د جنوبي کوریا پوځ نن دوشنبه ویلي، شمالي کوریا له خپلو ختیځو سواحلو دوه بالیستیک توغندي ویشتلي دي.

د جنوبي کوریا لوی درستیز ویلي، دغه توغندي د هوانګه ولایت پر لوري ویشتل شوي او ۳۷۰ کیلومتره مزل یې کړی دی.

د جاپان د حکومت د معلوماتو له مخې داسې ښکاري، چې دغه توغندي د جاپان له انحصاري اقتصادي سیمې بهر لګېدلي دي.

د جنوبي کوریا پوځ دغه اقدام په کلکه غندلی او هغه یې د ملګرو ملتونو له پرېکړه لیکونو سرغړونه بللې ده.

وروسته له هغې چې د اسرائیل صدراعظم بنیامین نتنیاهو د خپلې کابینې دفاع وزیر یوآف ګالنت له دندې لیرې کړ، په تل ابیب کې د پارېدلو خلکو اعتراضونه پیل شول.

د ټلوېزیونونو د راپورونو له مخې، په لسګونو-زره کسان د نتنیاهو د پرېکړې د غندلو لپاره، په دې لوی ساحلي ښار کې راټول شول.

د راپورونو له مخې په بیت المقدس کې بیا پارېدلو اعتراض کوونکو د نتنیاهو کور ته څېرمه یو سړک بند کړ.

دا لا معلومه نه‌ده، چې په هغه وخت کې ۷۳ کلن صدراعظم په کور کې و، که نه، خو د هغه ګاونډیانو د خپل هېواد شین او سپین رنګه ملي بیرغ رپاوه.

د مسکو د هغو پلانونو په وړاندې چې په بېلاروس کې تکتیکي اټومي وسلې ځای پر ځای کوي، د نړیوالو غبرګونونه دوام لري.

کییف دغه پلان غندلی او د ملګروملتونو د امنیت شورا د یوې بېړنۍ غونډې د جوړېدو ترڅنګ له نړیوالې ټولنې غوښتي چې د مسکو له‌خوا له دغو وسلو د احتمالي کارولو د مخنیوي لپاره دې پرېکنده اقدامات وکړي.

ناټو پر پوتین د هغه څه په خاطر چې هغه یې د اټومي وسلو په اړه خطرناکه او غیرمسولانه ویناوې بللې، انتقاد وکړ او جرمني بیا د دغه اقدام د غندنې ترڅنګ ویلي چې، دا اروپایي ټولنې ته د اټومي وسلو د ورنږدې کولو لپاره یو اقدام دی.

د اروپایي ټولنې د بهرني سیاست مشر جوزیف بوریل په یوه ټویټ کې وویل، بېلاروس په خپله خاوره کې د روسیې د اټومي وسلو پر ځای پر ځای کولو سره د اروپا امنیت ته غیرمسولانه ګواښ زیاتوي.

خو سپینې ماڼۍ ویلي، هیڅ داسې نښه یې نه‌ده لیدلې چې روسیه دې، دې ته تیاری ولري چې اټومي وسلې وکاروي.

د روسیې د تاس خبري اژانس د راپور له مخې د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین ویلي چې، په بېلاروس کې د اټومي تکتیکو وسلو ځای پر ځای کول د اټومي وسلو د پراختیا له اوسنیو تړونونو څخه سرغړونه نه‌ده.

هغه ویلي، متحدو ایالتونو دا کار کلونه کلونه د خپلو متحدینو په قلمرونو کې کړی او روسیې او بېلاروس هم اوس موافقه کړې چې دغه کار به سرته رسوي.

د بي‌بي‌سي د فارسي راډیو څانګه له نږدې ۸۳ کلونو فعالیت وروسته پرون یکشنبې وتړل شوه.

بي‌بي‌سي فارسي په خپله ویبپاڼه کې ویلي چې، وروستی پروګرام یې چشم انداز بامدادي و چې په خپرېدو سره یې نور د دې راډیو غږ بند شو.

د بي‌بي‌سي فارسي راډیو د ۱۹۴۰ کال د ډسمبرپه ۲۸ رسماً په فعالیت پیل کړی و چې، په ایران، افغانستان او نوره نړۍ کې یې په ميلیونونو اورېدونکي درلودل.

بي‌بي‌سي د تېر کال په لومړیو کې اعلان کړی و چې، له دې وروسته تر ډېره بریده پر ډيجیټلي خپرونو تمرکز کوي او د دې خپرېدونکې شبکې یو شمېر څانګې به وتړي.

