د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، د دغه هېواد د بهرنیو چارو سرپرست وزیر جلیل عباس جیلاني د افغانستان لپاره د واشنګټن ځانګړي استازي ټام وېسټ سره د افغانستان پر موضوع خبرې وکړې.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت نن په یوه اعلامیه کې ویلي، په دې کتنه کې جيلاني د افغانانو د سوکالۍ او پرمختیا د ملاتړ لپاره د ګډو چلندونو پر اهمیت ټینګار وکړ.

د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټام وېسټ چې د سیمې څلورو هېوادونو ته یې سفر پیل کړی، پرون په اسلام اباد کې د افغانستان لپاره د پاکستان له ځانګړي استازي اصف دراني سره هم کتلي وو.

اصف دراني پر خپله ایکسپاڼه له ټام وېسټ سره د کتنې خبر ورکړی او لیکلي یې وو چې دواړو خواوو د افغانستان پر بېلابېلو مسئلو خبرې کړي دي.

وېسټ پر خپله ایکسپاڼه لیکلي چې سیمې ته یې د دوشنبې په ورځ سفر پيل کړی او د دې لس ورځني سفر په لړ کې به پاکستان، متحده عرب اماراتو، قطر او سعودي عربستان ته لاړ شي.

د هند د بهرنیو چارو وزارت وايي، په نوې ډیلي کې د افغانستان د سفارت چارې په عادي ډول روانې دي.

د دغه وزارت ویاند ارېندام باګچي پرون پنجشنبه په خپل اوونیز کنفرانس کې وویل، په نوې ډیلې کې د افغان سفارت تر څنګ په ممبۍ او حیدرآباد کې د افغانستان د قونسلګریو چارې هم په عادي ډول روانې دي.

هغه ویلي، د افغانستان له بیرغ څخه څرګندېږي چې دغه ډیپلوماتیک مرکزونه د چا استازیتوب کوي او د دغو بنسټونو په باب د هند دریځ بدل شوی نه دی.

د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند زیاته کړې چې د افغانستان سفارت د افغانستان د اسلامي جمهوریت استازیتوب کوي، نه د طالبانو د نظام. د هند په ګډون د نړۍ یوه هېواد هم د طالبانو سرپرست حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی.

د هند په حیدرآباد کې جنرال قونسل سید محمد ابراهیم‌خېل او په ممبۍ کې د افغانستان جنرال قونسلې ذکیې وردګ د لیندۍیا قوس پر نهمه په نوې ډیلي کې د سفارت په انګړ کې د افغانستان د درې رنګه ملي بیرغ د اوچتولو ویډیو خپره کړې وه او ویلي یې وو، دوی د سفارت د قونسلي چارې هم د هند د حکومت په غوښتنه پرمخ بیايي.

دوې اوونۍ مخکې د هند لپاره د تېر جمهوري نظام له خوا ګمارل شوي سفیر فرید ماموندزي د افغانستان د سفارت د دایمي تړل کېدو خبر ورکړی و.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت یو وار بیا له طالبانو د تروریستانو د پناه ځایونو پر وړاندې د جدي اقدام غوښتنه وکړه.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوچ پرون په خپل اوونیز کنفرانس کې ویلي: "دا مهمه ده، چې افغانستان په خپله خاوره کې دننه، د تروریستانو د پناه ځایونو په وړاندې چې پاکستان ته خطر پېښوي، کوټلي او اغېزناک اقدام وکړي."

پاکستان وخت ناوخت په دغه هېواد کې د ناامنیو په پېښو کې هغه وسله‌وال دخیل بولي چې د دوی د ادعا له مخې په افغانستان کې خوندي مرکزونه لري.

د دغو ادعاوو په ځواب کې د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د لړم یا عقرب میاشتې پر ۱۷مه ویلي وو، په پاکستان کې د امن ټینګول د طالبانو مسوولیت نه دی.

تر دې مخکې د پاکستان سرپرست صدراعظم، انوارالحق کاکړ ادعا کړې وه، له پاکستانه په سلګونو زره افغان کډوال ځکه ایستل کېږي چې افغانستان د هغو پاکستاني افراطي وسله‌والو په مخنیوي کې پاتې راغلي چې د خاورې په کارولو سره یې په پاکستان کې عملیات مخ ته وړي.

