په شمال زون کې د بشر حقونو د خپلواک کمېسیون چارواکي د ناامنیو له امله د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالي د پېښو د زیاتېدو په اړه اندېښنه ښيي.
شمال زون کې د بشر حقونو د خپلواک کمېسیون د ساحوي دفتر مشر سید محمد سامع وايي چې بلخ، جوزجان، سمنګان او سرپل ولایتونو کې د ناامنیو له امله د ښځو په وړاندې تاوتریخوالی ۱۵ سلنه زیات شوی دی.
ښاغلی سامع وايي چې اکثرآ په دې تاوتریخوالو کې د ښځو وهل ټکول، زندۍ، پر هغوی د جنسي تېري پېښې، په جبر او واړه سن د نجونو د ودونه پېښې شامل دي.
سید محمد سامع یې په اړه وايي:
"ناامني زیاته شوې، متأسفانه په همدې پیمانه د ښځو د حقونو په برخه فعالیت هم کم شوی دی او د تېر کال د عین مودې په پرتله اوس مهال شمال زون کې د ښځو په وړاندې تاوتریخوالی زیات شوی او موږ د تاوتریخوالي ۳۸۱ پېښې ثبت کړي. "
په شمال زون کې د بشر حقونو خپلواک کمېسیون مسئولان وايي چې دوی د ناامنیو له امله د جوزجان او سرپل ولایت په یو شمېر ولسوالیو کې نهدي توانېدلي څو د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالي پېښې ثبت ته ورسوي.
هاخوا بیا بلخ کې د ښځو د حقونو مدافعان وايي چې د ناامنۍ سربېره د ښځو حقوقي وضعیت ته د دولت بې پامي هم سبب شوې چې د هغوی په وړاندې ټولنه کې تاوتریخوالی زیات شي.
بلخ کې حقوق پوه او د ښځو د حقونو فعاله مارینا حبیب په دې باور ده چې په ټولنه کې د فقر او بې کارۍ زیاتوالی همدارنګه د عدلي او قضایي ارګانونو لهخوا د خشونت پېښو ته په موقع نه رسېدهګي هم سبب شوې چې د ښځو په وړاندې زور زیاتی زیات شي او دوی لهخپلو حقونو څخه محرومې شي.
د ښځو د حقونو دا فعاله زیاتوي چې په هغه سیمو ډېری د مېرمنو په وړاندې تشدد ترسره کیږي چېرې چې دوی په کې سواد ته لاس رسی نهلري او د خپلو حقونو په برخه ورته پوهاوی نهدی ترسره شوی.
مارینا حبیب د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالی د زیاتېدو د عواملو په اړه داسې وايي:
"د تاوتریخوالی د زیاتېدو اساسي علت او عوامل لومړی د بنیادي کارونو نه ترسره کېدل دي، بیا په ټولنه کې فقر زیاتوالی دی او همدارنګه د عدلی او قضايي ارګانونو لهخوا د تاوتریخوالو پېښو په موقع رسیدهګي نه ترسره کېږي."
دا په داسې حال کې ده چې سرپل ولایت کې د ښځو چارو ریاست مشره نسیمه ارزو هم شکایت کوي چې د ښځو په وړاندې د عدلي او قضاي ارګانونو لهخوا دوسیو ته نه رسیدګي سبب شوې چې د تاوتریخوالي پېښې زیاتې شي.
مجیب الرحمن حبیب زی