د پاکستان د کورنیو چارو سرپرست وزیر سرفراز بګټي وايي، لس هغه د قانوني اسنادو لرونکي افغانان يې له دې هېواده ايستلي چې د ده په خبره په سیاسې فعالیتونو کې يې لاس درلود.

خو هغه د دې افغانانو د سیاسي فعالیتونو په اړه ډېر جزيیات ورنه کړل.

بګټي چې نن جمعه په اسلام اباد کې يې یوه خبرې کنفراس کې خبرې کولې وویل، بهرني اتباع نه شي کولی د پاکستان په سیاسي چارو کې مداخله وکړي.

بګټي زیاته کړه، دوی اوسمهال د بې اسناده افغان کډوالو د ايستلو په لومړی مرحله کې دي.

د هغه په خبره، په تېرو دوه نیمو میاشتو کې نږدې نیم میلیون هغه افغانان چې په پاکستان کې د پاتې کېدو قانوني اسناد يې نه درلودل له دې هېواده ايستل شوي دي.

پاکستان په رسمي ډول د بې اسنادو افغان کډوالو د ایستل بهیر د روان کال د نومبر په لومړۍ نېټه پیل کړ.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح‌الله مجاهد د حزب اسلامي د مشر ګلبدین حکمتیار هغه ادعاوې رد کړې چې ویلي وو، امریکا له طالبانو د ټولشموله حکومت د جوړیدو غوښتنې چټکې کړي او د دوی حکومت ته يې یو فهرست هم سپارلی دی.

مجاهد نن پر خپلې ایکسپاڼې یا پخواني ټویټر لیکلي، د حکمتیار خبرې حقیقت نه لري او د دوی حکومت له هیچا سره د ټولشموله حکومت د جوړېدو ژمنه نه ده کړې.

تر دې مخکې د افغانستان ځینو کورنیو رسنیو د افغانستان د اسلامي حزب د مشر ګلبدین حکمتیار له قوله راپور ورکړی و چې امریکا له طالبانو د ټولشموله حکومت د جوړولو غوښتنې چټکې کړي او یو فهرست يې هم ورته سپارلی دی.

د حکمتیار له خولې همدارنګه ویل شوي چې امریکا د طالبانو حکومت ته خبرداری ورکړی، که یې شرایط ونه منل شي د دوی د مخالفانو ملاتړ به پیل کړي.

دا څرګندونې داسې وخت کېږي چې په وروستیو کې په روسیه، تاجکستان، اتریش او نورو هېوادونو کې د طالبانو د سیاسي مخالفانو غونډې جوړې شوي دي.

خپله امریکايي چارواکو د ګلبدین حکمتیار د دې ادعا په اړه تبصره نه ده کړې، خو تر دې مخکې امریکايي چارواکو په افغانستان کې د افغانانو ترمنځ په خبرو ټینګار کړی، خو ویلي یې دي د طالبانو د حکومت پر وړاندې د کوم وسله‌وال مخالفت ننګه نه کوي.

تر نولسو کلونو د کم عمره ځوانانو د اسیا جام په لومړنۍ سیالۍ کې هندوستان د ۷ وېکټو په توپیر افغانستان ته ماتې ورکړه.

د لوبې پچه هندوستان ګټلې وه او افغان لوبډلې ته یې د توپوهنې بلنه ورکړې وه.

افغان لوبډلې د ۵۰ اورونو په لوبولو سره ټول لوبغاړي له لاسه ورکړل او ۱۷۳ منډې یې وکړې.

په افغان توپوهونکو کې جمشیدځدراڼ ۴۳، محمدیونس ۲۶ او نعمان شاه ۲۵ منډې وکړې.

هندي توپ اچونکو کې ارشین کولکرني او راج لیمباني درې درې لوبغاړي وسوځول.

هند ورکړل شوی هدف یوازې د ۳ لوبغاړو په سوځېدو سره په ۳۸م اور کې پوره کړ.

د یادې لوبډلې لپاره ارشین کولکرني ۷۰ او موشیرخان ۴۸ منډې وکړې.

په افغان توپ اچونکو کې بشیراحمد، خلیل احمد او وحید الله ځدراڼ یوه یوه وېکټ واخیسته.

د ویلو ده چې د نن ورځې په دویمې سیالۍ کې بیا پاکستان نیپال ته ماتې ورکړې ده.

افغانستان به خپله دویمه سیالي د ډسمبر په ۱۰مه نېټه له نیپال سره ترسره کوي.

