ایراني چارواکو خبر ورکړی چې امنيتي چارواکو د دې هېواد په جنوب ختيځ ښار زاهدان کې د تېرې اونۍ له خونړيو پېښو سره په تړاو د دېرشو افغانانو په ګډون اته اتیا کسان نيول شوي.

فرانسپرس خبري آژانس د زاهدان د مشر څارنوال محمد مرضیه له قوله په راپور کې ليکي چې امنيتي مامورينو په زاهدان ښار کې له وروستيو پېښو وروسته، اته پنځوس تنه ایرانیان په ناارامیو، اور اچونو، له کورونو په غلاوو او وسله والو حملو کې د لاس لرلو په تور نيولي دي.

مرضيه زياته کړه همداراز دېرش تنه افغانان چې له ګډوډيو څخه په ناوړې ګټې اخيستنې سره يې په دې ناارامیو کې ګډون کړی و، نیول شوي دي.

د افغانستان د بهرنيو چارو وزارت چارواکو آزادۍ راډيو ته وويل چې د دې خبر له اورېدو وروسته يې ډېر ژر په تهران کې د افغانستان د سفارت او په زاهدان کې د افغانستان د جنرال قونسلګرۍ له مسوولانو سره تماس نيولی او غوښتنه يې ترې کړې ده چې دا موضوع وڅېړي او ژرترژره دې د افغانستان د بهرنيو چارو وزارت ته خبر ورکړي.

ترکي چارواکو د چهارشنبې په ورځ (د نومبر ۱۱مه) اعلان وکړ چې په ګرجستان کې د لوېدلې پوځي بار وړونکې الوتکې ټولو شل سره سپرلیو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.

د ترکیې دفاع وزیر یاشار ګولر په ایکسپاڼه کې په یوه بیان کې وویل چې د دوی زړور همکاران هغه وخت مړه شول کله چې C-130 الوتکه د ګرجستان او اذربایجان ترمنځ پولې ته نږدې وغورځېده.

دا الوتکه د سې شنبې په ماښام له اذربایجان څخه ترکیې ته روانه وه.

د پیښې علت تر اوسه نه دی څرګند شوی.

د طالبانو د کورنیو چارو مرستیال وزیر او له پاکستان سره د دې ډلې د مذاکراتي ټیم غړی وايي چې اسلام اباد له دوی څخه غوښتي چې په پاکستان کې د جګړې پرضد فتوا صادره کړي.

د چهارشنبې په ورځ په کابل کې په یوه غونډه کې د خبرو پر مهال رحمت الله نجیب وویل چې منځګړي هم غواړي چې د طالبانو حکومت هم فتوا صادره کړي؛ خو هغه وویل چې "منځګړي" د طالبانو او پاکستان ترمنځ د ډیرو حساسیتونو څخه په بشپړه توګه خبر نه وو.

اسلام آباد تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

د طالبانو او پاکستاني پلاوي ترمنځ د خبرو اترو دریم پړاو د پنجشنبې او جمعې په ورځو په استانبول کې ترسره شو، چې کوربه توب یې ترکیې کاوه. خو بې ګټې پای ته ورسېد.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي د یکشنبې په ورځ په کابل کې وویل چې پاکستان تمه لري چې افغانستان به دا تضمین کړي چې په پاکستان کې به نور امنیتي پیښې نه رامنځته کیږي.

په ورته وخت کې، د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وویل چې د پاکستان اصلي اندیښنه ترهګري وه، چې په وینا یې په افغانستان کې رامنځته شوې، او د هغې مخنیوی یې لومړیتوب دی.

اسلام آباد ادعا کوي چې د تحریک طالبان پاکستان (TTP) مشرتابه او جنګیالي په افغانستان کې پټ دي او له هغه ځایه په پاکستان کې بریدونه پلانوي او ترسره کوي.

د طالبانو حکومت دا ادعا ردوي، او وايي چې ټي ټي پي د پاکستان داخلي ستونزه ده او د هغې مسوول نه دی.

د ملګروملتونو پراختیايي څانګې یو ان ډي پي په خپل تازه راپور کې چې نن (د لړم ۲۱مه) خپور شو، ویلي دي چې د کډوالو جبري ستنېدلو، زلزلو، وچکالیو او پر ښځو د کار محدودیتونو د افغانستان پر اقتصاد فشار زیات کړی دی.

دا راپور چې له ۴۸ زره کورنیو څخه د نظرپوښتنې پربنسټ برابر شوی، ښيي چې له نیمايي ډېر راستانه شوي کډوال د دې لپاره چې څه وخوري له خپلو روغتیايي خدمتونو تېرېږي او ۹۰ سلنه یې پوروړي دي.

له بلې خوا دا فشار پر ښځو لا زیات دی، ځکه د هېواد په کاري ځواک کې د ښځو ونډه شپږ سلنې ته راټیټه شوې او د طالبانو محدودیتونو پر هغو ښځو چې د کورنیو سرپرستي کوي، ژور اغېز کړی دی.

