د افغانستان لپاره د متحدایالتونو شارژدافیرې کرن ډیکر ویلي چې، د طالبانو له‌خوا د زده‌‌کړو پر وړاندې محدودیتونه د افغان ښځو او نجونو راتلونکې ته زیان رسوي او هغوی د خپل هېواد په پرمختګ کې له ګډون څخه محروموي.

اغلې ډيکر، چې د قطر په پلازمېنه دوحه کې د امریکا له سفارت څخه فعالیت کوي، پرون (چهارشنبې) په ایکس‌پاڼه یا (پخوانی ټویټر) کې په یوه پوسټ کې لیکلي: "متحدایالتونه د افغانستان لپاره د زده‌‌‌کړو د مساوي لاس‌رسي ملاتړ کوي. افغانستان له ښځو پرته د ځان بسیاینې او پرمختګ هدفونه ترلاسه کولی نه‌‌‌شي."

په‌‌‌داسې حال کې چې د نړیوالې زده‌‌‌کړې اوونۍ (د نوامبر ۱۸-۲۲مه) دوام لري، نن (د نومبر ۲۱مه) د افغانستان په سړو سیمو کې له څلورم څخه تر دولسم ټولګي پورې د زده‌‌‌کوونکو کلنۍ ازموینې پیل شوې او د ډسمبر تر ۵مې به دوام وکړي.

دا په‌‌‌داسې حال کې ده چې د نجونو لپاره له شپږم ټولګي څخه پورته زده‌‌کړو د بندیز یو بل کال هم پوره شو.

هغه نجونې چې راتلونکی کال شپږم ټولګي ته ځي په ډار ازموینې ورکوي، خو هیله لري چې دا به د دوی وروستۍ کلنۍ ازموینې نه‌‌‌‌وي او دوی ته به په راتلونکې کې د زده‌‌‌کړو د دوام اجازه ورکړل شي.

پینټاګون په پام کې لري چې، د جو بایډن د حکومت په وروستیو ورځو کې اوکراین ته لږ تر لږه د ۲۷۵ میلیون ډالرو په ارزښت پوځي وسلې واستوي.

په‌‌‌دې وسلو کې ځمکني ماینونه هم شامل دي.

دا وسلې په‌داسې حال کې اوکراین ته ورکول کېږي چې، د جګړې د شدت په اړه اندېښنې زیاتې شوې دي.

دواړه خواوې ښکاره هڅه کوي چې د ډونالډټرمپ د حکومت تر پیل مخکې، چې ژمنه یې کړې ده د جګړې د پای ته رسولو لپاره به کار وکړي، خپل موقعیت ښه کړي او برلاسی ترلاسه کړي.

د متحدایالتونو د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن د چهارشنبې په ورځ (د لړم ۳۰مه) په یوه بیان کې وویل، دوی به د اوکراین ملاتړ ته دوام ورکړي ترڅو هغوی په جګړه کې بریالي شي او د روسیې پر وړاندې خپله دفاع وکړي.

د متحدایالتونو ولسمشر جوبایډن دا اوونۍ اوکراین ته اجازه ورکړه چې، د امریکا پر اوږد واټنه توغنديو د روسیې په خاوره کې د بریدونو لپاره کار واخلي.

د متحدایالتونو حکومت ویلي چې، اسراییل په لبنان کې د حزب‌الله د وسله‌‌والې ډلې پر وړاندې په جګړه کې ځینې مهم هدفونه ترلاسه کړي دي او له همدې امله د جګړې د پای ته رسېدو امکان شته.

د متحدایالتونو د بهرنیو چارو وزارت ویاند متیومېلر د چهارشنبې په ورځ (د لړم ۳۰مه) په یوه خبري غونډه کې وویل، هغه څه چې دوی لیدلي دا دي چې اسراییل خپلو یوشمېر مهمو هدفونو ته رسېدلي دي.

هغه زیاته کړه، دوی په تېرو دوو میاشتو کې لیدلي چې اسرايیل د حزب‌الله د امکاناتو په له‌‌‌منځه وړلو کې بریالی عمل کړی دی.

له همدې امله باور لري، اوس هغه پړاو دی چې د یو ډیپلوماتیک حل لپاره کار وکړي.

