د حقاني شبکه چي د شمالی وزیرستان په غرنیو برخو کي اډې لري، په افغانستان کي دېره امریکایي او ناتو ځواکونو ته یي ستر ګواښونه مخامخ کړیدي.
د امریکا بي پیلوټه الوتکې هم په قبایلو سېمو کي د وسله والو پر هدفونو حملې کوي او زیات شمېر کسان پکي وژل شوي دي.
شمالي وزیرستان نیمه خود مختاره سيمه ده چي د قبایلې او قومي اصولو او قوانینو پر اساس اداره کیږي. په دې سيمه کې د پاکستان قضایي او جزایي قوانین نه عملي کیږي.
په قبایلي سيمو کې پولیس، پوځ او محکمې نه شته ، پښتونولي د خلکو پر ورځني ژوند حاکمه ده او ټولې ستونزې او اختلافات د قومي جرګو له لارې حلیږي.
د څېړونکو په وینا، شمالي وزیرستان د افغانستان د پولې په اوږدو کې د وسله والو د تګ راتګ او فعالیتونو مهمه لار ده. وسله وال له همدې ځایه پر ناټو او امریکایي ځواکونو حملې تنظیموي.
د پاکستان د پوځ متقاعد جنرال شفیق احمد وایي، که متحده ایالات غواړي په افغانستان کې پاته شي او یا هم په دې بېره کې وي چې له افغانستان څخه د وتلو په صورت کې به یې ملي ګټې له خطر سره مخامخ شي، نو باید شمالي وزیرستان آرام کړي.
جمهور رییس بارک اوباما چې په ۲۰۰۸ کال کې یې د افغانستان په جګړې کې د بري او د اسامه بن لادن د وژنې یا نیولو ژمنې کړې وې، په شمالي وزیرستان کې د بې پېلوټه الوتکو حملې یې سختې کړې دي.
بې پېلوټه الوتکو کله بريدونه پيل کړل؟
بې پېلوټه الوتکې د امریکا د استخباراتو د مرکزي ادارې (سي آى اې) له خوا تنظيمېږي او د لومړي ځل لپاره په ۲۰۰۴ کال کې د طالبانو د قوماندان ملا نېک محمد د وژلو په مقصد، د وخت د جمهور رییس جورج ډپلیو بوش له خوا استعمال شوې وې.
له هغه وخت راهیسي، بي پیلوټه الوتکو په قبایلي سيمو کې ۲۴۶ حملې کړي او د پاکستان د استخباراتي چارواکو په وینا، تر اوسه ۲۲۰۰ کسان په کې وژل شوي دي.
دا ګرانه ده چې په دې حملو کې د ملکي خلکو د مړینې شمېر معلوم شي.
ځينې کسان په دې باور دي چې د اسامه بن لادن له وژنې وروسته به په قبایلي سيمو کې د بې پېلوټه الوتکو حملې بندې شي خو لاهم په منظم ډول مخ په زیاتېدو دي.
په قبايلي سيمه کې پوليس او محاکم نه شته
که څه هم د امریکا د جمهور رییس د مرستیال جو بایډن او د پوځ د لوى درستيزانو د کمېټې د مشر مایک میولن په ګډون یو شمېر جګپوړو امریکایي چارواکو پاکستان ته سفرونه کړي خو په دې نه دي بریالي شوي چې د پاکستان پوځي او ملکي مشرتابه اړ کړي چې د وسله والو پر ضد جدي ګامونه پورته کړي.
په مقابل کې د پاکستان پارلمان د مې په ۱۴ مه د بې پېلوټه الوتکو د حملو د بندېدو غوښتنه وکړه.
دوى دا ګواښ وکړ، که د بې پېلوټه الوتکو حملې بندې نه شي نو دوى به په افغانستان کې دېره ناټو ځواکونو ته د پاکستان په خاوره کې ترانزیتي لار بنده کړي.
څېړونکې په دې باور دي چې پاکستان غواړي د هغو خلکو ملاتړ تر لاسه کړي چي په پاکستان کې د امریکا د استخباراتي مامورینو د موجودیت او د بې پېلوټه الوتکو د حملو له وجې نهيلي او په تنګ شوي دي.
د پاکستان د سیاسي مسئلو کارپوه نجم سیټي په دې باور دی چې، د پاکستان پوځي او ملکي مشرتابه نه غواړي د هېواد په داخل او یا هم بهر کې د خلکو د کرکې او نفرت په محراق کې وي.
جنرال شفیق احمد چې له ۱۹۸۰ څخه تر ۱۹۸۴ کاله پورې په شمالي او جنوبي وزیرستان کې د پاکستان د پوځ د قوماندې مشر و، وایي، که چېرې د امریکا متحده ایالات غواړي د افغانستان جګړه کې برى حاصل کړي نو باید چې د قبایلو کمربند د جګړې د ستراتېژۍ مرکز وګرځوي.