د تېرې پنجشنبې په ورځ د خدای پاماني په هغو مراسمو کې چې د بې‌سي‌سي په مرکزي دفتر کې جوړشوي و، د دې راډیو اوسنیو او پخوانیو کارکوونکو ګډون کړی و او د خپلو خاطرو یاد یې تازه کړ.

د ملګروملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ د افغانستان په لیرې پرتو سیمو کې قابله‌ګانو ته د مسلکي زده کړې د پروګرامونو د پیلېدو خبر ورکوي.

د افغانستان لپاره د کډوالو عالي کمېشنرۍ پرون یکشنبې په یوه ټویټ کې ویلي چې، په لیرې پرتو سیمو کې دغه رزونیز پروګرامونه د هغو قابله‌ګانو لپاره دي چې مسلکي زده کړې نه‌لري او هدف یې دا دی چې په دې سیمو کې ښځې د امیندوارۍ ښو خدمتونو ته لاس‌رسی ولري.

دې کمېشنرۍ نه‌دي ویلي چې دغه پروګرامونه به په کومو سیمو کې تطبیقوي او څومره ښځو ته به د قابلګۍ مسلکي زده کړې ورکوي، خو یوازې دومره یې ویلي چې افغانستان په اسیا کې د میندو د مړینې تر ټولو لوړه کچه لري.

د روغتیا نړیوال سازمان تېره میاشت په یوه راپور کې ویلي و، د ۲۰۲۰ کال شمېرې ښيي چې په افغانستان کې د زیږونې پر مهال له یولک امیندوارو مېرمنو ۶۲۰ یې مړې شوې دي.

تر هغه وروسته که څه هم په دې اړه کره شمېرې نه‌دي خپرې شوي، خو د افغانستان روغتیایي ناوړه وضعیت د مور او ماشوم پر روغتیایي خدمتونو هم ناوړه اغېز کړی دی.

د ملګروملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق، یونېسف په لغمان ولایت کې د سلګونو کورنیو لپاره د څښاک د پاکو اوبو د برابرولو خبر ورکوي.

یونېسف پرون یکشنبې په یوه ټویټ کې ویلي چې، د سویډن د نړیوالې پراختیا د ادارې سیدا په مرسته یې په لغمان ولایت کې درې زره کورنیو ته د څښاک پاکې او دوامداره اوبه برابرې کړې دي.

یونېسف ویلي، تر ځمکې لاندې پاکو اوبو د رایستلو لپاره یې د برمو د اړتیا وړ برښنا لپاره څلور سوه سولري پنیلونه نصب کړي دي.

یونېسف ویلي، پاکې اوبه د خلکو ژوند ژغوري.

د افغانستان د بیارغونې پر چارو د امریکا د څار اداره یا سیګار وایي، د امریکا متحده ایالات تر اوسه له افغانستان سره د بشري مرستو تر ټولو لوی بسپنه ورکونکی پاتې شوی دی.

سیګار پرون په څو ټویټونو کې ویلي، د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې اوچا د شمېرو له‌مخې په تېر۲۰۲۲ کال کې له افغانستان سره د بشري مرستو د پروګرامونو په برخه کې درې ميلیارډ او شل ميلیون ډالرو او وړم ۲۰۲۱ کال هم د ۲ ملیارډ او ۱۶۰ ميلیون ډالرو مرسته شوې.

د سیګار په خبره متحده ایالات په دواړو کلونو کې لوی مرستندویه پاتې شوی.

تېر کال یې ۶۲۰ ميلیون او وړم کال یې ۴۴۰ ميلیون ډالره مرسته کړې ده.

ملګروملتونو د روان کال لپاره په افغانستان کې د بشري مرستو لپاره د ۴،۶ ميلیون ډالرو مرستې غوښتنه کړې ده.

ملګري ملتونه خبرداری ورکوي، که له افغانستان سره بسپنه کمه شي، په دې هېواد کې به لوږه پراخه شي.

ملګروملتونو پرون یکشنبې په یوه ټویټ کې ویلي چې، د مرستو د کمېدو په نتیجه کې روانه میلادي میاشت په افغانستان کې لږ تر لږه له څلور ميلیون وګړو سره د ژوند ژغورنې مرستې کمې شوي دي.

د خوړو نړیوال پروګرام تېره اوونۍ خبرداری ورکړ چې، د نړیوالو د بشري مرستو د نه دوام په صورت کې به په دې هېواد کې لوږه ډېره پراخه شي.

