ترکیه وايي چې د سوریې څه باندې دوه نیم لکه وګړي په تېرو دوو اونیو کې خپل هېواد ته ستانه شوي دي.

د ترکیې د کورنیوچارو وزیر علي یرلي کایا نن (د مرغومي ۴مه) په دې اړه انادولو دولتي خبري آژانس ته څرګندونې وکړې. ترکیې د بل هر هېواد پر تله ډېرو سوري کډوالو ته ځای ورکړی و.

د ملګروملتونو د ارقامو له مخې د سوریې شاوخوا درې میلیون وګړي اوس مهال په ترکیه کې دېره دي. د هیات تحریر شام په مشرۍ وسله والې ډلې د ډسمبر په اتمه د سوریې پلازمېنه دمشق ته ننوتې او د بشارالاسد رژیم یې وپرځاوه چې له دې سره په ترکیه، عراق او لبنان کې دېره ګڼ شمېر سوري کډوالو له ځمکنیو سرحدونو څخه خپل هېواد ته ستانه شول.

د روسیې یوې محکمې امریکایی وګړی ایفګیني سپکتور چې مخکې هم بندي و، د جاسوسۍ په تور په ۱۳ کاله بند محکوم کړی دی.

د روسیې دولتي خبري آژانسونو نن (د مرغومي ۴مه) راپور ورکړ چې سپکتور یو کال مخکې هم د بډو د ورکولو په قضیه کې په درې کاله بند محکوم شوی و. د تاس خبري آژانس د راپور له مخې د محکمې قاضي پرېکړه کړې ده چې نوموړی د دواړو جرمونو په خاطر په ۱۵ کاله بند محکوم کړي.

د راپورونو له مخې سپکټور په ۲۰۲۱ کال کې، مخکې له دې چې ونیول شي، د سرطان پرضد د روغتیايي تجهیزاتو د جوړولو د یوې فابریکې د مراقبت د کمیټې د مشر په توګه کار کاوه. راپورونه زیاتوي دې امریکایی وګړي د خپلې محاکمې په لومړۍ دوسیه کې د روسیې د صدراعظم د پخواني مرستیال سکرټر ته د بدو د ورکولو تور منلی و.

د اوکراین په ختیځ کې د روسي او اوکرایني ځواکونو ترمنځ د تازه نښتو راپورونه رارسېږي.

د اوکرایني ځواکونو ستردرستیز نن (د ډسمبر ۲۴مه) په یوه بیان کې وویل چې تر نن سهار وختي پورې یې د جګړې له لومړۍ کرښې څخه د شاوخوا ۲۳۵ نښتو خبرونه ترلاسه کړي دي.

په بیان کې د خارکییف، کوپیانسک او دونېڅک په استقامتونو کې د درنو جګړو خبر ورکړل شوی دی. بیان زیاتوي چې روسیې په دې جګړو کې خپل ۱۶۰۰ سرتېري او دېرش زغره والې وسلې له لاسه ورکړې دي.

دا ادعا خپلواکو سرچینو نه ده تایید کړې او مسکو هم ډېر کله په جګړه کې د خپلو سرتېرو د مرګ ژوبلې په اړه څه نه وايي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت د پنځمې هجري لمریزې پېړۍ د امپراتور سلطان محمود غزنوي په اړه د پاکستان د دفاع وزیر وروستۍ څرګندونې غندلې دي.

د ښاغلي فطرت په وینا خواجه محمد آصف په یوه ټلویزیوني مرکه کې ویلي چې محمودغزنوي به د هند د لوټلو لپاره تګ راتګ کاوه او د ده لپاره اتل نه دی.

فطرت تېره شپه پر خپله ایکس په یوه تند بیان کې لیکلي چې د طالبانو حکومت د خواجه آصف غیرمسوولانه څرګندونې له تاریخي حقایقو د هغه بېخبري یې بولي. فطرت د پیغور په توګه دا هم ویلي چې پاکستان پر خپلو دفاعي توغندیو د محمود غزنوي نوم ایښی دی.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند محمود غزنوي هغه مسلمان افغان بللی چې د سیمې له ټولو مظلومو او تر ګواښ لاندې ولسونو سره یې د ایماني مسوولیت له مخې همدردي کوله.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی له طالب چارواکو سره د خبرو لپاره کابل ته تللی. محمد صادق خان نن پر خپله ایکس پاڼه د طالبانو د حکومت د کورنیوچارو له سرپرست وزیر سراج الدین حقاني سره د خپلې کتنې عکسونه خپاره کړي دي.

ښاغلی صادق خان چې په کابل کې د پاکستان پخوانى سفير و، په روانه ډسمبر میاشت کې وروسته له هغه يوځل بيا د افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي پر دنده وګومارل شو چې په تېره سپټمبر مياشت کې لومړي وزير شهبازشريف پخوانى ځانګړى استازى اصف دراني له دندې ګوښه کړ.

