د افغانستان او پاراګوی د فوټسال ملي لوبډلو د نړیوال جام په تمریناتي سیالۍ کې لوبه ۲-۲ مساوي کړه.

یاده سیالي چې نن یکشنبه د سپټمبر په ۸مه نېټه د ازبکستان په کوربتوب پیل شوې وه د لوبې تر پایه دواړو لوبډلو دوه دوه ګولونه ووهل.

افغانستان به خپله دویمه تمریناتي سیالي له تایلنډ سره کوي.

افغان لوبډله به د نړیوال جام لومړۍ سیالي د سپټمبر په ۱۵مه نېټه له انګولا سره کوي.

د افغانستان پخوانی ولسمشر حامد کرزی وايي چې احمدشاه مسعود تل د خلکو په منځ کې موجود و.

کرزي دا خبره د یکشنبې په ورځ د سنبلې ۱۸مه د پخواني جهادي قومندان احمدشاه مسعود د مړینې د تلین په مناسبت په ټولنیزه شبکه ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر کې وکړه.

هغه مسعود يو افغان وطنپال بللی او زیاته کړې يې ده چې د افغانستان د ازادۍ لپاره يې پرله پسې مبارزه کړې ده.

نن د مسعود د مړینې ۲۳مه کلیزه ده.

هغه چې له طالبانو سره په جګړه بوخت و، د تخار ولایت په خواجه بهاالدین ولسوالۍ کې د القاعده دوو جنګیاليو له خوا چې ځانونه یې خبریالان معرفي کړي وو، ووژل شو.

په بریتانیا کې د افغانستان سفارت پر خپله ایکسپاڼه یا پخوانې ټویټر کې لیکلي چې د بریتانیا د رسمي غوښتنې سره سم به په دې هېواد کې د افغانستان سفارت د ۲۰۲۴م کال د سپټمبر په ۲۷مه نېټه په رسمي ډول وتړل شي.

تر دې مخکې په بریتانیا کې د افغانستان په سفارت کې د قونسلي چارو یوه مسوول چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي٬ ازادي راډيو ته ورته خبره کړې وه.

دا په داسې حال کې ده چې د طالبانو حکومت په بریتانیا کې د افغانستان له سفارته څو موده مخکې غوښتي وو چې د یادې ډلې د بهرنیو چارو وزارت سره تعامل وکړي، خو دوی دا کار ونه کړ.

طالبانو هم د دې سفارت قونسلي خدمات باطل وبلل.

سرچینې ازادي راډيو ته زیاته کړې چې د بریتانیا د بهرنیو چارو وزارت ویلي، د سفارت چارې به د طالبانو استازو ته نه سپارل کېږي، بلکې دوی به د سفارت دروازې تړلې وساتي.

د سرچینې په وینا، دغه وزارت د افغانستان د سفارت کارکوونکو ته ۹۰ ورځې وخت ورکړی چې له بریتانیا ووځي او یا هم په دغه هېواد کې پاتې شي.

دا دویم افغان سفارت دی چې په لوېدیځو هېوادونو کې تړل کېږي.

تر دې مخکې امریکا په واشنګټن کې د افغانستان سفارت تړلی و.

طالبانو په غور ولایت کې درې ښځې او څلور نارینه په عام محضر کې په درو وهلي دي.

د طالبانو سترې محکمې د شنبې په ورځ پر خپلې ایکس‌پاڼې یا پخواني ټویټر په یوې خپرې کړې خبرپاڼې کې ویلي چې درېو ښځو ته "له کوره د تېښتې" او څلورو نارینه‌وو ته د "زنا" په تور دا سزا ورکړل شوې ده.

د طالبانو د حکومت د سترې محکمې خبرپاڼه زیاتوي چې نارینه یې هر یو ۳۹ درې وهلي او دوه یې په درې او دوه نور هغه یې په څلور کلونو بند هم محکوم کړي.

"له کوره په تېښته" تورنو ښځو څخه هم یوې ته یې ۳۹ درې او یو کال بند سزا ورکړل شوې او دوه نور یې په ۲۹ درو او څلور میاشتنې بند محکومې کړې دي.

