ایران وايي چې د دغه هېواد د جنوبي خراسان ولایت د ماهي رود ګمرک له لارې افغانستان ته سوداګري مالونو ترانزیت ۱۱۰ سلنه زیات شوی دی.

ایراني رسنیو د جنوبي خراسان ولایت د ګمرکونو د عمومي رييس محمد کوهګرد په قول ویلي چې په تېرو ۸ میاشتو کې له دې لارې د سوداګري مالونو صادرات په کمساري ډول ډېر شوي دي.

د پاکستان له لوري افغانستان ته په ترانزیت کې له بیا- بیا ستونزو وروسته افغان سوداګر اړ شوي چې متبادلو لارو ته مخه کړي.

کوهګرد وايي چې په اتو میاشتو کې افغانستان ته ۱۵۶ زره ۹۳۵ ټنه مال ترانزیت شوی چې د وزن له نظره، په ترانزیت کې ۸۸ سلنه زیاتوالی ښيي.

طالبان وايي، ژر به په نوي ډیلي کې د افغانستان سفارت پرانیزي.

دا سفارت چې د افغانستان د جمهوري حکومت دیپلوماتانو اداره کاوه، تېره اوونۍ بند شو.

د سفارت کارکوونکو د بندېدو دلیل د هند او طالبانو پر له پسې فشارونه بللي وو.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت مرستیال شېرمحمد عباس ستانکزي ملي تلویزیون ته چې د طالبانو تر کنټرول لاندې دی، ویلي چې په درېیو ورځو کې به په نوي ډیلي کې د افغانستان سفارت بېرته پرانیستل شي.

له بلې خوا هندي رسنیو ویلي چې د طالبانو حکومت په هند کې د افغانستان د سیاسي استازولیو کنټرول ترلاسه کړی دی.

هندوستان ټایمز د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د سیاسي مرستیال شیر محمد عباس ستانکزي په حواله ویلي، په حیدراباد او ممبي کې د افغانستان کونسلګرۍ له دوی سره په اړیکه کې دي.

د امریکا په ګوانتینامو زندان کې د وروستي افغان بندي کورنۍ د امریکا له حکومته وغوښتل چې خپل عزیز یې خوشې کړي.

د فرانسپرس خبري اژانس د راپورله مخې، د محمد رحیم کورنۍ دغه غوښتنه پرون چهارشنبې په کابل کې په یوه خبره کنفرانس کې وکړه.

د ښاغلي رحیم مور صفورا بي بي چې سترګې یې له اوښکې ډکې وې، له امریکایي چارواکو او مشرانو وغوښتل چې زوی یې ورخوشې کړي.

د رحیم کورنۍ ویلي چې هغه په ۲۰۰۷ کال کې په پاکستان کې نیول شوی دی.

رحیم د هغو په سلګونو مشکوکو سختدریځو څخه یو دی چې د امریکا له خوا د ترهګرۍ ضد جګړې په ترڅ کې نیول شوي او د کیوبا ګوانتیامو زندان ته لېږدول شوي دي.

د راپورله مخې، پرامریکایي چارواکو تورپورې شوی چې په دغه زندان کې اکثره بندیان له تورونو پرته یا داچې مدافع وکیل ته لاسرسۍ و لري ساتل شوي، شکنجه شوي او ورسره ناوړه چلند شوی دی.

په تېرو کلونو کې د طالبانو د یوشمېرمشرانو په ګډون ډیری بندیان له دې زندانه خوشې شوي دي.

د کابل د طبي علومو له پوهنتون څخه سږ کال ۴۱۸ ډاکټران او ۴۰ متخصصان فارغ شول.

د طالبانو د لوړو زده کړو وزارت ویاند حافظ ضیا الله هاشمي پر خپله اېکس پاڼه(پخواني ټویټر) ویلي چې پرون چهارشنبه د دغو محصلانو د فراغت غونډه وه.

دغه ټول فارغ شوي ډکټران نارینه دي او هیڅ یوه نجلۍ په کې نشته.