د ملګرو ملتونو پراختیايي اداره وايي، په افغانستان کې یې د هغو کسانو شمېر زیات کړی چې په 'ایچ آی وي' یا ایډز د اخته کسانو په درملنه کې مرسته کوي.

د دې ادارې د افغانستان څانګې پرون په خپله اکس شبکه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې د ګلوبل فنډ ادارې په مرسته په ایډز اخته کسانو په درملنه، وقایه او د ژوند د کیفیت په بهترۍ کې همکاري کوي.

د دې ادارې په وینا د درملنې لپاره د ګمارل شویو کسانو شمېر یې په ۲۰۲۲م کال کې ۱۱۶۲ ته رسولی، حال دا چې په ۲۰۱۵م کال کې دغه شمېر یوازې ۳۴۰ و.

تېره جمعه د ډسمبر لومړۍ نېټه د ایچ آی وي یا ایډز نړيواله ورځ وه.

په ۲۰۱۹ کال کې د ترسره شوې سروې له مخې په افغانستان کې تر ۱۹زره ډېر کسان په 'ایچ آی وي' ایډز اخته دي.

یونان او ترکیې پرون په خپلو اړیکو کې د کړکېچ کمولو لپاره په لوړه سطحه د مذاکرو د بیا پیلولو خبر ورکړی دی.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان په تېرو شپږو کلونو کې د لومړي وار لپاره آتن ته سفر وکړ.

اردوغان د یونان له صدراعظم کیریاکوس میڅوتاکیس سره یوه ګډ خبري کنفرانس ته وویل، د دواړو لوریو ترمنځ داسې ستونزه نه شته، چې د حل وړ نه وي.

د ترکیې ولسمشر ویلي، دوی په خپلو اړیکو کې نوره پرمختیا او مثبت خوځښت غواړي.

د کډوالۍ، په اژه سمندرګي کې د انرژۍ د اکتشافاتو او ځمکنۍ بشپړتیا پر سر د دواړو لوریو ترمنځ له اوږدې مودې لانجې وې او اردوغان له ۲۰۱۷م کال راوروسته په لومړي ځل اتن ته په رسمي سفر ځي.

اردوغان وړاندې د اژه سمندرګي د حاکمیت د حق په باب د څه باندې سلو کلونو مخکې تړونونو په اړه شک څرګند کړی و.

د ترکیې او یونان جنګي الوتکو وخت ناوخت د دې سمندرګي پر لانجمن هوايي حریم په خپلو کې ځینې لانجې کولې.

د امریکا متحده ایالتونو په یمن او نورو هېوادونو کې پر ۱۳ اشخاصو او ادارو بندیزونه ولګول.

د امریکا د خزانې وزارت پرون وویل، دغه کسان او بنسټونه په یمن کې حوثي یاغیانو ته د ایراني تولیداتو د خرڅلاو له لارې د میلیونونو ډالرو د مالي مرستو د برابرولو مسوولیت لري.

نوي بندیزونه د متحده ایالاتو په قضايي حوزه کې د دې اشخاصو او ادارو ټولې شتمنۍ کنګلوي او په امریکا کې خلک له دوی سره له کاروباره منع کوي.

په همدې حال کې د سپینې ماڼۍ یوه جګپوړي سلاکار پرون وویل متحده ایالات په دې باور دي چې د ایران سپاه پاسداران اسلامي ځواکونه په یمن کې له حوثي یاغیانو سره د راکټونو او بې پیلوټه الوتکو د بریدونو په پلانولو کې مرسته کوي.

ایران په دې کې لاس لرل رد کړي دي.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پرون په مسکو کې د ایران له ولسمشر ابراهیم رییسي سره په کتنه کې له تهران سره د مسکو د اړیکو ستاینه وکړه.

پر اوکراین د روسیې د غیر موجه یرغل له پیل راهیسې، مسکو له تهران سره د خپلو اقتصادي او سیاسي اړیکو د پراخولو هڅه کړې ده.

پوتین رییسي ته وویل، د دواړو هېوادونو اړیکې چې د لوېدیځ له خوا پرې سخت بندیزونه لګول شوي، په ښه توګه وده کوي.

له نورو هېوادونو سره د اړیکو د ژورولو لپاره د روسیې د هڅو د یوې برخې په توګه، د چهارشنبې په ورځ ډسمبر ۶مه د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین منځني ختیځ ته په یو ورځني سفر هم تللی و.