د افغانستان ځینو محلي رسنیو راپور ورکړی چې د حزب اسلامي افغانستان مشر ادعا کړې چې د امریکا متحد ایالتونو د طالبانو له حکومته د ټولشموله حکومت جوړولو غوښتنې چټکې کړي دي.

ګلبدین حکمتیار ظاهراً د خپل ګوند غړو ته په یوه انلاین غونډه کې ویلي چې واشنګټن د طالبانو حکومت ته یو فهرست هم سپارلی دی.

د طالبانو حکومت د دې موضوع په باب تبصره نه ده کړې.

د محلي رسنیو د راپورونو له مخې حکمتیار ویلي، د امریکا متحدو ایالتونو د طالبانو حکومت ته خبرداری ورکړی، که یې شرایط ونه منل شي د دوی د مخالفانو ملاتړ به پیل کړي.

دا څرګندونې داسې وخت کېږي چې په وروستیو کې په روسیه، تاجکستان، اتریش او نورو هېوادونو کې د طالبانو د سیاسي مخالفانو غونډې جوړې شوې دي.

تر نولسو کلونو د کم عمره ځوانانو د اسیا جام سیالیو لومړنۍ لوبه د افغانستان او هندوستان ترمنځ پیل شوې ده.

د لوبې پچه هندوستان وګټله او افغان لوبډلې ته یې د توپوهنې بلنه ورکړه.

افغان لوبډلې د ۵۰ اورونو په لوبولو سره ټول لوبغاړي له لاسه ورکړل او ۱۷۳ منډې یې وکړې.

په افغان توپوهونکو کې جمشیدځدراڼ ۴۳، محمدیونس ۲۶ او نعمان شاه ۲۵ منډې وکړې.

هندي توپ اچونکو کې ارشین کولکرني او راج لیمباني درې درې لوبغاړي وسوځول.

هند به په څو شېبو کې خپله توپوهنه پیل کړي.

د الف ګروپ دویمه سیالي د پاکستان او نیپال لوبډلو ترمنځ روانه ده.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، د دغه هېواد د بهرنیو چارو سرپرست وزیر جلیل عباس جیلاني د افغانستان لپاره د واشنګټن ځانګړي استازي ټام وېسټ سره د افغانستان پر موضوع خبرې وکړې.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت نن په یوه اعلامیه کې ویلي، په دې کتنه کې جيلاني د افغانانو د سوکالۍ او پرمختیا د ملاتړ لپاره د ګډو چلندونو پر اهمیت ټینګار وکړ.

د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټام وېسټ چې د سیمې څلورو هېوادونو ته یې سفر پیل کړی، پرون په اسلام اباد کې د افغانستان لپاره د پاکستان له ځانګړي استازي اصف دراني سره هم کتلي وو.

اصف دراني پر خپله ایکسپاڼه له ټام وېسټ سره د کتنې خبر ورکړی او لیکلي یې وو چې دواړو خواوو د افغانستان پر بېلابېلو مسئلو خبرې کړي دي.

وېسټ پر خپله ایکسپاڼه لیکلي چې سیمې ته یې د دوشنبې په ورځ سفر پيل کړی او د دې لس ورځني سفر په لړ کې به پاکستان، متحده عرب اماراتو، قطر او سعودي عربستان ته لاړ شي.

د هند د بهرنیو چارو وزارت وايي، په نوې ډیلي کې د افغانستان د سفارت چارې په عادي ډول روانې دي.

د دغه وزارت ویاند ارېندام باګچي پرون پنجشنبه په خپل اوونیز کنفرانس کې وویل، په نوې ډیلې کې د افغان سفارت تر څنګ په ممبۍ او حیدرآباد کې د افغانستان د قونسلګریو چارې هم په عادي ډول روانې دي.

هغه ویلي، د افغانستان له بیرغ څخه څرګندېږي چې دغه ډیپلوماتیک مرکزونه د چا استازیتوب کوي او د دغو بنسټونو په باب د هند دریځ بدل شوی نه دی.

د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند زیاته کړې چې د افغانستان سفارت د افغانستان د اسلامي جمهوریت استازیتوب کوي، نه د طالبانو د نظام. د هند په ګډون د نړۍ یوه هېواد هم د طالبانو سرپرست حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی.

د هند په حیدرآباد کې جنرال قونسل سید محمد ابراهیم‌خېل او په ممبۍ کې د افغانستان جنرال قونسلې ذکیې وردګ د لیندۍیا قوس پر نهمه په نوې ډیلي کې د سفارت په انګړ کې د افغانستان د درې رنګه ملي بیرغ د اوچتولو ویډیو خپره کړې وه او ویلي یې وو، دوی د سفارت د قونسلي چارې هم د هند د حکومت په غوښتنه پرمخ بیايي.

