د فلیپین د حکومت یوه چارواکي وویل؛ د "هایان" په نوم توپان په دغه هېواد کې لږ تر لږه سل تنه وژلي دي.

د فلیپین د هوایي چلند د ادارې مرستیال "جان اندروز" څرګنده کړه چې؛ د خلکو جسدونه په لارو کې پراته دي.

د راپورونو له مخې دغه توپان د خلکو کورونه وران کړي؛ د مځکې د ښووېدو باعث شوی او سیلونه یې بهولي دي.

د فلیپین په ځینو ټاپوګانو کې بریښنا قطع شوې او مخابراتي اړیکي پرې شوې دي.

د امریکا ولسمشر دونالډ ټرمپ یو واربیا ویلي، که څه هم په افغانستان کې پاتې شوې وسلې زړې شوي، خو امریکا یې ممکن د بېرته ورسپارلو غوښتنه وکړي.

ټرمپ د ښځو په اړه په یوه غونډه کې، بې له دې چې د چا نوم واخلي، ویلي: افغانستان ته یې میلیاردونه ډالر ورکړي، او ممکن هغه بېرته ورڅخه وغواړي.

د امریکا ولسمشر تر دې وړاندې هم څو ځلې ویلي و چې له امریکا څخه پاتې شوې وسلې به له طالبانو څخه بېرته وغواړي. ده د دغو وسلو ارزښت ۷ میلیارد ډالره بللی و.

خو طالبانو ویلي چې له امریکا څخه پاتې شوې وسلې د غنیمت مال ګڼي او هیچا ته به یې ورنه کړي.

دوو بشرپالو بنسټونو او ملګرو ملتونو راپور ورکړچې په افغانستان کې د ښځو د مرستندویو فعالیتونو پر وړاندې خنډونه په تېرو درې میاشتو کې زیات شوي دي.

د دې راپور موندنې ښيي چې د طالبانو د امر بالمعروف د قوانینو تطبیق، د اقتصاد وزارت له لوري د ښځو پر کار محدودیتونه، او د نړیوالو مرستو، په ځانګړي ډول د امریکا له خوا د کومکونو کمېدا، سبب شوي چې ډېری ښځې په نادولتي موسسو (NGO) کې دندې له لاسه ورکړي.

دا ارزونه د بشرپال غبرګون لپاره د جنسیت کاري ډلې او د بشردوستانه لاسرسي کاري ډلې له خوا، چې د ملګرو ملتونو د ښځو له ادارې سره همکاري لري، ترسره شوې ده.

د راپور له مخې، د طالبانو د سیاستونو تطبیق د ښځو د کار کولو وړتیا ۲۵ سلنه کمه کړې ده.

په راپور کې همداراز راغلي چې د بهرنیو مرستو کمښت د ښځو اړوندو پروګرامونو بودجه ۱۲۱ میلیونه ډالره راکمه کړې ده.

دا په داسې حال کې ده چې له ۲۰۲۱ کال راهیسې، د طالبانو تر واکمنۍ وروسته، پر ښځو د زده‌کړو، کار، او اوږدو سفرونو محدودیتونه وضع شوي، خو د نړیوالو له پرله‌پسې غوښتنو سره سره، دا محدودیتونه لا هم پر ځای دي.

په بدخشان ولایت کې، د شکي او نسي ولسوالیو ترمنځ مواصلاتي لار د واورې ښویدو له امله بنده شوې ده.

له طبیعي پېښو سره د مبارزې د ریاست مشر محمد اکرم اکبري، ویلي چې د سختو ورښتونو او د واورې د ښویدو له امله د دووک شکي په سیمه کې لار بنده شوې ده.

د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې ادارې تر اوسه د واورې ښویدو د احتمالي تلفاتو په اړه څه نه دي ویلي.

دا په داسې حال کې ده چې د هوا پېژندنې ادارې د روانې اوونۍ لپاره د افغانستان په ډېری ولایتونو کې د باران او واورې د اوریدو وړاندوینه کړې ده.

د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشر پرون (چهارشنبه) اعلان وکړ چې له راتلونکې اوونۍ څخه به د وارداتي موټرو او سپکو ټرکونو تعرفه ۲۵ سلنه لوړه کړي.

د اروپایي کمیسیون مشر دا پرېکړه غندلې او ویلي یې دي چې دا تعرفه "د کاروبارونو لپاره زیان‌رسوونکې ده او د مصرفوونکو لپاره، که په امریکا کې وي او که په اروپایي اتحادیه کې، لا بدتره ده."

