د پاکستان حکومت د امریکا د نوې ستراتېژۍ په اړه تر اوسه چُپه خوله دی
د پاکستان حکومت تر اوسه د افغانستان په ګډون، د جنوبي اسیا په اړه د امریکا د نوې ستراتېژۍ په اړه رسمي نظر نهدی څرګند کړی.
خو د هغه هېواد سنا جرګې نن پرېکړه وکړه چې پر نورو ورځنیو مسایلو بحثونه بند کړي او پر دې خبرې وشي چې د پاکستان حکومت د امریکا ستراتېژۍ ته څه ډول ځواب ورکړي او د پاکستان لپاره بهیې عواقب څه وي.
د پاکستان پیپلز ګوند یوه پېژندل شوي مشر او د سنا غړي، فرحتالله بابر نن ازادي راډیو ته وویل چې د امریکا نوې ستراتېژي به پر پاکستان منفي اغېز وکړي.
ښاغلي بابر په اسلاماباد کې د ازادي راډیو د مشال څانګې خبریالې ته وویل چې د سنا غړو نن د بهرنیو چارو له وزیره رسمي غوښتنه وکړه چې په دې اړه بحث ته ورشي.
فرحتالله بابر زیاته کړه:
"تر اوسه چې د امریکا کومې ادارې وې او با مسؤلیته چارواکي وو، پاکستان ته بهیې ویل چې هڅې زیاتې کړئ او زیات کار وکړي، خو دا اول وار دی چې د ولسمشر ټرمپ په څېر خبرې کېږي. د ټرمپ له دې بیان سره به په سیمه کې د امن کوښښونو ته سخت زیان ورسېږي."
د پاکستان د قومي وطن ګوند یوه مشر او د هغه هېواد ولسي جرګې غړي، افتاب احمد خان شیرپاو نن د ازادي راډیو مشال څانګې ته وویل چې د افغانستان او جنوبي اسیا په اړه د امریکا ستراتېژي له حقایقو لیرې ده.
شیرپاو وویل چې د امریکا د ولسمشر یو شمېر سلاکاران او د کانګرس ځیني غړي په وروستیو کې پاکستان ته ورغلي وو او هلتهیې وضعیت له نېږدې کتلی دی.
د شیرپاو په وینا، امریکا د خپلو ناکامیو پټولو لپاره پر پاکستان داسې تورونه لګولي چې حقیقت نهلري او دوی یې نهمني.
د پاکستان د قومي وطن ګوند یوه مشر او د هغه هېواد ولسي جرګې غړي، افتاب احمد خان شیرپاو
شیرپاو زیاته کړه:
"داسې ښکارېږي چې که امریکا ده یا یې نور متحدان دي، هغوی د خپلو ناکامیو د پټولو لپاره پر پاکستان تورونه لګوي. زما په نظر دا مهمه ده چې پاکستان خپل کلک دریځ څرګند کړي او ورته ووايي چې موږ نه د ترورېزم ملاتړ کوو نه ترورېستانو ته پناه ځایونه ورکوو او په دې سیمه کې د امن ټینګولو لپاره کوښښونه کوو."
د پاکستان د پارلمان غړي او د جماعت اسلامي پاکستان ګوند مشر، سراجالحق له ازادي راډیو سره په مرکه کې نن د امریکا نوې ستراتېژي نیمګړې وبلله او ویېویل چې د خیرخواهۍ پر بنا نهده جوړه شوې.
سراجالحق ټینګار وکړ چې د پاکستان ولس او حکومت له ترورېزم سره په مبارزه کې زیاته قرباني ورکړې او امریکا ته په کار وه چې خواخوږي یې ورسره څرګنده کړې وی.
سراجالحق زیاته کړه:
"د پاکستان ولس تر ټولو زیات، د تشدد، بېامنۍ او ترورېزم قرباني شوی دی نو په ځای د دې چې دنیا د پاکستان له خلکو سره خواخوږي او همدردي وکړي، زموږ په زخمونو مالګې دوړوي او پېغورونه ورکوي. د امریکا دا پالېسي پخوا هم نیمګړې وه او د ټرمپ پالېسي هم نېمګړې ده، پر تعصب او تنګ نظرۍ جوړه شوې او موږ یې په سیمه کې د خیرخواهۍ پالېسي نهګڼو."