د متحدایالاتو ځانګړی استازی د منځني ختیځ په چارو کې اموس هاکسټین هڅه کوي چې، د اوربند لپاره خبرې اترې پر مخ بوځي.

د راپورونو له‌‌مخې، نوموړی د چهارشنبې په ورځ اسرايیل ته رسېدلی دی او ټاکل شوې چې د اسرايیل له صدراعظم بنیامین نتانیاهو سره وویني.

یو هنري اثر چې د یوې ساده کېلې په مرسته جوړ شوی او د ټېپ په وسیله په دېوال پورې نښلول شوی و، د نومبر په ۲۰مه د نیویارک په یوه لیلام کې په ۶ میلیونه او ۲۰۰ زره ډالره وپلورل شو.

دغه اثر چې "کومدین" نومېږي، ایټالیايي هنرمند موریزیو کاتیلان جوړ کړی و.

دا اثر په ۲۰۱۹ کال کې د امریکا د میامي په "آرت بازل" ساحل کې نندارې ته وړاندې شو.

دا یوه په زړه‌پورې پېښه وه چې نندارچیانو یې هڅه کوله معلومه کړي چې آیا دا زېړه مېوه چې په سپین دېوال نښلول شوې، یو طنز دی که‌نه.

په پای کې یوه بل هنرمند کیله له دېواله لیرې کړه او ویې خوړله.

دې اثر دومره ډېر پام ځان ته واړاوه چې درې نسخې یې له ۱۲۰ زره څخه تر ۱۵۰ زره ډالرو پورې وپلورل شوې.

اوس، پنځه کاله وروسته د ډیجیټلي اسعارو د پلیټ‌فارم (TRON) بنسټګر جاستین سان د ساتبې په لیلام کې د دې اثر د اصالت تصدیق د ۴۰ برابره لوړې بیې په بدل کې ترلاسه کړ.

په‌‌‌دې توګه، هغه اوس دا حق لري چې یوه کیله په دېوال پورې ونښلوي او هغه "کومدین" بولي.

د سوریې د دفاع وزارت وایي چې، د دغه هېواد پر پالميرا ښار د اسراییل په هوایي بریدونو کې لږ تر لږه ۳۶ تنه وژل شوي او ۵۰ نور ټپیان شوي دي.

پالمیرا ښار د تاریخي ابدو او میراثونو د درلودو له کبله مشهور دی.

په بریتانیا کې مېشت د سوریې د بشري حقونو د څار یو بنسټ بیا ویلي چې، د اسراییل په هوایي بریدونو کې چې تېره ورځ شوي، ۶۱ تنه وژل شوي دي.

اسراییل په اسانه په سوریه کې د خپلو عملیاتو په تړاو تبصره نه‌‌‌کوي، خو وړاندې یې په زغرده ویلي، اجازه نه ورکوي چې دغلته ایران خپلې نیابتي ډلې پراخه کړي.

دا د امریکا په تاریخ کې لومړی ځل دی چې یو برحاله ولسمشر یا د وسله‌‌‌والو ځواکونو اعلی سر قومندان یې دغه عمر ته رسیږي.

د ازادي راډیو د خبر مرکزي څانګې لیکلي چې، د بایډن د ورځنیو چارو په مهال‌‌‌‌‌وېش کې داسې عمومي غونډې او لیده کاته نه‌‌‌‌دي شامل.

بایډن د نومبر د پنځمې نېټې له ولسمشریزو ټاکنو نه هم په ظاهره د عمر د زیاتوالي او پر هغه د رایه ورکونکو د نه باور له کبله په شا شو.

هغه خپله مرستیاله کامالا هریس د ډیموکرات ګوند نومانده کړه چې، د جمهوري غوښتونکي ډونالډټرمپ په وړاندې یې ماتې وخوړه.

راپور کې راغلي چې، ډونالډټرمپ به د ۲۰۲۹ کال په جنورۍ کې چې واک بل ولسمشر ته سپاري، د عمر په لحاظ له بایډن نه هم پوخ عمره ولسمشر او سن به یې د ۸۲ کلونو او ۷ میاشتو وي.

د امریکا متحدایالتونو پرون چهارشنبه په غزه کې د اوربند د غوښتنې په اړه د ملګروملتونو د امنیت شورا پرېکړه‌‌‌لیک ویټو یا رد کړ.

