د ایران د سترې ملي امنیتي شورا منشي د پاکستان له صدراعظم، ولسمشر او د پوځ له مشر سره د سیمه ییز امنیت په ګډون په بېلابېلو برخو کې د همکاریو پر زیاتولو خبرې کړې دي.

د پاکستان د پوځ د عامه اړیکو دفتر پر خپله ووبپاڼه په یو بیان کې ویلي دي چې علي لاريجاني د نومبر پر ۲۶مه په راولپېنډۍ کې د پوځ له مشر فیلډ مارشل سید عاصم منیر سره ولیدل.

بیان وايي، دواړو چارواکو پر "دوه اړخیزه همکاریو او سیمه ییزو امنیتي مسایلو" خبرې وکړې.

د د پاکستان د پوځ په خبره، منیر په خپلو خبرو کې د پاکستان او ایران ترمینځ د "ترهګرۍ پر وړاندې په مبارزه کې د نېږدې همکاریو پر اړتیا ټینګار وکړ."

د پوځ بیان زیاتوي، لاریجاني په خپلو خبرو کې له پاکستان سره د اړیکو د پیاوړي کولو هوډ وښود.

لاریجاني د نومبر پر ۲۵مه په دوه ورځني سفر اسلام اباد ته تر رسېدو وروسته له صدراعظم محمد شهباز شریف او ولسمشر اصف علي زرداري سره هم ولیدل.

د پاکستان حکومت پر اېکس (پخواني ټوېټر) په بیان کې ویلي دي چې شریف له ایران سره د خپلو "تاریخي" او "نېږدې" اړیکو پر پیاوړتیا او پراخولو ټینګار وکړ او په "سختو وختونو کې یې له پاکستان سره د یووالي په ښودو" ورڅخه "مننه" وکړه.

د پاکستان ولسمشر دفتر د نومبر پر ۲۵مه پر اېکس په بیان کې ویلي چې اصف علي زرداري د ایران د ملي امنیتي شورا له منشي علي لاریجاني سره پر "دوه اړخیزو تعلقاتو، سیمه ییز امنیت، د ترهګرۍ پر وړاندې په مبارزه کې پر همکارۍ، د ایران-پاکستان ګازو نللیکې" او اقتصادي موضوعاتو خبرې وکړې.

د ایران - پاکستان د ګازو نللیکې پروژه له کلونو راهیسې د پانګې د کمښت او پر ایران د امریکا په ګډون د نړیوالو بندیزونو له کبله د پيدا شویو اندېښنو پر اساس د ځنډ ښکار او له ننګونو سره مخامخ ده. د دواړو هېوادونو چارواکو د ۲۰۰۹ کال په جون کې، "د ګازو د پلور او پېر" ۲۵ کلن تړون لاسليک کړ او ټاکل شوې وه چې هغه پروژه په ۲۰۱۴ کال کې بشپړه شي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت هم په بیان کې ویلي چې لاریجاني په اسلام اباد کې د بهرنیو چارو له وزیر او د صدراعظم له مرستیال اسحاق ډار سره ولیدل او دواړو مشرانو د سیمه ییزو او نړیوالو موضوعاتو په اړه د همکاریو د پیاوړي کولو هوډ تکرار کړ.

لاریجاني د نومبر پر ۲۵مه اسلام اباد ته تر رسېدو وروسته پر هوايي ډګر خبریالانو ته وویل، د "سیمې بدلېدونکو شرایطو" ته په کتو د دواړو هېوادونو ترمینځ د "همکاریو زیاتول اړین" دي.

د پاکستان حکومت وايي، د ډار په مشرۍ یو پلاوی به "ډېر ژر" له ایران سره د اړیکو پیاوړي کولو په موخه تهران ته ورشي، خو د سفر نېټه یې نه ده ښوولې.

د پاکستان چارواکو په خپلو بیانونو کې نور معلومات او تفصیل نه دی ورکړی خو شنونکي وايي د پاکستان او پر افغانستان د واکمنو طالبانو ترمینځ د اړیکو ښه کول هم اسلام اباد ته د لاریجاني د سفر یوه موخه کېدای شي.

په اسلام اباد کې خبریال او شنونکی طارق عزیز د نومبر پر ۲۶مه مشال راډیو ته وویل، تهران او اسلام اباد په سیمه ییزو او نړیوالو کشالو کې د یو بل ملاتړ ته اړتیا لري.

