د افغانستان اقتصاد وزارت وايي، د طبیعي زېرمو د پروژو د شفافیت په برخه کې یې یوه امتحاني پروسه پیل کړې.

د دې وزارت ویاند عبدالصبور نریمان وايي، دغه پروسه‌یې په افغانستان کې «د روڼتیا په برخه کې د نوښت بنسټ» په مرسته په ټولو دولتي ادارو کې د اطلاعاتو برخې مسؤلانو ته د اطلاع‌رسونې په هدف په امتحاني ډول پیل کړې.

په همدې حال کې له فساد سره د مبارزې شبکه د دې امتحاني پروسې پیل د زېربنايي پروژو په برخه کې د اطلاع‌رسونې لپاره مهم ګام بولي.

دغه پروسه په داسې حال کې پیلېږي چې د روڼتیا نړیوال سازمان د معلوماتو له مخې په وروستیو کلونو کې په افغانستان کې له فساد سره مبارزه چټکه او په دې برخه کې اطلاع‌رسونه هم ښه شوې، خو لا هم افغانستان د نړۍ یو له هغه هېوادونو څخه دی چې په فساد ککړ دی.

د دغه سازمان د درجه‌بندۍ له مخې افغانستان په ۲۰۱۹ کال کې ۱۷۳م فاسد هېواد و، خو افغانستان په دغه درجه‌بندۍ کې په ۲۰۲۰ کال کې ۱۶۵م ته راښکته شو، یعنې دغه هېواد په ۲۰۲۰ کال کې اته درجې له فساد سره د مبارزې په برخه کې پرمختګ کړی.

د اداري فساد د درنو جرمونو پر ضد د مبارزې لومړنۍ محکمې د هرات پخوانی والي احمد یوسف نورستاني په دوه‌نیم کاله تنفیذي بند محکوم کړ.

ښاغلی نورستاني هرات کې د ولایت پر مهال له دندې په ناوړه ګټې اخیستنې تورن دی او دغې محکمې یې نن په غیاب کې دا قضایي پرېکړه وکړه.

د محکمې د پرېکړې په تړاو خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي چې له ښاغلي نورستاني سره یوځای د هرات ۷ برحاله او پخواني مسؤلین هم د جرمونو د شریکانو په توګه په دوه‌نیم دوه‌نیم کاله بند محکوم شوي دي.

خبرپاڼه کې راغلي چې دغو کسانو د دولت بودجې ته زیان اړولی او د محکمې حکم کې په څه باندې اته لکه افغانۍ جریمې هم محکوم شوي دي.

تر اوسه محکومو شویو کسانو د محکمې د دغه حکم په اړه څه نه‌دي ویلي.

د کاتولیکو عیسویانو مشر پاپ فرانسېس د عراق د شمالي ښار موصل په یوې لرغونې کلیسا کې د عراق د جګړې قربانیانو ته دعا وکړه.

خلک نن سهار د الطاهرې کلیسا په انګړ کې راټول او د پاپ خبرو ته‌یې غوږ کېښود، د نصرانیانو دا یو لرغونی مرکز د داعش ډلې له‌خوا نړېدلی دی.

الطاهره د نړۍ یوه له لرغونو کلیساوو څخه وه چې ۱۴ پېړۍ تاریخ لري.

پاپ په خپلو خبرو کې د عراق له مسیحیانو وغوښتل چې د هستوګنې سیمې پرې نه‌ږدي.

له ۲۰۱۴ نر تر ۲۰۱۷ کال پورې پر موصل ښار د داعش د ولکې له کبله سلګونه زره مسیحیان د عراق د شمالي سیمو پرېښودو ته اړ شول.

پاپ په قره‌قوش سیمه کې د عراق یوې بلې لویې کلیسا ته هم ولاړ چې یوه برخه‌یې داعش نړولې ده.

دغلته د داعش له ماتې وروسته بېرته مسیحیان خپلو مېنو ته ستانه شوي دي.