هغه لومړی په ابوظبۍ کې د متحده عربي اماراتو له چارواکو سره وکتل.

وروسته یې په ریاض کې د سعودي عربستان له ولیعهد محمد بن سلمان سره وکتل.

د اسلام اباد محکمې د پښتون ژغورنې غورځنګ یا 'پي ټي ایم' مشر منظور پشتین پرون د اوو ورځو په مخه پولیسو ته سپارلی دی.

پولیس به په دې موده کې له پشتین پلټنې کوي.

د بلوچستان پوليسو منظور پشتين د ډسمبر پر څلورمه په چمن ښار کې هغه مهال ونیو چې نوموړی احتجاجي پرلت ته تر وینا وروسته په تربت کې د بلوڅانو په احتجاجي پرلت کې د ګډون لپاره روان و.

پر منظور پشتین تور پورې شوی چې د حکومت خلاف خبرې یې کړي او ځکه نیول شوی چې ساتونکو یې پر پوليسو ډزې کړي او يو پوليس يې په موټر وهلی دی.

خو د پښتون ژغورنې غورځنګ غړو دا تورونه رد کړي او ویلي یې دي چې په اصل کې پولیسو د پشتین په موټر څو ډزې وکړې او څو ځایه یې د هغه د نیولو هڅې کولې.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي له جاپانه مننه وکړه چې له اوکراین سره یې د یو میلیارد ډالرو اضافي مرستو ژمنه کړې ده.

زیلینسکي وویل چې د جاپان مرسته به د دوی لپاره د 'پام وړ اغېزمنه' تمامه شي.

دا یواځې څو ساعته وروسته له هغه پېښ شول چې د امریکا سنا جرګې له اوکراین سره د شاوخوا ۶۰میلیارد ډالرو د مرستې په پار د سپينې ماڼۍ غوښتنه رد کړه.

د امریکا متحده ایالتونو ولسمشر جوبایډن له سنا جرګې غوښتي وو چې ژر له اوکراین سره د پوځي مرستو په هدف د سپينې ماڼۍ غوښتنه تصویب کړي ځکه د ده په خبره که د روسیې ولسمشر ولادمیرپوتین برلاسی شي نو د اوکراین ډېرې ځمکې به ونیسي.

اوکراین له روسیې سره د جګړې یو بل اوږد ژمی په مخ کې لري.

د ژمي پر مهال اندېښنه ده چې د اوکراین اکثر تاسیسات له هغې ډلې د تودوخې او برښنا رسولو مرکزونو هدف ګرځي چې له امله یې میلیونونه اوکراینیان له تودوخې او برښنا محرومیږي.

روسیې د ۲۰۲۲ کال په فبروري کې پر اوکراین غیر موجه یرغل پیل کړ چې تر دې دمه روان دی.

د بخښنې نړیوال سازمان، په افغانستان کې د هغه څه د بندېدو غوښتنه کړې چې د معترضو ښځو مجازات ښودل شوي دي.

دغه بنسټ پرون په یوه اعلامیه کې وویل چې د ۲۰۲۱م کال د اګست میاشتې په نیمايي کې پر افغانستان د طالبانو د ولکې له بیاټینګولو وروسته، معترضې ښځې د طالبانو د ظالمانه تګلارو له کبله په زوره ترۍ تم شوي، شکنجه شوي او بد چلند ورسره شوی دی.

په دوام کې ویل شويچې په دغو ښځو کې د بشري حقونو څلور مدافعانې پریسا ازاده، ندا پرواني، ژولیا پارسي او منیژه صدیقي شاملې دي چې د سپټمبر او نومبر میاشتو ترمنځ د طالبانو له خوا نیول شوې دي.

د بخښنې نړیوال سازمان په وینا، دغه څلور مېرمنې د توقیف پر مهال مدافع وکیل نه لري، په منظم ډول له خپلو کورنیو سره نه شي کتلی او شکنجه شوي، یا هم بد چلند ورسره شوی دی.

د بخښنې نړیوال سازمان په اعلامیه کې غوښتنه شوې چې د بشري حقونو دغه مدافعانې سمدلاسه او له قید یا شرط پرته خوشې شي.

طالبانو د دغو څلورو فعالانو د نیولو خبر تایید یا رد کړی نه دی.

بلخوا په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ یا یوناما پرون وویل چې د خپلسرو نیونو د عواقبو په اړه سخته اندېښنه لري.