ډونالډ ټرمپ د چهارشنبې په ورځ په سپینه ماڼۍ کې وویل:

«موږ غواړو چې د ټولو هغو موټرو پر وارداتو ۲۵ سلنه تعرفه ولګوو، چې په امریکا کې نه تولیدېږي.»

ولسمشر ټرمپ چې تعرفې د مالیاتي عوایدو د کمښت جبران او د امریکا د صنعت د احیا وسیله بولي، همداراز زیاته کړه چې دا تعرفې به د اپرېل پر ۳مه (د حمل ۱۴ مه) عملي شي، یعني یوه ورځ وروسته له هغې چې امریکا د هغو هېوادونو پر ضد متقابلي تعرفې اعلان کړي، چې د امریکا په سوداګریز کسر کې تر ټولو لویه ونډه لري.

د صدراعظم شهباز شریف په مشرۍ د پاکستان حکومت پرېکړه کړې چې د غیرقانوني افغان وګړو د وتلو لپاره د مارچ د ۳۱ ضرب الاجل تمدید نه کړي.

پاکستاني رسنیو نن راپور ورکړ چې د دغه هیواد د کورنیو چارو وزارت په یوه غونډه کې وویل چې حکومت به د مارچ د ۳۱ ضرب الاجل په کلکه عملي کړي او غیرقانوني کډوال به له هېواده وباسي.

تر دې وړاندې، اسلام‌آباد د طالبانو د حکومت هغه غوښتنه رد کړې وه چې په اسلام‌آباد او راولپنډۍ کې د مېشتو افغانانو د پاتې کېدو موده وغځوي.

د بخښنې نړیوال سازمان یا امنستي انټرنیشنل د پاکستان له حکومته غوښتي چې د "غیرقانوني بهرنیانو د بېرته ستنولو پلان" بیرته واخلي.

له بلې خوا د خیبر پښتونخوا له ایالتي حکومت څخه د افغان محصلانو د سوابقو غوښتنه شوې، چې باید د مارچ تر ۲۷ پورې وړاندې شي.

دا معلومات به د بهرنیو اتباعو د امنیتي څانګې ډیټابېس ته اضافه شي.

پاکستان ادعا کوي چې د امنیتي وضعیت د ښه والي لپاره، چې د زیاتېدونکو تروریستي بریدونو له امله خراب شوی، دا ګام ضروري دی.

د پاکستان د دولتي راډیو د راپور له مخې، تر اوسه پورې، ۸۷۸,۹۷۲ افغان کډوال له پاکستانه بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي.

د اروپايي اتحادیې له لوري د روسیې پر مایع ګاز د بندیزونو له نافذېدو وروسته، افغانستان او منځنۍ آسیا ته د دې ګاز صادرات زیات شوي دي.

د رویټرز د راپور له مخې، په تېرو دوو میاشتو کې افغانستان ته د روسيې د مایع ګاز صادرات ۵۲٪ زیات شوي او ۷۱ زره ټنو ته رسېدلي دي.

رویټرز راپور ورکوي چې اروپايي اتحادیې تېر کال پر روسي د مایع ګازو صادراتو محدودیتونه ولګول، چې له امله یې افغانستان ته د دې محصول صادرات زیات شول. دغه بندیزونه د پولنډ له لوري وړاندیز شوي وو، چې د روسي د مایع ګازو له لویو واردوونکو څخه ګڼل کېږي، او په دسمبر میاشت کې عملي شول.

مایع پیټرولیم ګاز، چې پروپان او بیوټان پکې شامل دي، عموماً د وسایطو د سون، د کورونو د تودوخې، او د نورو پیټرو کیمیاوي محصولاتو د تولید لپاره کارول کېږي. د دې ګازو د صادراتو زیاتوالی انرژي‌ د سیمې له اړتیا سره تړاو لري.

د اسراییلو صداعظم بنیامین نتانیاهو خبرداری ورکړی، که چیرته حماس وسله واله ډله پاتي اسراییلي برمته راخوشي نه کړي د غزې ځیني برخې به ونیسي.

امریکا او اروپايي ټولنه حماس د یوې ترهګرې ډلې په توګه پیژني.

نتانیاهو د چهارشنبې په ورځ د پارلمان یوې ناستې ته ویلي، " په هره اندازه چې حماس د برمته وو له خوشي کیدو ډډه وکړي، په همغه کچه به اسراییل پرې فشار زیاتوي".