د بشري حقونو نړیوالو سازمانو په وار وار د طالبانو له‌خوا په عام محضر پر خلکو د سزاګانو پلي کول غندلي او دا یې خلکو د بشري حقونو پر خلاف بللي، خو طالبانو په بېلابېلو ولایتونو کې پر خلکو په عام محضر کې د سزاګانو پلي کولو ته دوام ورکړی دی.

نن د سپټمبر اتمه د سواد نړیواله ورځ ده.

دا ورځ له ۱۹۶۷م کال راهیسې په نړۍ کې هر کال نمانځل کېږي او سږ کال د "څو ژبو زده‌کړو ته وده ورکول، د دوه اړخیز تفاهم او سولې لپاره سواد" د دې ورځې شعار بلل شوی دی.

سږ کال یوځل بیا دا ورځ داسې مهال راځي چې په افغانستان کې د طالبانو تر حکومت لاندی د نجونو پر مخ د منځنیو ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې تړلې دي.

یونسکو نن پر خپله ایکس‌پاڼه یا پخوانې ټویټر سواد د ټولو لپاره یو بنسټیز بشري حق بللی دی او زیاته کړې یې ده چې سواد "د نورو بشري حقونو، لویو آزادیو، او نړیوال تابعیت څخه د ګټې اخیستنې دروازې پرانېزي."

یونسکو په دې بیان کې زیاته کړې چې "سواد د خلکو لپاره د پراخې پوهې، مهارتونو، ارزښتونو، او چلندونو د ترلاسه کولو لپاره یو بنسټ دی چې د برابرۍ، غیرې تبعیض، د قانون حاکمیت، پیوستون، عدالت، تنوع او زغم پر بنسټ د تلپاتې سولې کلتور ته وده ورکوي."

دا په داسې حال کې ده چې څو ورځې وړاندې د افغانستان په تودو سیمو کې نوی ښوونیز کال پرته له دې چې نجونو ته تر شپږم ټولګي پورته د زده‌کړو اجازه ورکړل شي پیل شو چې یوازې هلکانو ته اجازه ورکړل شوه چې تر شپږم ټولګي پورته ښونځیو ته ستانه شي.

په افغانستان د طالبانو له واکمنېدو راهسیې میلیونونه نجونې له منځنیو او لوړو زده‌کړو "تر راتلونکي امره" محرومې شوې دي.

ځینې نړیوالې احصايي اټکل کوي چې دا مهال شاوخوا اتیا سلنه افغانان د لیک لوست له زده‌کړې لرې پاتې چې لویه برخه یې ښځې او نجونې دي.

پخواني افغان ولسمشر حامد کرزي په افغانستان کې د پولیو د مثبتو پېښو پر زیاتېدو اندېښنه ښودلې او له طالبانو یې غوښتي چې په ټول هېواد کې د واکسین د کمپاین د تطبیق لپاره ښه شرایط برابر کړي.

حامد کرزي پرون شنبې په یوه پیغام کې، چې پر خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر یې خپور کړ، یوځل بیا په افغانستان کې د نجونو د ښوونځیو او پوهنتونونو د پرانیستلو غوښتنه وکړه.

ده په هېواد کې له بې‌وزلۍ، ناروغۍ او نورو ننګونو سره د مبارزې لپاره د تعلیمي موسسو پر اړتیا، چې نجونې هم په‌کې شاملې وي، ټینګار وکړ.

پخواني ولسمشر د سواد او پوهاوي ټیټه کچه په هېواد کې د روغتیايي ستونزو لوی علتونه په ګوته کړل.

ده د طالبانو له حکومته وغوښتل چې د نجونو پر مخ ښوونځي او پوهنتونونه بېرته پرانېزي ځکه چې دا پر دغو ستونزو د لاسبري لور ته مهم ګام دی.

افغانستان او پاکستان په نړۍ کې هغه دوه هېوادونه دي چې لا هم په کې د پولیو ویروس محوه شوی نه دی.

ټاکل شوې د افغانستان د فوټسال ملي لوبډله په تاشکند کې نن ماښام د پاراګوای پر وړاندې دوستانه سیالي وکړي.