د امریکا ولسمشر د افغانستان په ګډون د ټولې جنوبي اسیا لپاره خپله ستراتېژي د افغانستان په وخت نن سهار سې شنبه اعلان کړه.
ولسمشر ټرمپ وویل، امریکا هغه هېواد ته چې ترورېستانو تهیې پناه ورکړې، میلیاردونه ډالر ورکړي دي.
ټرمپ وویل چې امریکا تر دې وروسته په دې اړه غلی نهشي پاتې کېدلای چې پاکستان د هغو ترورېستانو پناه ځای دی چې پر امریکايي وګړو او قواوو حملې کوي.
د پاکستان حکومت پخوا داسې ادعاوې رد کړې، خو تر اوسهیې د ټرمپ د ستراتېژۍ په اړه رسمي نظر نهدی څرګند کړی.
ولسمشر غني د امریکا د نوې ستراتېژي اهمیت اوږد مهاله مرستې یادوي
بلاخره د امریکا متحده ایالاتو له اوږد ځنډ وروسته د افغانستان او جنوبي اسیا لپاره خپله نوې ستراتېژي اعلان کړه چې د افغان حکومت له تود هرکلي سره مخ شوه.
افغان ولسمشر محمد اشرف غني چې د سې شنبې په ورځيې په کندهار کې یوې غونډې ته خبرې کولې وویل چې دا ستراتېژي ځکه مهمه ده چې افغانستان سره د امریکا له لوري له وخت او قید پرته اوږد مهاله مرستې پهکې شاملې دي.
ښاغلي غني زیاته کړه:
"له دې وروسته به زماني قید او شرط نهوي، امریکا به له افغان ولس سره تر پایه درېږي، زه د امریکا له ولسمشر، د دې هېواد له ټولو امنیتي او سیاسي مسؤلینو نه مننه کوم چې په دې برخه کې له موږ سره په وضاحت او په شفاف ډول ودرېدل، پیغام یوازې دا نهدی چې دوی له موږ سره ودرېږي پیغام دا دی چې په افغانستان کې به د تل پاتې سولې ملاتړ کوي."
دا په داسې حال کې ده چې د سې شنبې د ورځې سهار وختي د افغانستان په وخت شااوخوا پنځه نیمې بجې د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ د افغانستان او سیمې لپاره خپله نوې ستراتېژي اعلان کړه.
ولسمشر ټرمپ افغانستان ته د نورو ځواکونو د لېږلو یا له دغه هېواد نه د ځواکونو د ایستلو خبره ونهکړه، خو پر پاکستانیې بیا بیا غږ وکړ چې د ترورېزم پر ضد مبارزه کې همکاري وکړي.
ولسمشر ټرمپ
خو ښاغلي ټرمپ وویل چې امریکا به د افغانستان د حکومت او امنیتي ځواکونو ملاتړ ته دوام ورکړي.
ده دغهشان وویل چې په پاکستان کې به د ترورېستانو د پناه ځایونو په وړاندې غلی پاتې نهشي.
په ورته وخت کې د افغان حکومت اجرائيه رئیس عبدالله عبدالله د دغې ستراتېژۍ له اعلان څخه څو ساعته وروسته په کابل کې په یوې خبري غونډه کې راښکاره شو او د افغانستان او جنوبي اسیا د هېوادونو لپارهيې د امریکا له نوې ستراتېژۍ هرکلی وکړ.
ښاغلي عبدالله وویل چې د ډونالد ټرمپ غوڅو او روښانه خبرو په ډاګه کړه چې د امریکا نوې پالېسي د پخوانیو پالېسیو سره توپیر لري په ځانګړي ډول د ترورېستانو د پټنځایونو په اړه چې په پاکستان کې دي.
د افغان حکومت اجرائيه رئیس عبدالله عبدالله
ښاغلي عبدالله زیاته کړه:
"یو مهم خاصیت د دغې پالېسۍ وضاحت او قاطعیت و او دغهشان مستقیماً اشاره پټنځایونو ته شوې وه چې هېڅڅوک باید ځای ورنهکړي، تفصیلیې هم درلود چې که وشي څه به کېږي او که ونهشي څه به کېږي، خو دا د هغوی پیغام و او زه فکر کوم چې په دې وضاحت تر اوسه سیمې ته داسې پیغام نهو ورکړل شوی."