دی وايي، "د افغانستان په اړه ايران ، چين ، روسیې او پاکستان [د مسکو فارمېټ په نوم] يوه ډله جوړه کړې ده چې وروستۍ ناسته يې په اکتوبر کې په مسکو کې وشوه. نو پر دې موضوع خو د دوی ترمينځ خبرې روانې وي. د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت په دې اړه څه نه دي ويلي خو ظاهره خبره ده کله چې په سيمه کې د امنيت خبره کيږي نو د افغانستان ذکر به ضرور" کېږي.

د مسکو فارمېټ په هغه غونډه کې د هند، قزاقستان، قرغیزستان، تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان استازو هم ګډون کړی وو.

د پاکستان او ایران چارواکو تېر کال تر لنډ وخته د اړیکو تر خرابېدو وروسته د تعلقاتو د ښه کولو هڅو ته دوام ورکړی دی. ایرانی ولسمشر مسعود پزشکیان د ۲۰۲۵ز کال په اګست کې له یو پلاوي سره اسلام اباد ته ولاړ. دواړو هېوادونو هغه مهال د کلنۍ دوه اړخیزه سوداګرۍ کچ "۱۰ مېلیارده امریکايي ډالرو" ته پر رسولو او د "دفاعي همکارۍ" پر لا پیاوړي کولو سلا شوي ول.

د اسلام اباد او تهران ترمینځ تعلقات د ۲۰۲۴ز په جنورۍ کې د بلوچستان له پنجګور سره نېږدې په زرغون غره سیمه کې "د وسلوالو پر مرکزونو" د ایران د بې پیلوټه الوتکو او توغندیو د برید له وجې ترینګلي شول.

تر دې وروسته، اسلام اباد د جنورۍ پر ۱۸مه سهار وختي د ایران په سیستان بلوچستان ولایت کې د "ترهګرو پر پټنځایونو" د بریدونو خبر ورکړ چې پکې د ایرانیو چارواکو په وينا د څلورو ماشومانو او درو ښځو په ګډون نهه کسان ووژل شول.

د هغو پېښو له وجې د دواړو هېوادونو سفارتي اړیکې د لنډ وخت لپاره ځنډول شوی وې خو د جنورۍ پر ۲۶مه د ایران او پاکستان سفیران اسلام اباد او تهران ته ستانه شول.

تر دې وروسته دواړو هېوادونو د ۲۰۲۴ز کال په اپرېل کې "د ترهګرۍ پرضد د ګډو هڅو" کولو توافق وکړ.

په هرات کې د والي ویاند مفتي محمد یوسف سعیدي د پنجشنبې په ورځ وویل، والي ملا اسلام جار د ایران له قونسل جنرال علي رضا مرحمتي سره په لیدنه کې د ایراني سرحدي ساتونکو له لورې د لسو افغانانو د وژلو د پیښې په تړاو دا احتجاج لیک هغه ته وسپاره او له هغه یې وغوښتل چې د دې پېښې عاملان دې محکمه شي.

د چهارشنبې په ورځ د وژل شویو کسانو د کورنیو یوشمیر غړیو په هرات کې د ولایت مخې ته اعتراضي لاریون وکړ او له طالبانو یې وغوښتل چې دا پیښه جدي تعقیب کړي.

په وروستیو کې داسې راپورونه خپاره شول چې لس افغانان ایران ته د اوښتو پرمهال د ایران د سرحدي ځواکونو له لورې وژل شوې دي. ایران د دې پیښې په تړاو رسما څه نه دې ویلي.

د امریکا د متحد ایالتونو د بهرنیو چارو وزیر وایي، امریکا ته د ورغلیو افغانانو بشپړه ارزونه ممکنه نه ده.

مارکو روبیو پرون فاکس نیوز شبکې ته په مرکه کې وویل، دا یو ریښتیني امنیتي ګواښ دی، ځکه چې ډیر شمیر خلک له جنګ ځپلي او افراطي سیمې امریکا ته داخل شوې دي.

روبیو زیاته کړه، که څه هم د ګڼو افغانانو ژوند له خطر سره مخامخ دی ځکه چې د امریکایانو ترڅنګ یې کار کړی، خو بیا هم دا ضروري ده چې د هر کس دوسیه په دقت وڅیړل شي. نوموړي بیا وویل، په هغو سیمو کې چې اسناد کم دي او د طالبانو حضور د څیړنو مخه نیسي دا ارزونه نورهم سخته کیږي.

د نومبر په شپږ ویشتمه په واشنګتن ډي سي کې د امریکا د ملي ګارد پر دوو سرتیرو ډزې وشوې، د دې قاتلانه برید تور پر یوه افغان رحمان اله لکڼوال پورې شو. تر دې وروسته سپینې ماڼۍ پریکړه وکړه چې د پخواني ولسمشر جو بایډن د ادارې پر مهال امریکا ته د ټولو لېږدول شویو افغانانو اسناد وڅیړل شي.

