د بدخشان په فيض آباد ښار کې جوړه شوې وه چې شاعرانو د شورچاى د څکلو تر څنګ د دې خوړو په ستاينه کې شعرونه هم وویل.
د بدخشان يو شاعر او يو بل فرهنګپال عبدالبصير وثيق وايي چې شورچاى د ډېرې کډوالۍ له امله اوس د افغانستان له پولو هاخوا هم پېژندل شوي څښاک دی.
هغه وویل: "شورچاى د بدخشان، افغانستان او شمال د خلکو يو له سهارنيو څښاکو څخه دی او ان هغه بدخشانيان چې له افغانستانه بهر دي هم دا خوندور څښاک ډېر څښي."
د بدخشان د بېلابېلو ولسوالیو یو شمېر اوسېدونکو هم ازادي راډيو ته وویل چې یو شمېر بېوزله کورنۍ ان د ورځې درې وخته شورچاى د ارزانه خوړو په توګه پخوي.
د مايمې درواز ولسوالۍ اوسېدونکى امرخدا وايي: "زه ډېری کورنۍ پېژنم چې د ورځې درې ځلي ان د شپې لهخوا شورچاى څښي. دا د خلکو د کلتور یوه برخه شوې او د خلکو د اقتصاد د ټیټې کچې له امله هم ډېر څښل کېږي."
د بدخشان د کشم ولسوالۍ اوسېدونکی عبادالله وايي چې په بدخشان کې کورنۍ د روژې په مبارکه میاشت کې شورچاى د ګټور څښاک په توګه په پېشلمي کې هم جوړوي او څښي یې.
هغه وویل: "دا یو ډېر قوي څښاک دی او په ورته وخت کې دا د بدخشانيانو د کلتور برخه ده ، که څوک دا خواړه سهار وخوري، تر مازديګره به په حال وي، د بدن مقاومت به یې زیات وي او د ورځې تر ناوخته پورې به وږى نه شي."
د بدخشان د فرهنګپالو او اوسېدونکو په وینا، شورچاى د شیدو، تور چای، چارمغز، مالګې او پيروي جوړېږي او دغه محلي خواړه نه یوازې په بدخشان، بلکې د کندز تخار بغلان په ګډون په يو شمېر نورو ولایتونو کې هم ډېر خوښونکي لري.
د دوی په خبره، شورچاى د شتمنو کورنیو لپاره خوندور خواړه دي چې له لګښتونو سره له ځانګړې مالګينو کلچو سره خوړل کېږي، خو بېوزله کورنیو لپاره ارزانه او اقتصادي خواړه دي.
د بدخشان د فرهنګيانو د معلوماتو پر بنسټ، د شورچاى جوړولو دود په لرغونې زمانه کې د بدخشان د سوداګرو لهخوا چې د تجارتي مالونو د تبادلې لپاره به چين ته تلل راتلل، د چين د تبت له خپلواکې سيمې چې د ورېښم په لارې پرته وه بدخشان ته راوړو.