اجرائیه رئیس دغهشان وویل، د دغې پالېسۍ تر اعلان وړاندې د امریکا مرستیال ولسمشر مایک پنس له ده او افغان ولسمشر سره ټیلیفوني خبرې کړې وې او د نوې پالېسۍ په اړهیې توضیحات ورکړي وو.
عبدالله د دغې پالېسۍ تطبیق یوازې د امریکا په ګټه نه، بلکې د افغانستان او سیمې لپاره هم ګټور بولي.
د دغې ستراتېژۍ تر اعلان وروسته وسلهوالو طالبانو ویلي چې په افغانستان کې د بهرنیو پوځيانو تر وروستي عسکره به خپلې جګړې ته دوام ورکړي.
د وسلهوالو طالبانو یوه ویاند ذبیحالله مجاهد رسنیو ته په استولې خبرپاڼه کې ویلي، امریکا د نوې ستراتېژۍ په اعلان سره وښوده چې د جنګ د اوږدولو نیت لري.
دا په داسې حال کې ده چې افغان ولسمشر محمد اشرف غني د کندهار په غونډه کې یو وار بیا په ټینګار سره پر وسلهوالو مخالفینو غږ وکړ چې په جنګيې نهشئ ګټلی او لازمه ده چې د سولې لاره خپله کړئ.
اجرائیه رئیس عبدالله عبدالله هم وايي، د طالبانو پر مخ د سولې دروازې خلاصې دي، خو د ده په خبره که طالبان جګړه کوي له ورته غبرګون سره به مخ شي.
راپور: اکرامالله اکرام
نېکلسن: د امریکا په ستراتېژۍ کې افغانستان او سیمې ته په نوي نظر کتل شوي
په افغانستان کې د ناټو د غوڅ ملاتړ مأموریت عمومي قوماندان جنرال جان نېکلسن په یوه بیان کې د ولسمشر ټرمپ د ادارې د نوې ستراتېژي په اړه ویلي دي چې په دې کې افغانستان او سیمې ته په نوي نظر کتل شوي دي.
نېکلسن وایي چې زموږ افغان شریکان په دې پوهېږي چې زموږ ژمنې پیاوړې او دوامداره دي.
جنرال نېکلسن زیاته کړه چې په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو حضور به له شرایطو سره سم وي او د اجباري مهالوېش له مخې به نهوي ترتیب شوی.
د امریکا ولسمشر د افغانستان او جنوبي اسیا لپاره د خپلې ستراتېژۍ د اعلان پر مهال وویل:
"هغه امنیتي ګواښونه چې موږ په افغانستان او ورهاخوا سیمه کې ورسره مخامخ یو، ستر دي. نن هلته شل بهرنۍ ترورېستي ډلې دي چې په افغانستان او پاکستان کې فعاله دي. دا په نړۍ کې تر بلې هرې سیمې او هر ځای ډېر تمرکز دی. بل لور ته پاکستان اکثر وخت د تشدد، ګډوډیو او ترور کوربه شوی. دا ګواښ له دې امله ډېر خطرناکه دی چې پاکستان او هند دوه اټمي دولتونه سخت روابط لري چې کېدای شي دغه ستونزه په شخړې واوړي."
د امریکا ولسمشر زیاته کړه چې تر هغو بهیې ځواکونه به افغانستان کې پاتې شي چې د ترهګرو د ګواښونو مخه په دغه هېواد کې ونیول شي.
په افغانستان کې د بهرنیو ځواکونو عمومي قوماندان جنرال نېکلسن وایي، له نوې ستراتېژۍ دا څرګندېږي چې طالبان له پوځي اړخه نهشي بریالی کېدای او اوس هغه وخت رارسېدلی دی چې جګړې په افغانستان کې راکمې شي او روغې جوړې ته لار هواره شي.
په افغانستان کې د بهرنیو ځواکونو عمومي قوماندان وایي چې سولهییز او باثباته افغانستان د بهرنیو ځواکونو هدف دی او د افغانانانو بریالیتوب.
