سپینه ماڼۍ وايي ټاکل شوې، د امریکا د متحدو ایالاتونو ولسمشر جو بایډن نن چهارشنبه (د اپرېل ۱۴مه) له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو په اړه وینا وکړي.
د ولسمشر جو بایډن دغه تصمیم به په افغانستان کې د امریکا تر ټولو اوږده جګړه ختمه کړي.
له دې سره به ټول امریکايي ځواکونه پر امریکا د ۲۰۰۱م کال د سېپټمبر د ۱۱مې د حملو د شلم کال له پوره کېدو سره هم مهاله له افغانستانه ووځي.
سرچینې زیاتوي، تمه ده د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن او د امریکا دفاع وزیر لوېد اسټن د بلجیم په پلازمېنه بروکسل کې نن چهارشنبه(د وري ۲۴مه) د امریکايي ځواکونو د وتلو په اړه د ناټو چارواکو ته معلومات ورکړي.
د امریکا د متحدو ایالاتونو په رهبرۍ نړیوالو ځواکونو په ۲۰۰۱ میلادي کال کې پر افغانستان حمله وکړه، د طالبانو رژیم یې نسکور کړ چې له القاعده شبکې سره په اړیکو تورنه وه.
القاعده شبکه پر امریکا د سېپټمبر د ۱۱مې د حملو اصلي طراحه وه چې نږدې ۳۰۰۰ کسان یې په نتیجه کې ووژل شول.
د ازادي راډیو د خبر مرکزي څانګې په حواله، دا مهال په افغانستان کې د امریکايي ځواکونو شمېر ۲۵۰۰ ته رسېږي، خو څه موده مخکې د دغو ځواکونو شمېر ۳۵۰۰ ښوول شوی و.
د امریکايي ځواکونو تر څنګ د ناټو شا او خوا ۷۰۰۰ سرتېري هم دا مهال په افغانستان کې په پوځي ماموریت بوخت دي.
د هغې موافقې له مخې چې د ۲۰۲۰میلادي کال د فبرورۍ میاشتې پر ۲۹مه د طالبانو او د پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ ادارې ترمنځ لاسلیک شوې وه، له افغانستانه د ټولو امریکايي ځواکونو وتلو ته د مې میاشتې لومړۍ نېټه مهلت ټاکل شوی و، خو په دې شرط چې طالبان د ټرورېزم پر وړاندې د مبارزې لپاره پر خپله ژمنه عمل وکړي.
ولسمشربایډن په وروستیو کې ویلي، پر ټاکلي مهلت له افغانستانه د امریکايي ځواکونو ایستل په لوژستیکي لحاظ ګران کار دی.
وسله والو طالبانو ویلي، که نړیوال ځواکونه د مې میاشتې تر لومړۍ نېټې له افغانستانه ونه وځي، د هغوی پر ضد به خپلې حملې بېرته پیل کړي.
جو بایډن له افغانستانه د خپلو سرتېرو د ایستلو په باب په داسې حال کې اعلان کوي، چې ترکیې پرون سې شنبه وویل، د افغانستان په اړه لس ورځنی نړیوال کنفرانس د اپرېل پر۲۴ مه پیل او د مې میاشتې تر څلورمې دوام کوي.
تردې مخکې په رسنیو کې ویل شوي وو چې دغه غونډه ښايي د اپرېل میاشتې پر ۱۶ مه پیل شي، خو طالبانو تېره دوشنبه وویل چې د اپرېل پر ۱۶ مه په غونډه کې دوی ګډون نه شي کولی.
د ملي مصالحې عالي شورا د سلاکارانو د بورډ غړي سید ظاهر مطهري تېره شپه په دې اړه ازادي راډیو ته وویل: "د ترکیې غونډه د طالبانو د مستقیمې غوښتنې له مخې، د دوی د طرحې د نه چمتووالي او پر اجنډا د کافي بحث نه کولو له کبله د اپرېل ۲۴مې ته وځنډول شوه."
په قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر ویاند محمد نعیم تېره شپه ازادي راډیو ته وویل، د استانبول په غونډه کې د ګډون په اړه د دوی مشورې لا هم نهايي شوي نه دي.
ده وویل، تر هغو چې مشورې نهايي نه شي، د غونډې نېټه نه شي مشخص کېدلای.
د افغانستان دولت ویلي چې د استانبول غونډې ته چمتووالی لري.
د ترکیې د بهرنیو وزارت په پرونۍ اعلامیه کې راغلي، د استانبول د غونډې عمده هدف په دوحه کې د افغانانو ترمنځ د پيل شوېو مذاکرو بشپړېدل او پر پایداره سیاسي جوړجاړي سلا کېدل دي.
د ۲۰۲۰میلادي کال په سېپټمبر میاشت کې د مذاکرو له پیل سره خلکو هیله درلوده چې په افغانستان کې به د جګړو شدت کم شي، خو د اورکم نښه نه ترسترګو کېږي او طالبانو هم دایمي اوربند ته چمتووالی نه دی ښوولی.