د افغانستان د فوټبال فدراسیون پر خپله فېسبوک پاڼه لیکلي چې دغه لوبه د کابل پر وخت د ماښام شپږنیمې بجې پیلېږي.

وړاندې لیکل شوي چې دغه لوبه د دواړو لوبډلو د مسوولانو په غوښتنه کېږي، خو پر تلوېزیون به نه خپرېږي.

د افغانستان د فوټسال ملي لوبډله د ۲۰۲۴م کال د فوټسال ټیم غړي د نړیوال جام سیالیو لپاره د ازبکستان پلازمېنې تاشکند ته تللي دي.

ټاکل شوې دغه سیالۍ رسماً د راروانې اوونۍ د چهارشنبې په ورځ پیل شي.

د راپورونو له مخې، د خوست ولایت په ځاځي میدان ولسوالۍ کې د ډیورنډ کرښې په اوږدو کې د طالبانو او د پاکستان سرحدي ځواکونو نښته پرون بیا پیل شوه.

پژواک خبري آژانس او طلوع نیوز خصوصي تلوېزیون د سیمه‌ییزو سرچینو په حواله خبر ورکوي دا نښتې چې له سپکو او درنو وسلو په کې کار اخیستل شوی، پرون مازدیګر پیل شوې او د شپې تر ناوخته پورې روانې وې.

د طالبانو په دفاع وزارت کې یوې سرچینې ځینو کورنیو رسنیو سره خبرو کې د څلورو افغانانو د ټپي کېدو خبر ورکړی دی.

د تېرې اوونۍ د چهارشنبې په ورځ هم په دې سیمه کې د دواړو لوریو ترمنخ نښته شوې وه.

هغه مهال د پاکستان یوه پوځي د نوم نه ښودلو په شرط ازادۍ راډیو ته وویل چې نښته د طالبانو له‌خوا د یوې امنیتي پوستې د جوړولو پرسر وشوه.

تمه ده چې د افغانستان د کرکټ ملي لوبډله سبا د وږي په ۱۹مه له نیوزیلنډ سره د لومړي ځل لپاره ټېسټ لوبه وکړي.

دا لوبه چې کوربه یې افغانستان دی، د هند په ګریټر نویډا لوبغالي کې چې د افغان لوبډلې کور بلل کېږي، د کابل په وخت د دوشنبې ورځې د سهار په نهو بجو پیلېږي او د وږي تر ۲۳مې پورې به دوام وکړي.

د افغانستان کرکټ بورډ تېره جمعه د دې لوبې لپاره یوه شپاړس کسیزه لوبډله چې حشمت‌الله شهیدي به یې مشري کوي اعلان کړه.

ملي لوبډله په روانه سپټمبر میاشت کې له جنوبي افریقا سره هم درې یو ورځنۍ لوبې په پام کې لري.

دا لوبې د سپټمبر په اتلسمه پیلېږي او د سپټمبر تر ۲۲مې پورې دوام کوي.

د آزادو رزمي لوبو یا "ایم‌ایم‌اې" افغان لوبغاړي واحدالله نژند پرون د وږي ۱۷مه په اوکتاګون سازمان کې خپل بوسنیايي سیال ته په لومړي رونډ یا پړاو کې ماتې ورکړه.

په دې سیالۍ کې چې بېګا ناوخته د جرمني په اوبرهاوسن ښار کې ترسره شوه له بېلابېلو هېوادونو څخه ۲۲ ورزشکارانو ګډون کړی و، خو له افغانستان څخه یوازې نژند حاضر و.

نژند خپل سیال مکس هانداناژیک ته په لومړي رونډ کې د سبمیشن په وسیله ماتې ورکړه.

هانداناژیک د نژند د ضربې په نتیجه کې د څو ثانیو لپاره بېسده شو او بیا ریفري نژند ګټونکی اعلان کړ.

نژند په دې بریا سره د خپل سپورتي ژوند لسمه بریا ثبت کړه.

د طالبانو حکومت تېره اوونۍ په فغانستان کې د "ایم‌ایم‌اې" پر سیالیو بندیز ولګاوه.