بل لور ته طالبانو د افغانستان لپاره د واشنګټن د نوې ستراتېژي تر اعلان وروسته خبرداری وکړ چې جګړه به دوام وکړي.
طالبانو په یوه بیان کې چې ننیې خپور کړ خبرداری ورکړ، که چېرته ټول امریکایي پوځیان له افغانستانه ونهوځي دغه هېواد به د امریکایانو په هدیرې بدل شي.
د افغانستان لپاره د امریکا د متحده ایالاتو د نوې ستراتېژۍ په اړه تر اوسه د پاکستان حکومت عکسالعمل نهدی څرګند کړی، خو اسوشیټېډ پرس اژانس د پاکستاني څیړونکو په وینا خبر ورکړی دی چې د پاکستان په وړاندې د ولسمشر ټرمپ سخت دریځ به په سیمه کې د روسیې، چین او ایران نفوذ زیات کړي.
د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ د کابل په وخت نن سهار سه شنبه د افغانستان او جنوبي اسیا لپاره د واشنګټن د ستراتېژي د اعلان پر مهال پاکستان تورن کړ چې ترهګرو ته پناه ورکوي.
ټرمپ وايي:
"موږ پاکستان ته په میلیاردونو میلیاردونو ډالر ورکړي په ورته وخت کې دوی هغو ترورېستانو ته پناه ورکړې چې موږ جګړه ورسره کوو. دا دریځ باید بدل شي او دا به دستي تغییر وکړي."
د ولسمشر ټرمپ د څرګندونو په ارتباط اسوشیټېډ پرس اژانس په اسلاماباد کې د امنیتي تحقیقاتو د مرکز د مشر امتیاز ګل خبرې راخیستې دي چې وایي، له تېرو ۱۵ کلونو راهیسې چې د افغانستان په اړه امریکا څه دریځ لري هغه لاهم روان دی.
بل لور ته لندن چې له اسلاماباد سره نېږدې اړیکې لري د امریکا د ولسمشر د نوې ستراتېژۍ هرکلی کړی دی.
د بریتانیا دفاع وزیر مایکل فالن په یوه بیان کې وویل، د امریکا د ژمنو ډېر هرکلی کوو.
د بریتانیا دفاع وزیر مایکل فالن
روېټرز اژانس د بریتانیا د دفاع وزیر خبرې راخیستې دي چې وایي، ما د امریکا د متحده ایالاتو له دفاع وزیر جېمز مټېس سره پرون خبرې وکړې او موافقه مو وکړه چې د ستونزو سربېره باید په افغانستان کې پاتې شو تر څو د افغانستان له ماتېدونکې ډموکراسۍ سره مرسته وکړو او هغه ګواښ راکم کړو چې ترورېستانو له دې هېواده غرب ته متوجې کړی دی.
څارونکي: ټرمپ تر نامعلوم وخته د افغانستان په بحران کې پاتې کېدو ته ژمن دی
ولسمشر ډونالد ټرمپ د خپلو انتخاباتي مبارزو پر مهال، د افغانستان د وضعیت په اړه په خبرو کې ژمنه کړې وه چې د امریکا تر ټولو اوږده جګړه به پای ته رسوي.
خو د یو شمېر څارونکو په باور، د هغه له وروستۍ وینا داسې څرګندېږي چې تر نامعلومه وخته د افغانستان په بحران کې پاتې کېدو او کار ته متعهد دی.
د امریکا د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالد ټرمپ د افغانستان او جنوبي اسیا لپاره خپله ستراتېژي د کابل پر وخت نن سهار سې شنبه اعلان کړه.
ډونالد ټرمپ پرون واشنګټن ته نېږدې، له فورت مایر پوځي اډې خبرې کولې.
هغه وویل چې په افغانستان کې به جنګ ګټي او ستراتېژي بهیې په افغانستان کې په وخت او مهالوېش پورې نه بلکې د وضعیت له څرنګوالي سره تړلې وي.
ټرمپ وویل:
"زموږ ځواکونه به د بري لپاره جنګ وکړي."
