راپورونه وايي چې د متحده عربي اماراتو په دُبۍ ښار کې د کورونو او جایدادونو د خرڅلاو کاروبار د پیسو د مینځلو یا د تورو پیسو د قانوني کولو یوه مهمه لاره ده.
یوې امریکايۍ تحقیقاتي ټولنې په خپل نوي راپور کې ویلي دي چې سودخواره، د ترورېزم تمویلوونکي او د مخدره موادو قاچاقبران چې نومونهیې د امریکا د بندیزونو په فهرست کې دي په وروستیو څو کلونو کې د دُبۍ د جایدادونو د پلور او پېر له بازاره د خپلو غیر قانوني شتنمیو د ساتلو او زیاتولو لپاره کار اخلي.
په واشنګټن کې دېره د پرمختللو دفاعي څېړنو مرکز پهدې راپور کې چې له حکومتي ادارو د افشا شویو معلوماتو پر بنسټ برابر شوي، هغه اسناد وړاندې کړي چې د دې ښار د جایدادونو د کاروبار له غوړېدو وروسته خپرې شوې اوازې تأییدوي.
پهدې اسنادو کې د شااوخوا ۱۰۰ میلیونه ډالرو په ارزښت، د اسمانڅکو ودانیو د دې ښار په بېلابېلو برخو کې د اپارتمانونو او کورونو د پلور او پېر مشکوکې معاملې ښودل شوې دي.
د دُبۍ د رسنیو مسؤلې ادارې اسوشیټېد پرس خبري اژانس ته د دې راپور په اړه له څه ویلو ډډه وکړه، خو ویېویل چې دُبۍ که څه هم د جایدادونو د معاملو ډېر پرمختللی مارکېټ لري، خو له هر څه مخکې د معاملو او محرومیت مقررات په پام کې نیسي.
دا پهداسې حال کې ده چې متحده ایالاتو لا دمخه د هغه احتمالي ګواښ په اړه خبرداری ورکړی و چې د متحده عربي اماراتو د تر ټولو لوی ښار دُبۍ ازاد اقتصادي زون او د سرو زرو او الماسو بازار یې رامنځته کولای شي.
په دې راپور کې د څو میلیونه ډالرو په ارزښت د جُمَیره په نوم په مصنوعي ټاپو کې له جوړو شویو ماڼیو نیولې، د نړۍ تر ټولو لوړه اسمانڅکې ودانۍ برج خلیفه کې تر قیمتي اپارتمانونو پورې مشکوک جایدادونه او پر دې سربېره د دُبۍ په نورو برخو کې د ټیټې بیې کوچني اپارتمانونه شامل دي.
راپور پهدې کاروبار کې په دخیلو مهمو چارواکو کې د سوریايي پانګهوال او د ولسمشر بشار الاسد د تربور رامي مخلوف یادونه کوي.
مخلوف د موبایل ټیلیفون د لویې شبکې سیریاټل «Syriatel» مالک دی چې د اسد له رژیم سره د نږدې اړیکو د لرلو په خاطر د امریکا د بندیزونو په فهرست کې شامل شوی دی.
پر ده تور دی چې د دې اړیکو له وجې یې د زیاتې مالي ګټې امکانات ترلاسه کړي دي.
د مخلوف ورور چې د دې څېړنې له مخې په جُمیره ټاپو کې جایدادونه لري، هم د امریکا په بندیزونو کې شامل دی.
راپور، د لبنان له ایران پلوي حزبالله ډلې سره په اړیکو د تورونو سوداګرو کامل او عصام امحاز او همداراز د پیسو مینځلو د یوه پاکستاني شرکت د جایدادونو یادونه هم کوي.
د راپور له مخې د الطاف خاناني په نوم د پاکستانی شرکت د پیسو د تبادلې یا صرافۍ له لارې د مخدرو موادو له قاچاقبرانو او د القاعده شبکې په څېر د تُندلارو ډلو په ملاتړ تورن دی.
راپور زیاتوي چې دُبۍ ته له هرې خوا پیسې راروانې دي، په تېره د افغانستان او عراق په څېر له هغو ځایونو څخه چې د امریکا جګړه پهکې روانه ده.
د ۲۰۰۹ میلادي کال په اکټوبر میاشت کې د ویکيلېکس لهخوا د امریکا په افشا شویو ډيپلوماتیکو اسنادو کې ویل شوي و چې د همدې کال په درېیو میاشتو کې له کابله په عادي پروازونو کې دُبۍ ته څه باندې ۱۹۰ میلیونه امریکايي ډالر او په ۲۰۰۸ کال کې نږدې ۶۰۰ میلیونه ډالر، ۱۰۰ میلیونه یورو او ۸۰ میلیونه انګلیسي پونډ قاچاق شوي دي.
په ۲۰۱۰ کال کې د کابلبانک د سقوط له رسوایۍ وروسته افغان چارواکو په فساد کې له ښکېلو کسانو څخه د جمیره د ۱۸ ماڼیو او دوو تجارتي ودانیو د استرداد غوښتنه وکړه.
راپور زیاتوي چې د پخواني ولسمشر حامد کرزي دوو وروڼو هم د جمیره ټاپو له کورونو څخه پرېمانه ګټه ترلاسه کړې وه.
پاکستاني چارواکو تېر کال وویل، دوی باور لري چې د دې هېواد وګړو له مالیې څخه د تېښتې په خاطر د دُبۍ په جایدادونو کې د څلورو کلونو په ترڅ کې د شااوخوا اته میلیارده ډالرو پانګونه کړې ده.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په نړۍ کې د مخدره موادو د کنټرول د ستراتېژۍ په سږني کلني راپور کې په متحده عربي اماراتو کې د تورو پیسو د مینځلو په اړه خبرداری ورکړ.
راپور زیاتوي چې متحده عربي اماراتو د غیر قانوني مالي فعالیتونو د احتمالي خطرونو د مخنیوي او هم پهدې برخه کې د ظرفیتونو د لرلو له پلوه ډاډ ورکړی، خو د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې متحده عربي امارات باید پهدې اړه د څېړنو، د تورنو کسانو د عدلي او قضايي تعقیب او د پیسو مینځلو د چینلونو د لهمنځه وړلو په مقصد د ډېرو امکاناتو ځانګړي کولو ته دوام ورکړي.