دا په داسې حال کې ده چې د طالبانو د حکومت د عامې روغتیا وزارت سرپرست ډاکټر قلندر عباد د تېرې جمعې په ورځ ارزګان ولایت ته د يو سفر پر مهال ويلي، دوی د ښځينه ډاکټرانو له کمښت سره مخ دي او په‌دې برخه کې پر حل‌لارو کار کوي.

طالبانو د ۲۰۲۲ کال په دسمبر کې د نجونو پوهنتونونه وتړل.

د بشري حقونو د څار نړیوال سازمان وایي، پاکستان دې د هغو افغانانو د اخراج لړۍ ودروي چې د دوی په باور ژوند یې په افغانستان کې له خطر سره مخامخ دی.

دغه سازمان پرون چهارشنبه په دې اړه د خپلو موندنو راپور هم خپور کړ او ویې ویل، د پاکستان چارواکو او پولیسو له افغان پنا غوښتونکو سره په پراخ ډول ناوړه چلند کړی دی.

د یاد سازمان د افغانستان د څانګې څیړونکې فرشتې عباسي ازادی راډیو ته وویل:

" د بشري حقونو د څار سازمان د پاکستان له دولته غوښتي چې افغان پنا غوښتونکو ته د اخراج مهلت له منځه یوسي او اجازه ورکړي هغه افغانان چې افغانستان کې یې ژوند له خطر سره مخامخ دی، پاکستان کې امنیت ولري او هغه کسان چې تراوسه یې درېیمو هېوادونو کې د مېشتیدو کېسونه روان دي، هغوی وکولای شي خپلې قضیې مخته بوځي."

مېرمن عباسي دغه ډله افغانان د بشري حقونو فعالان، خبریالان، همجنس پالان او نور هغه کسان یاد کړل چې د طالبانو له بیا واکمنۍ وروسته پاکستان ته تښتیدلي دي.

یو شمېر هندي رسنۍ وایي چې د طالبانو حکومت په هند کې د افغانستان د سیاسي استازولیو کنټرول ترلاسه کړی دی.

هندوستان ټایمز د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د سیاسي مرستیال شېر محمد عباس ستانکزي په حواله ویلي، په حیدراباد او ممبي کې د افغانستان کونسلګرۍ له دوی سره په اړیکه کې دي.

د هندوستان ټایمز په وینا، ستانکزي د طالبانو تر کنټرول لاندې د افغانستان له ملي ټلویزیون سره په مرکه کې دغه راز ویلي چې په راتلونکو ورځو کې به په نوي ډیلي کې د افغانستان سفارت هم بیرته پرانستل شي.

نژدې یوه اوونۍ وړاندې په هند کې د افغانستان سفیر فرید ماموندزي پر خپله اېکس پاڼه ( پخواني ټویټر) په نوي ډیلي کې د افغانستان سفارت د تړلو خبر خپور کړ.

هندي چارواکو تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې د خونې چارواکي وایي، په کراچۍ کې د افغان سوداګرو د مالونو د بندو کانټینرونو د ازادېدو کار پیل شوی او له څو سوه کانټینرونو پرته نږدې درې زره نور به په څو راتلونکو ورځو کې افغانستان ته ولېږدول شي.

د دې خونې سرپرست محمد یونس مهمند نن ازادي راډیو ته وویل، پاکستان ته له افغانستانه د تللي پلاوي د سفر او پاکستاني چارواکو سره د شوې موافقې له مخې د کراچۍ له ګمرکه د دغو بندو کانټینرونو د خلاصون کار له پرون سې شنبې راهیسې پیل شوی او هر کانټینر به چې له ګمرکه وځي، په ۲۴ ساعتونو کې افغانستان ته لېږدول کېږي.

د مومند په وینا، دوی هیله من دي چې پاکستان هغو څه کم ۴۰۰ کانټینرونو ته هم اجازه ورکړي چې په کې بار مالونه یې د بندیزونو په لېست کې شامل کړي دي.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې د خونې سرپرست محمد یونس مومند په خبره، د لارې د بندېدو او د پاکستان د پرېکړې له مخې په تېرو څه کم دوو میاشتو کې چې د افغان سوداګرود مالونو کانټینرونه په کراچۍ کې بند پاتې دي، په میلیونو ډالره زیان سوداګرو ته رسېدلی دی.