یو شمېر څارونکو د ولسمشر ټرمپ دا وینا خوښه کړې او د پاکستان په اړه د هغه کلک دريځیې ستایلی دی.
خو ځیني نورو ویلي چې اعلان شوې ستراتېژي ډېر جزئیات نهلري او د پخواني ولسمشر بارک اوباما د ناکامو کړنلارو ټکي پهکې لیدل کېږي.
ولسمشر ډونالد ټرمپ خبرداری ورکړ چې واشنګټن نور دا چې پاکستان د افغانستان د طالبانو په ځېر سخت دریځو ډلو ته پناه ورکوي، نهشي زغملی.
ډونالد ټرمپ وویل:
"موږ پاکستان ته میلیاردونه ډالر ورکړل، خو پاکستان دقیقاً هغو ترورېستانو ته پناه ورکړه چې موږ يې پر ضد جنګېږو. دا باید تغییر وکړي او فوراً به تغییر کوي. له داسې هېواد سره چې هغو ترورېستانو تهيې پناه ورکړې چې پر امریکايي ځواکونو او چارواکو حملې کوي، هېڅ ډول مشارکت دوام نهشي کولای. د دې وخت رارسېدلی چې پاکستان د مدنیت، نظم او سولې لپاره خپل تعهد څرګند کړي."
اسلاماباد له ترورېستانو ملاتړ رد کړی دی.
پاکستاني سیاسي کتونکي، محمد تقي ازادي راډیو ته وویل:
"د امریکا په درېیو ولسمشرانو کې چې پر افغانستان د پاکستان د نا اعلان شوې جګړې له عواقبو سره مخامخ وو، د ټرمپ خبرو تر ټولو زیات وضاحت درلود او پاکستان تهیې د ستونزې د برخې په توګه اشاره وکړه."
ولسمشر ډونالد ټرمپ وویل:
"موږ په افغانستان کې ملت نهجوړوو بلکې ترورېستان وژنو."
هغه ټینګار وکړ چې امریکا داسې پلان ته اړتیا لري چې په افغانستان کې جګړه ابرومندانه او قاطع پای ته ورسوي او له افغانستانه په بشپړ ډول وتل به د نهمنلو عواقب ولري.
ډونالد ټرمپ زیاته کړه:
"زموږ ولس باید داسې ابرومندانه او تلپاتې نتیجې ته ورسېږي چې د هغو سترو قربانیو ارزښت ولري چې هغوی «د امریکا ولس» ورکړې دي، په ځانګړي ډول د هغو کسانو چې ژوند یې قرباني شوی دی. هغه ښځې او نارینه چې زموږ ولس ته خدمت کوي، باید داسې پلان ولري چې بري تهیې ورسوي. هغوی د دې ارزښت لري چې ټول هغه وسایل او لازم اعتماد ورسره وي چې وجنګېږي او بري ته ورسېږي."
د ولسمشر ټرمپ تر خبرو وروسته، د امریکا دفاع وزیر جېمز مټېس وویل چې متحده ایالات او نور هېوادونه به افغانستان ته عسکر واستوي.
مټېس څرګنده کړه چې په دې اړه به د ناټو تړون له عمومي منشي او د امریکا له نورو متحدانو سره چې افغانستان تهیې د عسکرو د استولو ژمنه کړې، خبرې وکړي.
د امریکا دفاع وزیر جېمز مټېس
په واشنګټن کې د منځني ختیځ انسټټیوټ غړي، احمد مجیدیار ازادي راډیو ته وویل:
"د ټرمپ اداره په دې باور ده چې له افغانستانه د عسکرو ایستلو او هلته روان مأموریت ته د مهالوېش نه ټاکل به په افغانستان او نوره سیمه کې د امریکا دوستانو او دښمنانو ته سم پیغام ورورسوي."
د جنوبي اسیا د سیاسي څارونکي، احمد مجیدیار په باور، د ټرمپ وینا څرګندوي چې د افراطي ډلو او ترورېزم پر ضد دریځیې خپل کړی دی.
هغه وویل چې امریکا به د افغان امنیتي ځواکونو روزنې، تجهیز او له هغوی سره همکارۍ ته دوام ورکړي او په عین وخت کې به د امریکا دفاع وزارت ته زیات صلاحیت ورکړي چې په افغانستان او پاکستان کې پر هغو سیمهییزو او نړیوالو ترورېستي ډلو چې د امریکا امنیت ته ګواښ پېښوي، حملې وکړي.