د سپینې ماڼۍ ویاندې کارولین لیویټ په یو خبري کنفرانس کې ویلي چې د بایډن د حکومت پر مهال لږ تر لږه یو لک افغانان له هېڅ یا کم کنټرول سره امریکا ته راوړل شوي او اوس د امریکا امنیت ګواښي.

د امریکا د کورني امنیت وزارت وايي چې یو شمېر جنایتکاره افغانان یې نیولي دي.

دې وزارت تیره شپه ناوخته په یوه بیان کې څرګنده کړه چې دا کسان د پخواني ولسمشر جو بایډن د ادارې پرمهال په دوه زره یو ویشتم کال کې پرته له دې چې اسناد یې وارزول شي، متحد ایالتونو ته لیږدیدلي دي.

د بیان له مخې په شکمنو کسانو کې منصور وليزاده، قسمت الدین، محمد تابش رسولي، جاوید غمګین، محمد تڼی او اسیراله خالد شامل دي.

د امریکا د کورني امنیت وزارت د دغو کسانو جرمونه، له شپاړس کلنې سره جنسي عمل، د میتامفیتایمن نشه اي مواد موجودیت، غلا، پر دولتي مامور برید، اختلاف او جنسي تیری یاد کړي دي.

د بیان له مخې دا کسان سږکال په اګست، اکتوبر، جون، مې او جولای میاشتو کې نیول شوې دي.

تر دې مخکې امریکایي چارواکو د درې نورو افغانانو، رحمان اله لکڼوال، محمد داوود الکوزي او جهان شاه صافي د نیولو خبر ورکړی و.

ټاکل شوې ده چې نن) د ډسمبر ۵ مه) په واشنګتن ډي سي کې د یو لړ مراسمو په ترڅ کې د دوه زره شپږ ویشتم کال د فوټبال د نړیوال جام د لوبډلو ګروپونه مشخص شي.

تمه ده چې په دې مراسمو کې د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ، د مکسیکو ولسمشره ګلاودیو شینباوم او د کاناډا صدراعظم مارک کارني هم برخه واخلي.

د امریکا متحد ایالتونه، کاناډا او مکسیکو د دغو سیالیو ګډ کوربانه دي.

دا لوبې د اته څلویښت هیوادونو د ملي لوبډلو ترمنځ د راتلونکی کال د جون په یولسمه پیلیږي او د جولای په نولسمه به یې پایلوبه ترسره شي.

د یادونې ده چې تر اوسه دوه څلویښت لوبډلې توانیدلي دي چې دې جام ته لاره پيدا کړي او پاتې شپږ ټیمونه به د مارچ په میاشت کې د غوراوي سیالیو په ترڅ کې معلومې شي.

په کابل کې د طالبانو د مخدر موادو او مسکراتو د مخنوي د ابتداییه محکمې د پریکړو له مخې پنځلس تنو ته سزا ورکړل شوه.

د طالبانو د سترې محکمې په خبرپاڼه کې چې د پنجشنبې په ورځ خپره شوه، راغلې دي چې دا کسان د نشه اي ټابلیټونو، الحکولي مشروباتو او چرسو د قاچاق او پلور په تور نیول شوي وو.

خبرپاڼه زیاتوي چې ابتداییه محکمې دا تورن کسان له اوو میاشتو تر څلورو کلونو په بند او له لسو تر نهه دیرش دُرو په تعزیري سزا محکوم کړي وو؛ چې دا پریکړه د سترې محکمې له لورې تر تایید وروسته، تطبیق شوه.

فلسطنیانو نن د غزې په خان یونس کې د خپلو وژل شویو عزیزانو ویر وکړ.

دا کسان یوه ورځ مخکې د اسراییلي ځواکونو د هوایي برید په ترڅ کې ووژل شول.

د خان یونس په کویتي روغتون کې ډاکټرانو وویل چې له دې برید وروسته دوی د پنځو فلسطنیانو جسدونه ترلاسه کړې دي چې دوه یې ماشومان دي.

د اسراییل پوځ بیا ویلي دي چې په خان یونس کې یې د حماس ترهګر په نښه کړي دي.

حماس د امریکا متحد ایالتونه او اروپایي ټولنه د ترهګرې ډلې په توګه پيژني.