د ملګروملتونو دا اړونده اداره له طالبانو غواړي چې د ښځو پر کار لګول شوي محدودیتونه لیرې کړي.

دا په داسې حال کې ده چې ملګروملتونو د ښځو پر کار د طالبانو د محدودیتونو په غبرګون کې، په دې وروستیو کې د هرات په اسلام کلا بندر کې خپل فعالیت بند کړ.

د ماشومانو لپاره د ملګروملتونو د مرستې صندوق یونیسیف وايي اسراییلو د غزې ماشومانو ته د واکسین د ستنو او د شیدو د بوتلونو د لېږد مخه نیولې ده.

یونیسیف پرون وویل، په داسې حال کې چې په غزه کې حساس اوربند ټینګ دی دې ادارې د غزې د ماشومانو د واکسین لپاره یو پراخ کمپاین پیل کړی دی خو وايي اسراییل اجازه نه ورکوي ۱،۶ میلیون ستنې او هغه یخچالونه چې د شمسي هندارو په وسیله کار کوي، غزې ته انتقال کړي.

د یونیسیف ویاند ریکاردو پایریس وویل دا ستنې له تېرې اګست میاشتې راهیسې په ګمرک کې پاتې او د اسراییلو اجازې ته په تمه دي.

د اسراییلو د پوځ هغې څانګې چې پر مرستو څارنه کوي ویلي دي چې غزې ته د واکسین د ستنو مخه نه نیسي خو غواړي دا خبره یقیني کړي چې حماس ډله د مرستو له موادو څخه ګټه پورته نه کړي.

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې تېر ماښام د قطر لوبډلې ته په یوازینۍ شل اووره کرکټ سیالۍ کې د ۲۵ منډو په توپیر ماتې ورکړه.

د دوحې د کرکټ په لوبغالي کې دا لوبه افغانستان پیل کړه او افغان لوبغاړو په ټاکلو شلو اوورونو کې د ۸ لوبغاړو په زیان سره سیالې لوبډلې ته د ۱۵۰ منډو هدف وټاکه.

د قطر لوبغاړو ټول شل اوورنه ولوبول او په داسې حال کې چې اوه لوبغاړي یې سوځېدلي وو، ۱۲۴ منډې جوړې کړې.

د افغان لوبډلې کپټان دروېش رسولي په ۳۷ بالونو ۶۶ منډې جوړې کړې او د سیالۍ غوره لوبغاړی ونومول شو.

ملي راډیو ټلویزیون چې طالبان یې اداره کوي د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت د ویاند عبدالمطلب حقاني له قوله خبر ورکوي چې په دې ډله کې یوشمېر بندیان هم شامل دي.

ښاغلي حقاني همداراز له نړیوالې ټولنې غوښتي دي چې له راستنېدونکو افغان کډوالو سره مرستې وکړي.

له پاکستان او ایران څخه د افغان کډوالو د ایستلو بهیر نژدې دوه کاله مخکې پیل شو. د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ د ادارې- اوچا د معلوماتو له مخې د روان میلادي کال له پیله د نوامبر تر شپږمې پورې ۲،۴ میلیون افغان کډوال له دې دوو هېوادونو څخه افغانستان ته ستانه شوي دي.

د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي وایي، په اسلام آباد کې نن سې شنبې د یوې محکمې د ودانۍ مخې ته په ځانوژونکي برید کې لږترلږه دولس کسان وژل شوي دي.

د رویترز د راپورله مخې د روغتون یوې سرچینې ویلي چې په چاودنه کې یوشمیرنورکسان ټپیان شوي چې د ځینو روغتیایي وضعیت یې خطرناک دی.

ښاغلي نقوي په اسلام آباد کې خبریالانو ته وویل چې یوه بریدګر هڅه کوله چې پلی د محکمې ودانۍ ته دننه شي چې پرځان پورې تړلې چاودیدونکو وسیله یې د ودانۍ دباندې د پولیسو یوه موټرته نژدې وچوله. هغه ویلي چې دغه پیښه له مختلفو اړخو څیړي او زیاته یې کړه چې دا یوازې یوه بله بم چاودنه نده بلکې هغه د ننه په اسلام آباد کې شوې.

تراوسه پورې چا یا کومې ډلې د دې پیښې مسولیت ندی اخیستی خودا چاودنه داسې مهال شوې چې پرون د هند په نوي ډیلي کې په یوه بم چاودنه کې نژدې دیرشو کسانو ته مرګ ژوبله واوښته. د هغې پیښې مسولیت هم چا یا کومې ډلې ندی اخیستی خو د هند پولیسو ویلي چې د ترهګرۍ په وړاندې د مبارزې د قانون له مخې د دغې چاودنې په اړه تحقیقات کوي.

د امریکا سنا جرګې د دوشنبې په ورځ ناوخته د امریکا د حکومت د لګښتونو د تمویل لایحه تصویب کړه چې له مخې یې حکومتي چارې بیرته پیلیږي.

د سنا جرګې ۶۰ غړیو دغې لایحې ته چې د ۲۰۲۶ کال د جنوري میاشتې ترپایه پورې د حکومتي چارو لګښتونه تامینوي، رایه ورکړه او ۴۰ نورو ورته منفي رایې وکارولې.

