پرون د کراچۍ په ښار کې د پولیو د یوې مثبتې پيښې خبر خپور شو. ډاکټران وایي چې دا ماشوم په اصل کې تیرکال په پولیو اخته شوی و او تازه یې ناروغي تشخیص شوه.

تر دې وروسته د پاکستان د پولیو د مخنیوي پروګرام اعلان وکړ چې سږ دوه زره پنځه ویشتم کال به په ټول پاکستان کې د فبروري له میاشتې تر پنځو کلونو پورې ماشومان بیا واکسین کړي.

په پاکستان کې د پولیو ۲۷ پيښې په بلوچستان کې، ۲۱ په خیبرپښتونخوا کې، ۲۰ په سند کې او یوه یوه پيښه په پنجاب او پلازمینې اسلام اباد کې ثبت شوې دي.

پاکستان او افغانستان د نړۍ یوازیني دوه هیوادونه دي چې لاهم د پولیو مثبتې پیښې پکې لیدل کیږي.

د ناټو دفاع وزیرانو د پنجشنبې په ورځ (د جنوري ۹مه) په جرمني کې د اوکراین د دفاعي اړیکو ډلې په غونډه کې وویل چې د ناټو غړیو د دفاعي دندو د ترسره کولو وړتیا د ناخالص کورني تولید په تناسب د لګښتونو په پرتله ډیره مهمه ده.

د جرمني دفاع وزیر بوریس پیستوریس وویل چې دا مهال ټولې شمیرې او سلنه په هیڅ ډول ګټورې نه دي، ځکه چې د یو پياوړي ناخالص کورني تولید دوه سلنه کیدای شي ډیره وي، او د یو کمزوري ناخالص کورني تولید درې نیم سلنه کیدای شي ډیره لږه وي.

په جرمني کې، چې د اروپا تر ټولو لوی اقتصاد دی پنځه په سلو کې ناخالص کورنی تولید ښایي د دغه هیواد د بودیجې څلویښت سلنه جوړه کړي.

متحده ایالات اوس مهال د خپل ناخالص کورني تولید ۳.۳۸ سلنه په دفاع مصرفوي.

د استونیا دفاع وزیر هانو پوکور ازادي راډیو ته وویل چې متحده ایالات باید د خپلو دفاعي لګښتونو د زیاتوالي لپاره خپل چمتووالی وښيي؛ ځکه چې د هغه په وینا، دا شمېره به د امریکا دفاعي لګښت ۱.۵ ټریلیون ډالرو ته لوړ کړي.

د دفاعي لګښتونو د نوي هدف د تصویب لپاره د ناټو د ټولو ۳۲ غړیو هېوادونو موافقه اړینه ده.

د جنوبي افریقا د کرکټ بورډ مشر ریحان ریچارډز پرون وویل، چې پر افغان لوبډلې د بندیز لګولو پریکړه به هغه وخت اغیزمنه وي چې د کرکټ د نړیوالې شورا ټول غړي یوه پریکړه وکړي.

ښاغلي ریچارډز دا نظر وروسته تر دې ورکړ چې د جنوبي افریقا د سپورټ وزیر ګیتون مکنزي تر دې مخکې وویل، له افغان لوبډلې سره باید د دې لپاره مسابقه ونه شي چې د طالبانو حکومت په افغانستان کې د ښځو لوبې منع کړې دي او د نجونو د کرکټ ملي لوبډله یې منحل کړې ده.

ټاکل شوې ده چې جنوبي افریقا د فبروري میاشتې په ۲۱مه په پاکستان کې له افغان لوبډلې سره لوبه وکړي.

تر دې مخکې د بریتانیا څه باندې ۱۶۰ سیاستوالو د خپل هېواد له کرکټ بورډه غوښتي و چې بریتانیا دې د افغانستان په وړاندې د فبروري پر ۲۶مه پلان شوې سیالي لغوه کړي.

د کرک اینفو په نوم د سپورټ مشهورې ویبپاڼې د کرکټ د نړیوالې شورا ( ای سي سي) د یوه ویاند په وینا چې د هغه نوم یې نه دی اخیستي پرون خبر ورکړ چې د افغانستان کرکټ بورډ د طالبانو د حکومت د تګلارو مسوول نه دی.