د سریلانکا کرکټ بورډ ادارې نن د نومبر په ۲۹مه نېټه د خپل راتلونکي کال لوبیز پلان رسنیز کړ.

په یاد پلان کې ویل شوي چې د نورو هېوادونو ترڅنګ به سریلانکا د جنورۍ او فبرورۍ په میاشتو کې له افغان لوبډلې سره درې لوبلړۍ ولوبوي.

که څه هم د یادو سیالیو دقیقې نېټې نه دي په ډاګه شوي، خو ویل شوي چې په دې لوبلړیو کې به یوه ټېسټ، درې یو ورځنۍ او درې شل اوریزې سیالۍ شاملې وي.

د افغانستان کرکټ بورډ ادارې لا په دې تړاو څه نه دي ویلي، خو یادې سیالۍ به د سریلانکا په کوربتوب ترسره کېږي.

دا په داسې حال کې ده چې د حکومتي چارواکو د لاسوهنې له امله د کرکټ نړیوالې شورا روانه میاشت د سریلانکا کرکټ بورډ غړیتوب ځنډولی و.

د خوړو نړیوال پروګرام یا 'ډبلیو ایف پي' وایي، د اقلیم د بدلون بحران په افغانستان کې په میلیونونه کورنۍ ګواښي.

د دې پروګرام د افغانستان څانګې نن چهارشنبې په خپله ایکس شبکه یا پخواني ټویټر کې کښلي چې د اقلیم د بدلون بحران لیرې نه دی بلکه همدا اوس په افغانستان کې د میلیونونو کورنیو لپاره په رښتینې ګواښ بدل شوی.

دې پروګرام ویلي چې وچکالي او د حاصلاتو کموالي ټولنې د زیانونو له خطرسره مخ کړي او لوږه زیاته شوې.

یاد پروګرام د اقلیم د بدلون د کنفرانس د ګډونوالو له غونډې مخکې د دې یادونه کړې چې دا مهمه ده چې نړۍ د اقلیم د بدلون د ټکانونو پر وړاندې د دغو کورنیو د مقاومت وړتیاوې زیاتې کړي.

ټاکل شوې چې د اقلیم د بدلون کنفرانس سبا د نومبر په ۳۰ د متحده عربي اماراتو په دوبۍ ښار کې پرانیستل شي چې د ډسمبر تر دولسمې پورې په دوام وکړي.

د خوړو نړیوال پروګرام په تېره لړم میاشت کې ویلي وو چې وچکالي په افغانستان کې د هغو میلیونونو بزګرانو لپاره یو ناورین رامنځته کړی چې د عاید بله سرچینه نه لري.

د پاملرنې نړیوالې موسسې د سنبلې په میاشت کې د یوې سروې نتیجې خپرې کړې او ویلي وو چې د افغانستان د ۷۸ سلنه وګړو میاشتنی عاید کم شوی چې یو لامل یې هم په دې هېواد کې پرله پسې وچکالۍ ښودل شوې وې.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ اداره یا اوچا وایي، د هرات له ۲۷۵ زره زلزله ځپلو سره د مرستو لپاره ټولټال ۱۷۳ میلیون ډالرو ته اړتیا ده، خو تراوسه پورې یوازې ۲۷ نیم میلیون ډالره ترلاسه شوي دي.

اوچا نن چهارشنبې په خپله ایکس شبکه یا پخواني ټویټر کې ویلي چې په هرات کې له شوې زلزلې چې قدرت یې د ریښتر په کچه ۶،۳ ثبت شوی، د شپږو اوونیو په تېرېدو سره بشري مرستندویه ټولنو د ۲۴۲ زره او ۴۰۰ اغیزمنو کسانو لاسنیوی کړی دی.

خو اوچا ویلي چې د هرات زلزله ځپلو ته د مرستو رسولو لپاره په بودیجه کې زښت زیات کمی دی او نورو سرچینو ته بېړنۍ اړتیا ده.