دغه اقدام وروسته له هغې کیږي چې له څه باندې ۴۰ ورځو راهیسې اکثریت حکومتي ادارې تړل شوي او د فدرالي ادارو په لسګونو زره کارکونکي له تنخواوو بې برخې شوي او هم عامه خدمات له ګډوډۍ سره مخ شوي دي.

دغه لایحه باید د استازیو جرګه هم تصویب کړي او وروسته به یې ولسمشرډونالډ ټرمپ توشیح کوي. په پام کې ده چې د چهارشنبې په ورځ د استازیو جرګه د دغې لایحې په اړه رایې واخلي.

د پاکستان دفاع وزیر خواجه اصف وایي، که ترکیه او قطر د منځګړیتوب وړاندیز وکړي، نو له طالبانو سره د خبرو اترو د بیا پیلولو امکان شته. هغه پاکستاني جیو نیوز ته ویلي ترکیه او قطر دواړه د پاکستان نږدې ملګري دي، او اسلام آباد له طالبانو سره د خبرو اترو د دوام لپاره د دوی غوښتنه "نه شي ردولی".

د ترکیې او قطر په منځګړیتوب د طالبانو او د پاکستان د حکومتونو د پلاوو ترمنځ تیره اونۍ په استانبول کې د خبرو دریم پړاو بې نتیجې پای ته ورسید.

د پاکستان دفاع وزیریو ورا بیا تور پورې کړچې د طالبانو پلاوي په دې خبرو کې په شفاهي ډول پرځینو مسایلو موافقه وکړه خو په لیکلي بڼه تضمین ورکولو ته چمتو نه و. هغه ادعا وکړه چې د طالبانو حکومت "متحد نه دی"، او د دوی ترمنځ داخلي اختلافات دواړه خواوې موافقې ته له رسیدو را ګرځوي. د طالبانو حکومت بیا پراسلام آباد ورته تور پورې کړې او ویلي یې دي چې غوښتنې یې "غیرمنطقي او له حقایقو سره اړخ نه لګوي" او له بلې خوا "د پاکستان په پوځ کې ځینې کړۍ نه غواړي چې د دواړه لورو ترمنځ لانجه د خبرو اترو له لارې هواره شي."

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد تیرماښام پرخپله ټویټرپاڼه لیکلي چې د بهرنیو چارو مرستیال وزیر محمد نعیم په کابل کې د میشتو سفارتونو له مسولینو سره په غونډه کې ټینګاروکړچې که پاکستان په ښه نیت او د حقایقو پربنسټ خبرو اترو ته مخه کړي، نو دوی هم چمتو دي چې د ډیپلوماسۍ او متقابل تفاهم له لارې ستونزې حل کړي. د کابل او اسلام آباد ترمنځ په اړیکو کې ترینګلتیا وروسته له هغې لا زیاته شوه چې پاکستان د اوکتوبر میاشتې په یولسمه پرکابل او پکتیکا هوایي بریدونه وکړل او طالبانو یې هم د ډیورند د کرښې په اوږدو کې پرپاکستاني امنیتي پوستو غچ اخیستونکي بریدونه ترسره کړل چې دواړه لورو ته پکې لسګونو کسانو ته مرګ ژوبله واوښته.

د افغانانو یوه ډله چې په جرمني کې د میشتیدو لپاره منل شوي، نن سې شنبې له پاکستان څخه د جرمني پرلور روانه شوه.

د جرمني ډي پې اې خبري آژآنس د راپورله مخې دا له کله چې په جرمني کې نوي حکومت کارپیل کړی، د افغانانو پنځمه ډله ده چې جرمني ته لیږدول کیږي. د دې آژانس د خبریال په وینا د افغانانو دغه یولسز کسیزه ډله له اسلام آباده په یوه مسافروړونکې الوتکه کې لومړی استانبول او بیا د جرمني هانوور ښار ته لیږدول کیږي. تردې مخکې جرمني له خطرسره مخ د افغانانو څلورنورې ډلې په ورته الوتنو کې هغه هیواد ته لیږدولي خو د جرمني د حکومت په وینا شاوخوا ۱۹۰۰ افغانان چې جرمني ورته پناه ورکړې یا ورسره د منل کیدو ژمنې شوې، تراوسه په پاکستان کې پاتې دي.

د روانې میاشتې په پیل کې، د جرمني حکومت ځینو افغانانو ته لیکونه واستول چې که دوی جرمني ته د کډوالۍ له پلان لاس اخلي، نو مالي ملاتړ به یې وکړي ـ هغه اقدام چې ډیری دغو افغانانو پرې سخت انتقاد وکړ.

یو افغان چې لیک یې ترلاسه کړی دې آژانس ته وویل: "موږ دوه کاله په پاکستان کې تیر کړي، او اوس موږ ته د شرم او احمقانه معاملې وړاندیز کیږي چې دا زموږ او زموږ د ماشومانو راتلونکې له خطرسره مخ کوي."