په بلوچستان کې چارواکي وايي، لسګونه بلوڅ وسله وال د خضدار ولسوالۍ زهري ښارګوټي ته ننوتي او دولتي ودانیو ته يې زیانونه اړولي دي.

د خضدار بلوچ میشتې سیمې د پولیسو مرستیال سهیل خالد د ازادي راډیو مشال برخې ته ویلي، "وسله وال پرون چهارشنبې زهري ښارګوټي ته ننول او د پولېسو د ماموریت سربیره يې یو شمیر دولتي ودانیو ته زیان ورسوه".

په سیمه کې عیني شاهدانو مشال راډیو ته ویلي، وسله والو په سیمه کې د زده کړې او روغتیايي اسانتیاوو د نشتوالي له کبله پر حکومت نیوکې کولې.

پولیسو ویلي، دغه وسله وال يې له سیمې د یو شمیر عملیاتو په لړ کې ویستي دي.

بل پلو، بلوڅ بیلتونپالې وسله والې ډلې پرون رسینو ته په یوه استولي بیان کې ادعا کړې، چې د زهري ښارګوټي بشپړ کنټرول يې ترلاسه کړی او د پولیسو ماموریتونه يې سوځولي دی.

خپلواکو سرچینو د بلوڅو بیلتوبپالو دغه ادعاوې تایید کړي نه دي.

له دې وړاندې دغې وسله والې ډلې د بلوچستان په ځینو ښارونو کې پر دولتي ودانیو او د پولېسو پر ماموریتونو د شپې له خوا بریدونه کړي، خو دا لومړی ځل دی چې په دومره لوی شمیر بلوڅ وسله وال یو ښار ته ننوځي.

د سره صلیب نړیوال فدراسیون او سره میاشت ټولنه وايي، په افغانستان کې سړې هوا د نورو وختونو پرتله د عامو خلکو ژوند سخت کړی دی.

دغو دوو ادارو پرون چهارشنبې په ریلف ویب کې په یوه راپور کې ویلي، "سړې هوا څه باندې ۳۲۵ زره خلک په اتلس ولایتونو کې زیانمن کړي".

په راپور کې راغلي،" د سړې هوا له کبله په زرهاوو څاروي تلف شوي، چې د خلکو ژوند يې نور هم سخت کړی دی".

په راپور کې د یو شمیر هغو ولایتونو یادونه شوې چې په وروستیو اوونیو کې د دوتوخې درجه په کې راښکته شوې ده.

دغو ادارو ویلي، په غور ولایت کې د تودوخې درجه د سانتي ګراد منفي ۳۳ ته ټیټه شوې چې له کبله یې ۷۰ کسانو ژوند له لاسه ورکړی او په نورستان کې بیا د واورې د اورېدو له کبله ۲۵ تنه مړه او ۲۰ کورونه وران شوي دی.

د ملګروملتو د بشري مرستو د همغږۍ اداره یا اوچا وايی، په روان ۲۰۲۵ کال کې نژدې شپږ میلیونه افغانان سرپناه او د غیرخوارکي توکو مرستو ته اړتیا لري.

د امریکا اوسني ولسمشر جو بایډن د لاس انجلس په سیمه کې د ځنګلونو د اورلګیدنې له امله ایټالیا ته خپل پلان شوی سفر لغوه کړ.

د سپینې ماڼۍ ویاندې کارن جین پییر د چهارشنبې په ورځ ناوخته وویل چې بایډن لاس انجلس ته سفر وکړ ترڅو له پولیسو، اور وژونکو او بیړني پرسونل سره وګوري.

د امریکا رسنیو راپور ورکړی چې تر اوسه پورې په دغې اورلګېدنه کې لږ تر لږه پنځه کسان مړه شوي دي.

جین پییر زیاته کړه چې بایډن له لاس انجلس څخه واشنګټن ته د راستنیدو سره سم ایټالیا ته خپل سفر لغوه کړی.