۸۴ کلن پاپ د نن ورځې په پای کې د اربیل په ستډیوم کې خلکو ته وینا کوي او اټکل دا دی چې لسګونه زره کسان به دې راټولېدنه کې ګډون وکړي.

د پاکستان په جنوبي سند ایالت کې یو مسافر وړونکی رېل ګاډی له کرښې وتلی چې له امله‌یې یو تن وژل شوی او ۴۰ نور ټپيان دي.

د پاکستان د اوسپنې پټلۍ یو کارکوونکی کامران لشاري وایي، دغه رېل ګاډی نن سهار له کراچۍ د لاهور خوا ته روان و چې له کرښې ووت او ۸ کابینونه‌یې چپه شول.

د لشاري په خبره، د ۴۰ ټپیانو او یوې وژل شوې ښځې جسد سیمه کې یوه نږدې روغتون ته لېږدول شوي دي.

د پاکستان د رېل پټلۍ وزیر اعظم سواتي ویلي، د پېښې د لامل په اړه به څېړنه وکړي.

د افغانستان او د پاکستان د پښتون مېشتو سیمو یو شمېر مشران کابل کې جرګه شوي چې دغې سیمه کې روانې جګړې ته د حل لارې چارې ولټوي.

دوی د 'امن او ثبات' په نوم هغه دوه ورځني کنفرانس کې راټول شوي چې د افغانستان د سرحدونو او قبایلو چارو وزارت له‌خوا جوړ شوی دی.

د افغانستان د سرحدونو وزیر محب‌الله صمیم د دغه دوه ورځني کنفرانس د موخو په اړه وایي: "د دې جګړې او د دې بدبختۍ لمن نن خېبر پښتونخوا، وزیرستان او نورو سیمو ته هم غځېدلې، د دې لپاره چې دې سیمه کې امن او ثبات راشي، لازمه او ضروري مو وګڼله چې د امن او ثبات تر عنوان لاندې یو مشترک کنفرانس دایر کړو."

غونډه کې پر بېلابېلو افغان سیاستوالو او مخورو سربېره د خېبر پښتونخوا او بلوچستان سیاسي او فرهنګي څېرو هم ګډون کړی دی.

له دې وړاندې افغان چارواکو تل ویلي چې د افغانستان د دولت وسله‌وال مخالفان پاکستان کې پټن‌ځایونه او مرکزونه لري، خو پاکستان بیا دا نه‌ورسره مني.

په پکتیکا کې د پالتو بند رغنیزې چارې عملاً پیل شوې.

د پکتیکا د والي ویاند غازي دانش ازادي راډیو ته وویل چې د دې بند چارې د ملي پراختیا شرکت له لوري ترسره کېږي چې په راتلونکو درېیو کالونو کې به بشپړې شي.

دانش وایي، په دې بند ۱،۳۴ میلیارده افغانۍ لګښت راځي چې له بشپړېدو وروسته به ۳،۰۰۰ هکټاره ځمکه خړوبه کړي.

د پکتیکا چارواکي وایي، د دې بند د جوړېدو پر مهال به د دې ولایت سلګونه کسانو ته د کار زمینه هم برابره شي.

د یادونې ده چې شاوخوا دوه میاشتې وړاندې د دې بند د چارو د بنسټ ډبره ایښودل شوې وه، خو د چارواکو په وینا د ژمي د سړې هوا له امله‌یې چارې له ځنډ سره مخ شوې.

د کونړ ولایت په مرکز اسعداباد کې په چاودنه کې یو تن وژل شوی او ۲۲ نور ژوبل دي.

له سیمې څخه د ازادي راډیو د خبریال له راپور سره سم، چاودنه تېر ماښام اووه بجې په یوه رستوران کې وشوه.

د کونړ د امنیه قوماندانۍ ویاند فریدالله دهقان وايي چې دا پېښه د کبابو په رستوران کې د ګازو د ډبې د چاودنې په نتیجه کې شوې ده.

په سویس کې نن په دې ټول‌پوښتنه کېږي چې د ښځو بورقه منع کړل شي او که نه‌شي.

