د هلمند د کجکي د برېښنا د تولید د بند ظرفیت یونیم سل میګاواټه برېښنا ته لوړېږي.
په دې اړه نن په کابل کې د افغانستان د اوبو او انرژۍ د وزارت او یوې ترکي کمپنۍ سره تفاهم لیک لاسلیک شو.
افغان ولسمشر اشرف غني هم چې تېره ورځ یې هلمند ته په سفر کې د دې ولایت اوسېدونکو ته د نورو ژمنو ترڅنګ د دغه بند د رغولو ژمنه ورکړې وه، د دغه تفاهم لیک په مراسمو کې حاضرو.
د نوې پروژې له مخې به د کجکي بند د اوبو کاسه پراخه او پردریو توربینونو علاوه څلورنور توربینونه هم نصب شي.
د هلمند د کجکي د برېښنا د تولید د بند د پراختیا او رغولو تفاهم لیک له یوې ترکي کمپنۍ سره لاسلیک شو.
د دغه تفاهم لیک له مخې چې نن د افغان ولسمشر اشرف غني په حضور کې د افغانستان د اوبو او انرژۍ وزیرعلي احمد عثماني د ۷۷ په نوم له ترکي کمپنۍ سره لاسلیک کړ، د کجکي بند ته پراختیا ورکول کېږي او د برېښنا د تولید ظرفیت یي ۱۵۰ میګاواټه برېښنا ته لوړېږي.
د عثماني په وینا د دغې نوې پروژې پراساس به د دغه بند په کاسه کې د اوبو د زخیره کولو ظرفیت هم څه باندې میلیارډ متر مکعب اوبو ته لوړشي:
"د دغې فعلي مرحلې له مخې چې نن یې موږ تفاهم لیک لاسلیک کوو او په درېیو میاشتو کې به یې پروپوزل ترلاسه کړو، د کجکي د برېښنا د تولید ظرفیت سل میګاواټه ته لوړیږي او هم د اوبو د زخیرې کاسه شاوخوا ۱،۱ ملیارډ مکعب متره زیاتیږي."
د افغانستان د اوبو او انرژې د وزیر په وینا د دغې نوې پروژې په بشپړېدو سره به د دغه بند ظرفیت د سلما د بند په نسبت چې د هند په مالي مرسته نوی رغول شوی او د تېرې شنبې په ورځ پرانستل شو، یونیم چنده زیات شي.
هغه وویل:
"د کجکي د برېښنا بند د دغې نوې مرحلې، د نوې پروژې په تطبیق سره چې په درېیو کلونو کې به بشپړه شي، په سیمه کې په یوه لوی بند بدل شي او د برېښنا د تولید اندازه به یې هم د سلما د بند په نسبت یونیم چنده زیاته شي."
د هلمند د کجکي د برېښنا بند په اوس وخت کې شاوخوا ۳۲ میګاواټه برېښنا تولیدوي چې د درېیم توربین په نصبولو سره به یې ظرفیت پنځوس میګاواټه ته لوړشي.
خو د درېیم توربین د نصبولو کاریې تر اوسه څو ځلې د امنیتي او نورو ستونزو له مله ځنډېلی دی.
د افغانستان د اوبو اوانرژۍ وزیر وویل د دغه توربن د نصبولو کار به د روان میلادي کال په اوکتوبر میاشت کې بشپړ شي.
د امریکا د نړیوالې پراختیایي ادارې USAID په مالي مرسته د دغه بند د رغولو چارې شاوخوا لس کاله مخکې پیل شوي چې د راپورونو له مخې تراوسه پرې شاوخوا دوه سوه میلیون ډالرلګول شوي.
د کجکي د بند لپاره درېیم توربین چې وزن یې ۲۲۰ ټنه دی، په ۲۰۰۸ میلادي کال کې ۲۰۰۰ برتانوي ځواکونو په پنځوورځو کې هلمند ته یوړ.
د هلمند د سیمه ییزو چارواکو په وینا دغه توربین شاوخوا اته کاله له هغه ځایه ونه ښورېد چې بریتانوي ځواکونو هلته ایښی و.
خو د نصبولو کاریې په رسمي توګه د ۱۳۹۴ کال په حمل کې یوې ترکي کمپنۍ پیل کړ چې ټاکل شوې وه کاريې سږکال بشپړ شي خو د راپورونو له مخې په وروستیو کې ېې چارې له خنډ سره مخامخ شوې وې.
د کجکي له بنده د تولیدیدونکې ۳۲ میګاواټه برېښنا ۱۵ یې د هلمند شمالي ولسوالیو، ۹ کندهار او ۶ لشکرګاه ته لېږدول کېږي.
د کجکي د برېښنا د رغولو ترڅنګ، هلمند او څنګلوري ولایت کندهار ته غزېدلي لینونه یې هم رغولو ته اړتیا لري.
ویل کېږي چې دغه لینونه په زرګونو ځایونو کې پرې شوي او اوس د ډېرو میګاواټو برېښنا د لېږدولو ظرفیت نه لري.
د هلمند کجکي ولسوالۍ موقعیت هم ډېر حساس دی، د لشکرګاه په شمال ۱۸۰ کیلومترۍ کې پرته ده.
د کندهار له غورک ولسوالۍ سره پوله او د غوراو بادغیس ولایتونو سره هم ګډه پوله لري.
د کجکي په شمال کې د زمینداور پراخه سیمه له څوکلونو راهیسې د وسله والو طالبانو په ولکه کې ده، ویل کېږي پر کجکي د افغانستان شمالي او جنوبې ولایتونو ته د وسله والو د تګ راتګ لاره سپره ده.
له لشکرګاه دې ولسوالۍ ته د غځېدلي سړک په اوږدو کې تل امنیتي پېښې شوي او د امنیت خوندیتوب یې په تېرکې نړیوالو او اوس افغان ځواکونو ته ستونزمن دی.
د کجکي د اوبو بند په ۱۹۵۳ میلادي کال کی جوړ شو او په ۱۹۷۵ کال کې یي د برېښنا تولید پیل شو.
هغه مهال د دې بند دوه توربینونه فعال شول او د ۱۶ نیم میګاواټو برېښنا د تولید ظرفیت یي درلود.
د هلمند پرسیند سپور د کجکي بند د برېښنا پرتولید سربېره د اوبوخور او کانالونو له لارې په زرګونو هکتاره ځمکه هم خړوبوي.
د هندوکش د غرونو د واورو اوبه د هلمند د سیند سرچینې دي، د کندهار د ارغنداب اوبه هم ورسره یوځای کېږي چې د هلمند له وچو ډاګونو له تېرېرېدو وروسته ایران ته توییږي.