ټاکل شوې وه چې بایډن راتلونکې جمعه په واتیکان کې د کاتولیکو عیسویانو له مشر پاپ فرانسیس او د ایټالیا د حکومت له مشرتابه سره وګوري.

په افغانستان کې د برتیانیايي ځواکونو د جنایتونو د څیړنو په لړ کې یو شمیر سرتیرو اعتراف کړی چې د جګړې پر مهال يې بې وسلې افغانان وژلي دي.

د نیویارک ټایمز د راپور پر بنسټ، دغو سرتیرو پرون چهارشنبې د بندو دروازو ترشا په محکمه کې دا خبرې کړي دي.

یوه سرتیری چې نوم یې نه دی خپور شوی، محکمې ته ویلي، " دوی ته ویل شوي و، چې ټول نارینه جنګیالي ووژنئ، حتی هغه کسان چې د هغوی له خوا تاسې ته کوم خطر نه وي او وسلې ونه لري".

سرتیرو محکمې ته ویلي، "د ځینو کسانو پر خوله به یې مخکې تر دې چې ډزې پرې وکړي، بالښت کېښود".

د برتیانیا د دفاع وزارت په ۲۰۲۲ کال کې اعلان وکړ چې د ۲۰۱۰ او ۲۰۱۳ کلونو ترمنځ په افغانستان کې د برتیانیايي ځواکونو له خوا د جنګي جنایتونو څیړل پیل کړي دي.

په هغو اسنادو کې چې د چهارشنبې په ورځ خپاره شوي، د برتیانیا د لوړ رتبه افسرانو په زرهاوو داسې ایمیلونه او لیکونه شامل دي چې په افغانستان کې د جنګي جنایتونو په اړه شاهدي ورکوي.

له دې وړاندې نړیوالو رسنیو له هغې ډلې بي بي سي داسې تحقیقي راپورونه خپاره کړي، چې ښيۍ برتیانیايي ځواکونو په افغانستان کې جنګي جنایتونه کړي دي.

د کابل کندهار پر لویه لار په یوې ترافیکې پېښه کې پنځه کسان وژل شوي دي.

د غزني ولایت د امنیې قومندان تیره شپه د (جنوري په ۹مه) رسینو ته ویلي،" پېښه هغه مهال رامنځته شوه چې د مسافر یو موټر د کابل کندهار پر لویه لار د یو باروړنکې موټر سره ټکر وکړ".

که څه هم د دې پېښې علت معلوم نه دی، خو په افغانستان کې د سړکونو خرابوالی او د موټروانونو له خوا د ترافیکي اصول نه رعایت ډیر کله د ترافیکي پېښو د رامنځته کیدو سبب کیږي.

د بښني نړیوال سازمان په پاکستان کې د افغان کډوالو پر نیولو او ځورولو اعتراض کړی دی او د اسلام اباد دا هڅې یې له تبعیض ډکې بللې دي.
دغه سازمان په یوه بیان کې، چې د چارشنبې په ورځ یې پر خپله ویبپاڼه خپور کړ، ویلي دي چې پولیس په اسلام اباد کې د شپې په مخه کورونه پلټي او په خپل سر یې په سلګونو افغانان نیولي دي، چې په دوی کې ښځې او ماشومان هم شته.
روانې اونۍ ازادي راډیو داسې راپورونه ترلاسه کړل چې پولیسو شاوخوا اته سوه افغانان په اسلام آباد کې نیولي دي.
په پاکستان کې د کډوالو د برخې مسؤلینو د سې شنبې په ورځ ویلي وو چې هغه افغانان له خپلې خاورې نه باسي چې ویزې لري او درېیمو هیوادونو ته د تګ په تمه په پاکستان کې ژوند کوي.
خو د بښني نړیوال سازمان په بیان کې راغلې دي چې پاکستاني پولیسو حتی هغه کسان نیولي دي چې ویزه لري او په پاکستان کې د استوګنې نور اسناد لري.
د بښني نړیوال سازمان له پاکستانه غوښتنه کړې ده چې د نړیوالو اصولو له مخې په زور کډوال له خپلې خاورې نه باسي او بشري حقونه رعایت کړي.