حماس د اسراییل برید له اوربند څخه سرغړونه وبلله او د اسراییل پوځ وویل چې دا حمله په رفح کې د چهارشنبې په سهار پر اسراییلي پوځیانو د شوي برید په ځواب کې شوې ده چې له امله یې پنځه اسراییلي سرتیرې ټپيان شول.

عراق ویلي دي چې د ایران ملاتړیو وسله والو ډلو، حزب اله او حوثیانو پیسې به کنګل کړي.

رویټرز اژانس په یوه راپور کې لیکلي دي چې دا اعلان د عراق په رسمي جریده کې شوی دی او ښایي واشنګتن یې هرکلی وکړي، ځکه چې له اوږدې مودې راهیسې د امریکا متحد ایالتونه په عراق او د منځني ختیځ په نورو هیوادونو کې د ایران د نفوذ د کمولو هڅه کوي.

ایران په عراق کې د شیعه وسلو والو او سیاسي ډلو په مټ پوځي، سیاسي او اقتصادي نفوذ لري خو په تیر یوه کال کې د متحد ایالتونو د فشاونو او په سیمه کې د اسراییلي ځواکونو له لورې د ایران د نیابتي ډلو له کمزوري کیدو سره د ایران اغیزې کمې شوې دي.

د طالبانو حکومت ټینګار کړی چې له پاکستان سره سوداګریزې لارې به یوازې هغه وخت پرانیستل شي چې له اسلام اباد څخه قوي ډاډ ترلاسه شي چې دا لارې به په راتلونکي کې د سیاسي فشار یا غیرقانوني کړنولپاره نه تړل کیږي.

پاکستان وایي چې د تورخم او چمن سرحدي لارې د دې لپاره خلاصوي چې د ملګرو ملتو د دریو ادارو له لورې افغانستان ته بشري مرستې ورسیږي.

د پاکستان د سوداګرۍ وزارت نن په یوه اعلامیه کې ویلي دي چې دا لارې به د تجارت، ترانزیټ کارګو او نورو مسافرو لپاره تړلې پاتې شي.

د طالبانو ویاند ذبیح اله مجاهد د پاکستان د سوداګرۍ وزارت تر اعلان وروسته په ایکسپاڼه کې ولیکل چې افغانستان اوس خپلې اړتیاوې د نورو هیوادونو له لارې پوره کوي او د دوی حکومت پریکړه کړې ده چې له پاکستان سره به تجارتي لارې وروسته له هغه خلاصې شي چې اسلام اباد دا تضمین ورکړي چې په هیڅ ډول حالاتو او شرایطو کې به بیا دا لارې د خپلو سیاسي اهدافو لپاره نه بندوي.

پاکستان وایي چې د تورخم او چمن سرحدي لارې د دې لپاره خلاصوي چې د ملګرو ملتو د دریو ادارو له لورې افغانستان ته بشري مرستې ورسیږي.

د پاکستان د سوداګرۍ وزارت نن په یوه اعلامیه کې ویلي دي چې دا لارې به د تجارت، ترانزیټ کارګو او نورو مسافرو لپاره تړلې پاتې شي.

د پاکستان او افغانستان ترمنځ پنځه تجارتي لارې د اکتوبر په دولسمه وروسته تر دې وتړل شوې چې د پاکستاني ځواکونو او افغان طاابانو ترمنځ د اکتوبر په یولسمه جګړه وشوه، د دې جګړې په ترڅ کې دواړو لوریو ته په لسګونو کسان ووژل شول.

نژدې درې اونۍ مخکې د طالبانو د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر تور پورې کړ چې پاکستان له تجارتي مواردو سیاسي استفاده کوي نو له پاکستان سره به تجارتي لارې وروسته له هغه خلاصې شي چې اسلام اباد دا تضمین ورکړي چې په هیڅ ډول حالاتو او شرایطو کې به بیا دا لارې نه بندوي.

د امریکا د کورني امنیت وزارت وایي، د جان شاه صافي په نوم یو افغان یې د داعش خراسان څانګې د ملاتړ په تور نیولی دی.

د امریکا د کورني امنیت وزیرې کرسټي نووم د چهارشنبې په ورځ په یوه بیان کې وویل چې دا کس د کورني امنیت د څيړنې څانګې مسوولینو د ویرجنیا ایالت په واینز بورو سیمه کې ونیو.

په هغه بیان کې چې د امریکا د کورني امنیت وزارت په خپله ویبپاڼه کې خپور کړی دی، جان صافي خپل پلار ته هم وسلې چمتو کړې دي چې په افغانستان کې د یوې وسله والې ډلې قوماندان دی.

صافی د دوه زره یو ویشتم کال د سپتمبر په اتمه امریکا ته تللی و.