د فرانسې خبري اژانس د راپور له مخې، په غزه کې د حماس له خوا د ۲۵۱ برمته وو له ډلې ۵۸ يې لا هم په غزه کې ساتل کیږي.

له وړاندې د اسراییلو پوځ ویلي و، د برمته وو له ډلې ۳۴ تنه يې وژل شوي دي.

نتانیاهو په داسې حال کې د غزې د یو شمیر سیمو د بیرته نیولو خبره کوي چې په سلهاوو فلسطینیانو د سه شنبې په ورځ په پراخو لاریونونو کې په غزه کې د جګړي د پایته رسولو غوښتنه کوله.

د حماس تر واک لاندې د غزې د عامې روغتیا وزارت وايي، د ۲۰۲۳کال د اکټوبر راهیسې په غزه کې د اسراییلو د بریدونو له کبله ۵۰زره کسان وژل شوي دي.

دا شمیرې خپلواکو سرچینو تایید کړي نه دي.

د اوکرایین ولسمشر ولادیمیر زلنسکي یو ځل بیا له خپلو شریکانو غوښتي چې په تور سمندرګي د وړاندیز شوي اوربند د شرایطو په اړه يې، د روسیې په مقابل کې ملاتړ وکړي.

زلنسکي چې د اروپايي ټولنې د مشرانو په ناسته کې د ګډون په موخه پاریس ته تللی و، چهارشنبې ماښام خبریالانو ته وویل، " اوکرایین د امریکا د پوځي او استخباراتي مرستو د بیرته سنتیدو په موخه په سعودي عربستان کې د سولې د خبرو اترو له دوام سره موافقه کړې ده".

د اروپايي ټولنې مشران نن پنجشنبې په پاریس کې راټولیږي او په اوکرایین د سولې په اړه خبرې اترې کوي.

د زلنسکي په ټکو، اوکرایین د جګړي د پایته رسولو په اړه خپل دریځ څرګند کړی او غواړي دا جګړه پای ومومي.

د امریکا په منځګړیتوب د اوکرایین او روسیې ترمنځ د سولې د خبرو اترو دویم پړاو د سعودي په پلازمینه ریاض کې ترسره شو.

اوکراییني چارواکو په اوکرایین له ۳۰ ورځني اوربند سره موافقه کړې وه، خو روسیې بیا ویلي و، د دې اوربند له ځینو شرطونو سره موافقه نه ده.

بل پلو، سپینې ماڼې ویلي، د روسیې له خوا پر وړاندیز شویو شرطونو غور کوي.

ایران د ځمکې لاندې د "توغندیو ښار" په نوم د پوځي تجهیزاتو او وسلو یوه ویډیو خپره کړې ده.

دغه ویډیو چې د ایران د دولتي رسنیو له خوا وړمه ورځ د (مارچ ۲۵مه) خپره شوې په کې د ایران لوی درستیز محمد باقري او د سپاه پاسداران انقلاب اسلامي او هوايي ځواکونو قوماندان امیرعلي حاجي زاده د ځمکې لاندې په پرمختللو وسلو سمبال تونلونو کې ښودل کیږي.

په ویډيو کې ښکاري چې د ځمکې لاندې تونلونو کې پریمانه پرمختللې وسلې په موټرو کې ذخیره شوي دي.

ایران په داسې حال کې د خپلو پرمختللو وسلو د زیرمو ویډیو خپروي چې د بل هر وخت پرتله يې له امریکا سره اړیکې ترینګلي دي.

د امریکا استخباراتي ادارو د سه شنبې په ورځ په یوه راپور کې ایران د هغوو هېوادونو په لیست کې شامل کړی و، چې د امریکا ملي امنیت ته ګواښ جوړوي.

په ترکیې کې د ولسمشر رجب طیب اردوغان پرضد له سترو مظاهرو اونۍ وروسته، معترضو محصلینو یو ځل بیا واټونو ته مخه کړه.

دا اعتراضونه د مارچ په نولسمه د استانبول د ښاروال اکرم امام اوغلو تر نیولو وروسته پیل شول.

په استانبول او نورو ښارونو کې مظاهرې روانې دي.

په استانبول او پلازمینې انقره کې پرون محصلینو دا شعار بدرګه کاوه چې « حکومت دې استعفی وکړي».

د سې شنبې تر مازیدګر پورې د ترکیې د کورنیو چارو وزارت د نژدې یو نیم زر کسانو د نیولو خبر ورکړی و.