دا ټول‌پوښتنه له دې سره سره کېږي چې په دغه هېواد کې د هغو ښځو چې د مخ په شمول سر تر پایه ځان پټوي، شمېر له لسګونو تنو نه‌اوړي.

مخکې تر مخکې نظرپوښتنې ښيي چې د موافقو او مخالفو شمېر ډېر سره نږدې دی.

که په ټول‌پوښتنه کې د خلکو اکثریت د بورقې پر ضد رایه ورکړه، نوی قانون به سړي هم له دې راګرځوي چې خپلې ښځې د مخ پټولو ته مجبوره نه‌کړي.

د روغتیا نړیوال سازمان وايي، په اروپا کې یو وار بیا د کرونا ویروس مثبتې پېښې په زیاتېدو دي.

د دې ادارې په وینا په تېرو ۶ اوونیو کې په اروپا کې د کرونا ویروس پېښې مخ په کمېدو وې، خو په وروستۍ یوه اوونۍ کې یو ملیون نوې پېښې ثبت شوې چې تر ورتېرې اوونۍ په سلو کې ۹ ډېرې دي.

د روغتیا نړیوال سازمان وايي چې اکثره نوې پېښې د کرونا د انګلیسي بڼې دي.

د کرونا دا ډول ویروس په ۱۰ هېوادونو لکه بریتانیا، ایټالیا، ایرلنډ، جرمني، فرانسه، هالنډ، اسرائیل، اسپانیا او پورتګال کې زیات دی.

د یمن حکومتي سرچینو پرون (شنبه) وویل، په تېرو ۲۴ ساعتونو کې د دغه هېواد د مارب ولایت په نښتو کې لږترلږه ۹۰ تنه وژل شوي دي.

د ایران له ملاتړه برخه‌منو حوثي یاغیانو له تېرې میاشتې راهیسې د دې ستراتېژيکې سیمې د نیولو لپاره بریدونه پیل کړي دي.

دا تېل لرونکې سیمه د یمن په شمال کې د دولتي ځواکونو وروستی مرکز ګڼل کېږي.

د یمن حکومتي سرچینو ویلي چې په وروستیو نښتو کې ۳۲ دولتي ځواکونه یا د حکومت پلوي قبایل وژل شوي دي.

دوی د حوثي یاغیانو د وژل شویو کسانو شمېر ۵۸ تنه ښودلی دی.

په امریکا کې د ناروغیو د وقایې او مخنیوي مرکز وايي، تر پرون شنبې پورې په دغه هېواد کې تر ۸۷ ملیونه او ۹۱۲ لکه دوزه ډېر د کرونا واکسین خلکو ته ورکړل شوی دی.

د دې مرکز په وینا تر اوسه پورې په امریکا کې څه باندې ۱۱۶ ملیونه او ۲۵۵ زره دوزه کرونا ضد واکسین وېشل شوی دی.

د امریکا د ناروغیو د وقایې او مخنیوي مرکز زیاتوي چې تر پرون پورې څه باندې ۵۷ ملیونه او ۳۵۸ لکه امریکایانو ته یو دوز او نږدې ۳۰ ملیونو ته دوه دوزه واکسین ورکړل شوی دی.

د امریکا ولسمشر جو بایډن ویلي چې د مې میاشتې تر پایه به ټولو امریکایانو ته د کرونا ویروس په وړاندې واکسین برابر شي.

د ننګرهار چارواکي وایي، د انعکاس راډیو ټلوېزیون هغه ۱۰ کارکوونکي بېرته خپلو کارونو ته ګرځېدلي چې پرون‌یې له دندې استعفا کړې وه.

دا خبره د ننګرهار د والي ویاند عطاالله خوګیاڼي تېر ماښام پر خپله ټویټرپاڼه کړې.

د امان امان په نوم د انعکاس راډیو ټلوېزیون یوه خبریال چې پرون‌یې پر فېس‌بوک د استعفا خبر ورکړی و، ازادي راډیو ته وویل چې بېرته کار ته دوام ورکوي.