د امریکا بي پیلوټه الوتکې هم په قبایلو سېمو کي د وسله والو پر هدفونو حملې کوي او زیات شمېر کسان پکي وژل شوي دي.
شمالي وزیرستان نیمه خود مختاره سيمه ده چي د قبایلې او قومي اصولو او قوانینو پر اساس اداره کیږي. په دې سيمه کې د پاکستان قضایي او جزایي قوانین نه عملي کیږي.
په قبایلي سيمو کې پولیس، پوځ او محکمې نه شته ، پښتونولي د خلکو پر ورځني ژوند حاکمه ده او ټولې ستونزې او اختلافات د قومي جرګو له لارې حلیږي.
د څېړونکو په وینا، شمالي وزیرستان د افغانستان د پولې په اوږدو کې د وسله والو د تګ راتګ او فعالیتونو مهمه لار ده. وسله وال له همدې ځایه پر ناټو او امریکایي ځواکونو حملې تنظیموي.
د پاکستان د پوځ متقاعد جنرال شفیق احمد وایي، که متحده ایالات غواړي په افغانستان کې پاته شي او یا هم په دې بېره کې وي چې له افغانستان څخه د وتلو په صورت کې به یې ملي ګټې له خطر سره مخامخ شي، نو باید شمالي وزیرستان آرام کړي.
جمهور رییس بارک اوباما چې په ۲۰۰۸ کال کې یې د افغانستان په جګړې کې د بري او د اسامه بن لادن د وژنې یا نیولو ژمنې کړې وې، په شمالي وزیرستان کې د بې پېلوټه الوتکو حملې یې سختې کړې دي.
بې پېلوټه الوتکو کله بريدونه پيل کړل؟
بې پېلوټه الوتکې د امریکا د استخباراتو د مرکزي ادارې (سي آى اې) له خوا تنظيمېږي او د لومړي ځل لپاره په ۲۰۰۴ کال کې د طالبانو د قوماندان ملا نېک محمد د وژلو په مقصد، د وخت د جمهور رییس جورج ډپلیو بوش له خوا استعمال شوې وې.
له هغه وخت راهیسي، بي پیلوټه الوتکو په قبایلي سيمو کې ۲۴۶ حملې کړي او د پاکستان د استخباراتي چارواکو په وینا، تر اوسه ۲۲۰۰ کسان په کې وژل شوي دي.
دا ګرانه ده چې په دې حملو کې د ملکي خلکو د مړینې شمېر معلوم شي.
ځينې کسان په دې باور دي چې د اسامه بن لادن له وژنې وروسته به په قبایلي سيمو کې د بې پېلوټه الوتکو حملې بندې شي خو لاهم په منظم ډول مخ په زیاتېدو دي.
که څه هم د امریکا د جمهور رییس د مرستیال جو بایډن او د پوځ د لوى درستيزانو د کمېټې د مشر مایک میولن په ګډون یو شمېر جګپوړو امریکایي چارواکو پاکستان ته سفرونه کړي خو په دې نه دي بریالي شوي چې د پاکستان پوځي او ملکي مشرتابه اړ کړي چې د وسله والو پر ضد جدي ګامونه پورته کړي.
په مقابل کې د پاکستان پارلمان د مې په ۱۴ مه د بې پېلوټه الوتکو د حملو د بندېدو غوښتنه وکړه.
دوى دا ګواښ وکړ، که د بې پېلوټه الوتکو حملې بندې نه شي نو دوى به په افغانستان کې دېره ناټو ځواکونو ته د پاکستان په خاوره کې ترانزیتي لار بنده کړي.
څېړونکې په دې باور دي چې پاکستان غواړي د هغو خلکو ملاتړ تر لاسه کړي چي په پاکستان کې د امریکا د استخباراتي مامورینو د موجودیت او د بې پېلوټه الوتکو د حملو له وجې نهيلي او په تنګ شوي دي.
د پاکستان د سیاسي مسئلو کارپوه نجم سیټي په دې باور دی چې، د پاکستان پوځي او ملکي مشرتابه نه غواړي د هېواد په داخل او یا هم بهر کې د خلکو د کرکې او نفرت په محراق کې وي.
جنرال شفیق احمد چې له ۱۹۸۰ څخه تر ۱۹۸۴ کاله پورې په شمالي او جنوبي وزیرستان کې د پاکستان د پوځ د قوماندې مشر و، وایي، که چېرې د امریکا متحده ایالات غواړي د افغانستان جګړه کې برى حاصل کړي نو باید چې د قبایلو کمربند د جګړې د ستراتېژۍ مرکز وګرځوي.