اسوشیتید پریس خبري اژانس لیکلي، متحدایالتونو ځکه دغه پرېکړه‌‌‌لیک رد کړی دی، چې په وینا یې د برمته شویو اسراییلیانو د سم‌لاسي خلاصون یادونه په‌کې نه‌‌ده شوې.

د ملګروملتونو د امنیت شورا د پنځلس غړو له ډلې یوازې امریکا دا پرېکړه‌‌لیک نه‌‌دی منلی، حال دا چې لویو متحدانو یې، لکه بریتانیا او فرانسې پرېکړه‌‌‌‌لیک ته مثبته رایه ورکړې ده.

حماس چې امریکا او اروپايي ټولنه یې ترهګره ډله بولي، د ۲۰۲۳ کال په اکتوبر کې پر اسراییلو غلچکي برید سره شاوخوا دوه نیم سوه اسراییلیان غزې ته برمته کړل.

لسګونه دغه برمته شوي د یوه لنډمهاله اوربند پر مهال له فلسطیني بندیانو سره تبادله او یوشمېر نور د پوځي عملیاتو پایله کې خوشې شوي، خو له سلو ډېر یې لا هم هلته پاتې دي.

په دغه هېواد کې پروسږکال درې زره کسانو د ترافیکي پېښو په ترڅ کې خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.

د ایټالیا نوي ترافیکي مقررات د دغه هېواد مشرانو جرګې پرون تصویب کړل.

په دغو کې یوه مقرره دا ده چې، د موټر چلولو په وخت د چلونکي په یوه لیتر وینه کې باید الکحول تر صفر اعشاریه پنځو زیات نه وي.

هغه کسان چې په وینه کې یې د الکحولو مقدار تر دې ډېر وي تر دوه زره یورو پورې به جریمه شي.

د دې قانون له‌‌مخې که چېرته د الکحولو اندازه د یوه چلونکي په وینه کې د موټر چلولو پرمهال لږ څه زیاته وي ممکن تر شپږ میاشتو پورې زنداني شي.

د نوي قانون له‌‌مخې هغه کسان چې د موټر چلولو پرمهال یا په ټليفون خبرې کوي یا چټ کوي، تر زرو یورو پورې جریمه کېږي او که دا کار تکرار شي جریمه به یې نوره هم لوړه شي او د درې میاشتو په مخه به یې لایسنس هم بند شي.

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي د افغانستان لپاره د ایران له ځانګړي استازي او سفیر حسن کاظمي قُمي سره د لیدو پرمهال ټینګار وکړ چې د سیمې هېوادونه دې د افغانانو د ستونزو د حل لپاره هڅې او ابتکار وکړي.

حامد کرزي له ښاغلي قُمي سره پرون په کابل کې د لیدو پرمهال دا خبره وکړه، خو د ایراني رسنیو په وینا ښاغلي کرزي د دې هڅو او ابتکار په اړه جزییات نه‌‌دي ورکړي.

کاظمي قُمي پرون د طالبانو د دفاع او بهرنیو چارو د سرپرست وزیرانو په ګډون د هغوی له یوشمېر چارواکو سره هم په کابل کې لیدنې کتنې لرلې.

د افغانستان لپاره د امریکا د متحدایالتونو شارژدافیره کرن ډیکر وایي، افغانستان د خپلو ټولو خلکو له مشارکت پرته پرمختګ نه‌شي کولی.

اغلې ډیکر دا خبره په افغانستان کې د نجونو د زده‌‌‌کړو تر محدودیت پورې پرون په خپلې ایکس‌پاڼه (پخواني ټویټر) کې لیکلې ده.

نوموړې زیاتوي چې، متحدایالتونه په افغانستان کې د ټولو لپاره د یو ډول زده‌‌کړو غوښتنه کوي.

روانه اوونۍ په نړۍ کې د زده‌کړو د اوونۍ په توګه لمانځل کېږي، خو په افغانستان کې تر شپږم ټولګي پورته د نجونو پر زده‌‌‌کړو بندیزونه لګېدلې دي.

د ملګروملتونو د شمېرو له‌‌‌‌مخې د دغو بندیزونو په خاطر په افغانستان کې تر یو میلیون او څلور لکه ډېرې نجونې له زده‌‌‌کړو محرومې شوې دي.