د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره"اوچا" وايي، سږ کال یې د بشري مرسته رسوونکو له ډلې ۱۱۳ تنه نیول شوي دي، هغه څه چې دا اداره یې د بشري کارکوونکو خوندیتوب او امنیت ته لوی خطر بولي.
اوچا پرون په خپل میاشتني راپور کې چې په خپله ویبپاڼه یې خپور کړی لیکلي، دې نېونو افغانانو ته د بشري مرستو په رسولو د پام وړ اغېز کړی دی.
په راپور کې لیکل شوي، دوی له فبروري میاشتې وروسته په اګسټ کې د توقیف تر ټولو ډېرې پېښې ثبت کړي چې د تېر کال د همدې مودې په پرتله ۷۳ سلنه زیاتوالی ښيي.
د طالبانو د حکومت ویاند ذبیحالله مجاهد د اوچا د راپور په اړه د ازادي راډیو پوښتنه ځواب نهکړه، خو وړاندې یې په ځلونو دا یادونه کړې چې نړیوالې مرستندویه ادارې باید د دوی د اصولو او شرایطو پر بنسټ خپل چارې مخته یوسي.
په همدې حال کې د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره د دوی په چارو کې د لاسوهنو یادونه هم کوي.
که څه هم اوچا وايي چې د تېر په پرتله دا لاسوهنې کمې شوي، خو زیاتوي؛ په تېره اګسټ میاشت کې د لاسوهنو ۱۰۲ پېښې راپور شوي، هغه څه چې دا اداره یې بشري مرستو ته د افغانانو د لاسرسي په برخه کې اصلي خنډ بولي.
په دې پېښو کې ۴۷ یې حساسو معلوماتو کې لاسوهنه، ۳۰ پېښې په پروګرامونو کې د لاسوهنې، ۱۲ پېښې د تفاهم په یادښتونو کې د لاسلیک ځنډ، ۱۱ پېښې د کارمندانو په ګمارنې او ۲ پېښې د ګټه اخستونکو په انتخاب کې راپور شوي دي.
اوچا زیاتوي، د لاسوهنو له امله د دوی ۴۹ پروګرامونه په موقت ډول ځنډول هم شوي دي. که څه هم اوچا د لاسوهونکو په اړه دقیق څه نهدي لیکلي، خو د مسلحو کسانو یادونه یې کړې او دا یې هم ویلي چې دا ستونزې یې له اوسنیو سرپرستو چارواکو سره شریکې کړې دي.
هاخوا ازادي راډیو سره خبرو کې د هلمند یو اوسېدونکی چې نه غواړي نوم یې په راپور کې یاد شي ادا کوي وايي، د دوی په سیمه کې د اړمنو پر ځای هغو ته مرستې ورکول کېږي چې دولتي چارواکي یې ملاتړ کوي.
هغه وایي:
"زموږ سیمې ته موسسات راغلل، هغه غریب خلک پاتې شول چې د شپې ډوډۍ یې نه لرله. نور خلک یې په جنجال سره واچول. "
د ننګرهار اوسېدونکی کشمیر خان بیا وايي، د کار روزګار درک نهشته او بېوزلۍ ترې دې حده ده چې د څه اخستو توان نهلري.
کشمیر خان وایي:
"قرض را اخلوو او خورو یې. حال مو خراب دی. کار روزګار نهشته، زړه مو خوږېږي، څه به وکړو نو. ځوو او راځوو، هغه د لارې کرایه هم نه پیدا کېږي. "
دا په داسې حال کې ده چې اوچا وايي، افغانستان کې لوږه د ریکارډ تر کچې رسېدلې او دوی اړمنو ته د مرستو د رسولو په برخه کې د بودجې له کمښت سره مخ دي.
د خوړو نړیوال پروګرام ډبیلو ایف یوه ورځ مخکې د تلې په لومړۍ نېټه په خپل راپور کې وویل، چې د تېرې اګسټ میاشتې راهیسې په افغانستان کې د هغه کسانو شمېر ۱۹ عشاریه ۹ میلیونه وګړو ته رسېدلی چې له قحطۍ سره یو ګام واټن لري او دا د دوی په خبره د ټول هیواد د نفوس ۴۶ سلنه جوړوي.