ښاغلی امان وايي: "زما په شمول زموږ یو شمېر همکارانو د امنیتي اندېښنو او ستونزو له کبله استعفاوې ورکړې وې، تېر ماښام موږ په دې تړاو له والي صاحب سره ناسته درلوده، هغه د امنیت ډاډ راکړ، نو موږ هم خپلې استعفاوې بېرته واخیستې او کار ته به دوام ورکوو."

د تېرې سې شنبې په ورځ په جلال‌اباد ښار کې د انعکاس راډیو ټلوېزیون پر ښځینه کارکوونکو دوه ځایه بریدونه وشول چې درې تنه‌یې ووژل شوې.

تر دې وړاندې د دغې رسنۍ بله کارکوونکې ملاله میوند هم ورته برید کې وژل شوې وه.

د درې واړه بریدونو پړه داعش وسله‌والې ډلې منلې ده.

د افغانستان د بشر حقونو خپلواک کمیسیون یو ځل بیا د هدفي وژنو د درولو غوښتنه کړې ده.

د کمېسیون مشرې شهرزاد اکبر پر خپله ټویټرپاڼه لیکلي، د نوي زېږدیز کال له پیله تر اوسه افغانستان کې یوازې ۶ مسلکي ښځې په دې ډول بریدونو کې وژل شوې دي.

دې ډله کې څلور مېرمنې ننګرهار کې وژل شوي چې درې یې د رسنیو کارکوونکې او یوه بله‌یې ډاکتره ده.

دوه نورې ښځې چې قاضیانې وې، څه موده وړاندې کابل کې د نامعلومه وسله‌والو له‌خوا ووژل شوې.

شهرزاد اکبر د مارچ د اتمې، یا د ښځو د نړیوالې ورځې په درشل کې ویلي "جګړه له موږه لوړه بیه غواړي او هدفي وژنې باید ودرول شي".

د ښځو نړیواله ورځ سبا ده، خو ارګ او یو شمېر نورې ادارې یې نن هم د لمانځنې مراسم ترسره کوي.

د پاکستان پوځ وایي، ځواکونو یې په شمالي وزیرستان کې اته اسلام‌پلوه ملېشې وژلې دي.

دوی وایي، دغه کسان په هغو جلا جلا عملیاتو کې له‌منځه تللي چې د افغانستان سرحد ته نږدې په بویه او دوسالي سیمو کې پرون شنبه ترسره شول.

د چارواکو د معلوماتو له مخې وژل شویو کې درې تنه د ټي.ټي.پي یا تحریک طالبان پاکستان غړي شامل دي.

تر اوسه پاکستاني طالبانو په دې اړه څه نه‌دي ویلي او د پوځ دغه ادعا خپلواکو سرچینو هم نه‌ده تأیید کړې.

وزیرستان تېر کال د پاکستان پر امنیتي ځواکونو د ډېرو بریدونو او دغه‌راز د حکومتي چارواکو او مشرانو د هدفي وژنو شاهد و.

د امریکا سنا جرګې کرونا ځپلو سره د ۱،۹ تریلیونه ډالرو د مرستو سند ته رایه ورکړه.

دې کار د کانګرس له‌خوا د دغه سند تصویب او د ولسمشر لاسلیک ته لاره هواره کړه.

د مرستو دغه اندازه د امریکا د ټول اقتصاد نژدې یو پر ۱۰مه برخه جوړوي.

ډیموکراتانو د دغه سند ملاتړ او جمهوري‌پالو یې په مخالفت رایې وکارولې چې بالاخره د یوې مثبتې رایې په تفاوت تأیید شو.

په سنا کې د اکثریت مشر سناتور چک شومر وویل، "موږ د امریکا خلکو ته وایو چې مرستې پر لاره دي".

د دې سند له مخې به اکثره امریکایي وګړي ۱،۴۰۰ ډالر مرسته ترلاسه کړي.