دوې اوونۍ مخکې د هند لپاره د تېر جمهوري نظام له خوا ګمارل شوي سفیر فرید ماموندزي د افغانستان د سفارت د دایمي تړل کېدو خبر ورکړی و.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت یو وار بیا له طالبانو د تروریستانو د پناه ځایونو پر وړاندې د جدي اقدام غوښتنه وکړه.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوچ پرون په خپل اوونیز کنفرانس کې ویلي: "دا مهمه ده، چې افغانستان په خپله خاوره کې دننه، د تروریستانو د پناه ځایونو په وړاندې چې پاکستان ته خطر پېښوي، کوټلي او اغېزناک اقدام وکړي."

پاکستان وخت ناوخت په دغه هېواد کې د ناامنیو په پېښو کې هغه وسله‌وال دخیل بولي چې د دوی د ادعا له مخې په افغانستان کې خوندي مرکزونه لري.

د دغو ادعاوو په ځواب کې د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د لړم یا عقرب میاشتې پر ۱۷مه ویلي وو، په پاکستان کې د امن ټینګول د طالبانو مسوولیت نه دی.

تر دې مخکې د پاکستان سرپرست صدراعظم، انوارالحق کاکړ ادعا کړې وه، له پاکستانه په سلګونو زره افغان کډوال ځکه ایستل کېږي چې افغانستان د هغو پاکستاني افراطي وسله‌والو په مخنیوي کې پاتې راغلي چې د خاورې په کارولو سره یې په پاکستان کې عملیات مخ ته وړي.

د ملګرو ملتونو پراختیايي اداره وايي، په افغانستان کې یې د هغو کسانو شمېر زیات کړی چې په 'ایچ آی وي' یا ایډز د اخته کسانو په درملنه کې مرسته کوي.

د دې ادارې د افغانستان څانګې پرون په خپله اکس شبکه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې د ګلوبل فنډ ادارې په مرسته په ایډز اخته کسانو په درملنه، وقایه او د ژوند د کیفیت په بهترۍ کې همکاري کوي.

د دې ادارې په وینا د درملنې لپاره د ګمارل شویو کسانو شمېر یې په ۲۰۲۲م کال کې ۱۱۶۲ ته رسولی، حال دا چې په ۲۰۱۵م کال کې دغه شمېر یوازې ۳۴۰ و.

تېره جمعه د ډسمبر لومړۍ نېټه د ایچ آی وي یا ایډز نړيواله ورځ وه.

په ۲۰۱۹ کال کې د ترسره شوې سروې له مخې په افغانستان کې تر ۱۹زره ډېر کسان په 'ایچ آی وي' ایډز اخته دي.

د بخښنې نړیوال سازمان، په افغانستان کې د هغه څه د بندېدو غوښتنه کړې چې د معترضو ښځو مجازات ښودل شوي دي.

دغه بنسټ پرون په یوه اعلامیه کې وویل چې د ۲۰۲۱م کال د اګست میاشتې په نیمايي کې پر افغانستان د طالبانو د ولکې له بیاټینګولو وروسته، معترضې ښځې د طالبانو د ظالمانه تګلارو له کبله په زوره ترۍ تم شوي، شکنجه شوي او بد چلند ورسره شوی دی.

په دوام کې ویل شويچې په دغو ښځو کې د بشري حقونو څلور مدافعانې پریسا ازاده، ندا پرواني، ژولیا پارسي او منیژه صدیقي شاملې دي چې د سپټمبر او نومبر میاشتو ترمنځ د طالبانو له خوا نیول شوې دي.

د بخښنې نړیوال سازمان په وینا، دغه څلور مېرمنې د توقیف پر مهال مدافع وکیل نه لري، په منظم ډول له خپلو کورنیو سره نه شي کتلی او شکنجه شوي، یا هم بد چلند ورسره شوی دی.

د بخښنې نړیوال سازمان په اعلامیه کې غوښتنه شوې چې د بشري حقونو دغه مدافعانې سمدلاسه او له قید یا شرط پرته خوشې شي.

طالبانو د دغو څلورو فعالانو د نیولو خبر تایید یا رد کړی نه دی.

بلخوا په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ یا یوناما پرون وویل چې د خپلسرو نیونو د عواقبو په اړه سخته اندېښنه لري.