په افغانستان کې د خوړو نړیوال پروګرام ویاند وحید الله اماني ازادي راډیو ته وویل، پروګرام یې په پام کې لري، په اپریل میاشت کې ۱۳ ميلیون کسانو ته د خوراکي توکو مرستې ورسوي.

نوموړي ويلي، که نوې مالي سرچینې په واک کې ور نه ‌کړل شي، نوبه یوازې څلور ميلیون کسانو ته مرستې ورسوي.

دې پروګرام ویلي چې، ۹۳ ميلیون امریکايي ډالرو ته اړتیا لري.

د افغانستان کرکټ ملي لوبډلې پاکستان ته په دویمې شل اوریزې سیالۍ کې هم په ۷ وېکټو ماتې ورکړې او په دې سره یې د ۳ سیالیو لومړنۍ دواړه لوبې وګټلې.

دویمه سیالي چې د مارچ په ۲۶مه نېټه د عربي متحده اماراتو په شارجه لوبغالي کې ترسره شوه، پاکستان د پچې په ګټلو سره یو وار بیا توپوهنه ترسره کړه او ۱۳۰ منډې یې جوړې کړې.

په پاکستانيو توپوهونکو کې عماد وسیم نیمه سلیزه ووهله، هغه په ۶۴ منډو ناسوځېدلی پاتې شو.

دغه راز لوبډلمشر شاداب خان ۳۲ او محمدحارث ۱۵ منډې وکړې.

په افغان توپ اچونکو کې فضل حق فاروقي ۲، نوین الحق، کریم جنت او راشد خان یوه ـ یوه وېکټ ترلاسه کړه.

افغانستان توپوهونکو د لوبې د وروستي اور په ۵م توپ هدف پوره کړ او په دې سره یې دا لوبلړۍ وګټله.

په افغان توپ وهونکو کې رحمن الله ګربز ۴۴، ابراهیم ځدراڼ ۳۸، محمدنبي او نجیب ځدراڼ بیا په ترتیب سره ۱۴ او ۲۳ ناسوځېدلې منډې وکړې.

په پاکستانیو توپ اچونکو کې زمان خان او احسان الله یوه ـ یوه وېکټ واخیسته.

د دې لوبې د اغېزناک لوبغاړي جایزه پاکستاني عماد وسیم وګټله، خو د لوبې غوره لوبغاړی بیا فضل حق فاروقي ونومول شو.

دا لومړی ځل دی چې دواړه هېوادونه د شل اوریزو سیالیو لوبلړۍ لوبوي.

افغانستان په لومړۍ لوبه کې هم پاکستان ته په ۶ وېکټو ماتې ورکړې وه.

دواړه هېوادونه به د دې لوبلړۍ درېیمه سیالي نن(دوشنبه) ترسره کړي.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتین په کابل کې د افغان مېرمنو له ننني لاریون څخه ملاتړ کړی او له نورو یې هم غوښتنه کړې چې د دوی غږ دې بدرګه کړي.

پښتین پر خپله فېسبوک پاڼه لیکلي، افغان مېرمنې پیاوړې دي او ټول یې باید ملاتړ وکړي چې دوی ته د زده کړو حق ورکړل شي.

نن د کابل په پل سرخ سیمه کې یو شمېر مېرمنو لاریون وکړ او په دې لاریون کې یې د نجونو لپاره د ښوونځيو او پوهنتونونو د پرانیستلو غوښتنه وکړه.

خو د دې لاریون ځینو ګډونوالو ازادي راډيو ته وویل، طالبانو یې په تاوتریخوالي د لاریون مخه ونیوله او درې تنه لاریون کوونکې یې هم ونیولې خو طالب ویاندویانو تر دې دمه د لاریون کوونکو نیول نه دي تاييد کړي.

له هغه وروسته چې د طالبانو حکومت د نجونو ښوونځي او پوهنتونونه وتړل، په ځلونو په کابل او ولایتونونو کې د دې پرېکړو په وړاندې لاریونونه شوي، خو لاریون کوونکو ډېر کله ادعاوې کړي چې له تاوتریخوالي ډک چلند ورسره شوی او د لاریونونو مخه یې نیول شوې ده.

د تېرې جمعې په ورځ د بخښنې نړيوال سازمان هم له طالبانو غوښتي وو چې نجونو او ښځو ته دې زده کړو اجازه ورکړي چې زده کړې وکړي، ځکه د یاد سازمان په وینا دا د دوی بشري حق دی.