هلمند کې ادبي بهيرونه او فعاليتونه، هغه څه چې په تېرو شلو کلونو کې يې کمساری پرمختګ وکړ، خو د امکاناتو د نهشتون له امله يو شمېر تړل شوي او ځينې نور بيا فعاله دي.
هلمند کې د نادعلي ادبي ټولنې مسؤل جانان نجاتمل وايي، دوی له تېرې يوې لسيزې راهيسې د خپلې ټولنې له لارې فرهنګي غونډې او مشاعرې جوړوي.
"هغه شاعران چې شعرونه يې ښه شعرونه دي، تقريباً د پنځوسو په شاوخوا کې شاعران لرو
نوموړي ازادي راډيو ته وويل، د دوی د بهير له لارې په سيمه کې ګڼ شمېر ځوانان روزل شوي، فرهنګ ادب او شاعرۍ سره اشنا شوي دي.
ښاغلی نجاتمل وايي: "هغه شاعران چې شعرونه يې ښه شعرونه دي، تقريباً د پنځوسو په شاوخوا کې شاعران لرو، دلې راځي، هره هفته، هرې جمعې په ورځ مشاعره لرو، چې په هلمند کې د يوې ځايي رسنۍ لهخوا هم هغه مشاعره راته خپروي. او بل په مرکز لښکرګاه ښار کې د څراغ ادبي بهير په نوم په بله ټولنه هم په دې وروستيو کې تاسيس سوې ده. چې د هغوی سره زموږ اړيکې سته، د هغې ټولنې شاعران موږ سره ګډون کوي او موږ ورځو له هغو سره ګډون کوو."
جانان نجاتمل وايي، سره له دې چې ځايي ځوانان ادبي او فرهنګي غونډو سره لېوالتيا لري، خو دوی د ځای د نهشتون له امله مشاعرې په شخصي مېلمستونو کې جوړوي.
نوموړی وايي: "موږ ځای نهلرو، اکثره وخت په مکاتبو کې موږ مشاعرې کولې، چې هغه اوس مکاتبو کې هم مشکلات دي، دوی ځای نهراکوي، داسې وخت راغلی چې موږ به د خپل ملګري په کوټه کې مشاعرې کولې. نو دغه يو مشکل دی، چې د ځای مشکل زموږ غټ مشکل دی."
اخوا يو شمېر فرهنګيان او د ادب استادان وايي، اوس مهال د ادبي بهيرونو د کمرنګه کېدو يو لامل د امکاناتو نهشتون دی.
هلمند کې مېشت د پښتو ادبياتو استاد نذير احمد رښتينی وايي، تېر وخت کې د ادبي بهيرونو او او فرهنګيانو هڅونه او مالي ملاتړ کېده، چې له امله يې د بهيرونو غونډې هم تودې او فعاله وې.
نوموړي ازادي راډيو ته وويل: "دلته په دربار کې يا که ووايم د حکومت لهخوا ادباء، يا ليکوالان لمانځل کېدل، د دوی ډېر احترام کېدی، تشويق يې کېدی، وخت په وخت مجلسونه ورته جوړېدل، وخت په وخت بېلابېلو ولاياتو ته ددوی سفرونه تنظمېدل."
د تېر جمهوري حکومت پر مهال د هلمند ادبي بهير ترڅنګ په نادعلي، مارجه، ناوه او ګرمسېر ولسواليو کې هم ادبي بهيرونه فعاله وو چې اوونيزې فرهنګي غونډې او مشاعرې به يې جوړولې، خو اوس يوازې د نادعلي ولسوالۍ ادبي بهير او مرکز لښکرګاه کې د څراغ په نوم ادبي او فرهنګي ټولنه فعاليت لري.