ولسمشر ټرمپ پرون وویل چې په ابتدا کې یې له افغانستانه د عسکرو پر اېستلو غور کاوه، خو وروسته کله چې سپینې ماڼۍ ته ولاړ او وضعیتیې مطالعه کړ، متفاوتې نتېجې ته ورسېد.
ټرمپ وویل چې تر دې وروسته به د افغانستان له حکومته ملاتړ د سپین چک معنی نهلري او پر کابليې ټینګار وکړ چې واقعي اصلاحات پیل کړي او حقیقي پرمختګ وکړي.
ډونالد ټرمپ وویل:
"امریکا به تر هغو د افغانستان له حکومت سره کار کوي چې موږ «د کابل د حکومت» تعهد او پرمختګ ووینو. زموږ تعهد داسې نهدی چې حد نهلري او زموږ ملاتړ نور یو سپین چک نهدی. د افغانستان حکومت باید د پوځي، سیاسي او اقتصادي چارو د بار په پورته کولو کې خپل رول ادا کړي."
د افغانستان د چارو یوه څارونکي، عمر صمد ازادي راډیو ته وویل چې د افغانستان د جګړې لپاره د ډونالد ټرمپ نوې ستراتېژي هر اړخیزه او واضح ده.
د عمر صمد په وینا، دا ډېره مهمه ده چې د امریکا ولسمشر دوست او دښمن پېژندلی دی.
ډونالد ټرمپ وویل:
"زموږ د نوې ستراتېژۍ یو بل اساسي ټکی دا دی چې په دې برخه کې چې له پاکستان سره باید څرنګه چلند وکړو، بدلون راشي. موږ تر دې زیات په دې اړه چوپ نهشو پاتې کېدلای چې پاکستان ترورېستي سازمانونو، طالبانو او هغو ډلو ته چې سیمې او نورې نړۍ ته ګواښ پېښوي، ځای ورکړی دی. پاکستان په افغانستان کې زموږ له هڅو د ملاتړ له لارې ډېره ګټه کولائ شي. خو جنایتکارانو او ترورېستانو ته له پناه ورکولو به ډېر څه وبایلي."
د امریکا د سنا مجلس د وسلهوالو خدمتونو د کمېټې مشر، سناتور جان مککېن ویلي چې د ټرمپ ستراتېژي له امریکا سره مرسته کوي چې په افغانستان کې د اوباما د ادارې له ناکامې کړنلارې چې هلته یې یوازې د امریکا ناکامي ځنډولې وه ، تېره شي.
ولسمشر ډونالد ټرمپ په خپله وینا کې په نهایت کې له وسلهوالو طالبانو سره د سولې او روغې امکان ته لار خلاصه پاتې کړه، خو ویېویل چې هېڅڅوک نهپوهېږي چې د ا کار به وشي او څه وخت کېدلای شي.
ولسمشر ډونالد ټرمپ
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر رکس ټېلرسن ویلي چې واشنګټن تیار دی چې د افغان حکومت او له شرط پرته، د طالبانو ترمنځ د سولې د موافقې ملاتړ وکړي.
د وسلهوالو طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد د ټرمپ خبرې زړې او غیر واضح بللې دي.
خو د عمر صمد په باور، ډونالد ټرمپ وسلهوالو طالبانو او د هغوی پلویانو ته واضح پیغام ورکړی او بلاخرهیې هغوي ته واضح کړه چې امریکا به بري ته د رسېدو لپاره هغه کار چې غواړي، وکړي.
د ټرمپ په وینا کې یوه نوې خبره دا وه چې د پاکستان پر رقیب هېواد، هند یې غږ وکړ چې د افغانستان د لانجې د حل لپاره خپل رول پیاوړی کړي.
ټرمپ ویلي چې له هند سره د خپل ستراتېژیک شراکت پراختیا غواړي، له نوې ډیلي غوښتنه کوي چې به افغانستان کې، په ځانګړي ډول په اقتصادي او پراختیايي چارو کې مرسته وکړي.