ښاغلي صادق خان لیکلي دي چې له طالب چارواکو سره یې د دوه اړخیزو اړیکو او سیمه ییز امنیت ترڅنګ پر یو لړ مسایلو خبرې کړې دي، خو د خپلو خبرو په اړه یې نور جزییات نه دي ورکړي.

د خوړو نړیوال پروګرام WFP وايي چې د بودیجې د کمښت له کبله په سږني ژمي کې په افغانستان کې یوازې شپږ میلیون کسانو ته مرستې رسولی شي.

WFP نن پر خپله ایکس پاڼه لیکلي دي چې میلیونونه نور افغان وګړي به د دې سازمان له مرستو بې برخې وي.

د خوړو نړیوال پروګرام دا خبرداری داسې مهال ورکوي چې ملګروملتونو په خپل وروستي راپور کې ویلي دي چې په راروان سخت ژمي کې به د افغانستان شاوخوا ۱۵ میلیون وګړي بشري مرستو ته اړتیا ولري.

مخکې له دې د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې اوچا ویلي و، چې په ۲۰۲۵ کال کې به شاخوا ۲۲،۹میلیون افغانان بشري مرستو ته اړ وي.

د ملګروملتونو هغه اداره چې په سوریه کې د جنګي جرمونو په اړه څېړني کوي، وايي، د سوریې نوي واکمن دې ته ډېر لېوال دي چې د بشارالاسد د رژيم له خوا د شویو جرمونو په اړه په تحقیقاتو کې همکاري وکړي.

د سوریې لپاره د نړیوال، بې پرې او خپلواک میکانیزم د ادارې پلاوي پرون دمشق ته خپل سفر پای ته ورساوه. د دې ادارې مشر رابرت پیتیت د دې سفر پرمهال د شویو جنایتونو د اسنادو او نورو شواهدو د خوندي کولو پر اړتیا ټینګار وکړ.

دا ځانګړې اداره د ملګروملتونو عمومي اسمبلې په ۲۰۱۶ کال کې جوړه کړه او دا لومړی ځل دی چې پلاوی یې سوریې ته ځي. د دې ادارې د جوړېدو هدف د سوریې د کورنۍ جګړې پرمهال چې په ۲۰۱۱ کال کې پیل شوه، د احتمالي جنګي جرمونو، د بشريت ضد جنایتونو او نسل وژنې یا جینوساید په اړه د شواهدو له راټولولو او د دې جنایتونو د عاملانو له تعقیب او محاکمې سره مرسته وه.

د جنوبي کوریا پوځ وايي، داسې ښکاري چې شمالي کوریا د اوکرایین په جګړه کې د روسیې په ګټه د خپلو پوځیانو او وسلو په تیارۍ لیګا ده.

جنوبي کوریا ویلي، شمالي کوریا غواړي ډیر شمیر پوځیان، بې پیلوټه الوتکې او نورې وسلې روسیه ته ورکړي، څو د اوکرایین په جګړه کې ترې ګټه واخلي.

د ازادي راډیو د مرکزي څانګې د راپور پر بنسټ، د جنوبي کوریا لوی درستیز د دوشنبې په ورځ په یو بیان کې وویل، شمالي کوریا تراوسه ۲۴۰ میلي متره توغندي، ۱۷۰ میلي متره خودکاره توغندي، لېرې واټن وشتونکې توغندي، زرهي موټرې او نور پوځي تجهیزات روسیې ته سپارلي دي.

لودیز او جنوبي کوریا په ګډه تایید کړې چې دا مهال په اوکرایین کې د شمالي کوریا ۱۲زره پوځیان د روسیې په ګټه جنګیږي.

د جنوبي کوریا د امنیت ادارې تیره اونۍ ویلي و، په اوکرایین د شمالي کوریه شاوخوا سل تیري وژل شوي او له زرو ډیر نور ټپیان دي.

شمالي کوریا د دوستانه ستراتیژایک هوکره لیک له مخې اوکرایین ته له روسیې پوځیان ګډ خپل پوځیان لیږلي او د اوکرایین پرضد جګړه کوي

د امریکا منتخب ولسمشر ډونالد ټرمپ یو ځل بیا له افغانستانه د امریکا ځواکونو وتل وحشتناکه یاد کړي او ژمنه یې کړې چې د خپل هېواد پوځي ځواک به پیاوړی کوي.

هغه چې د یکشنبې په ورځ د (ډیمسبر۲۲مه) د امریکا د متحده ایالتونو د اریزونا ایالت په فېنکس سیمه کې خپلو پلویانو ته وینا کوله وویل، "هیچا د هغو وسلو یادونه چې د بایډن ادارې په افغانستان کې پرېښودې او هغه سرتیري چې په هوايي ډګر کې ووژل شول، ونه کړه خو زه دا ټول یادوم ".

هغه د بایډن پر حکومت نیوکه وکړه چې د میلیونو ډالرو په ارزښت امریکايي وسلې یې طالبانو ته پرېښودې.

ټرمپ وړاندې وویل، "له بده مرغه موږ د هغوو وسلوو لویه برخه افغانستان کې پرېښوده، تاسې باور کولی شئ، دا څومره وحشتناکه ده ".

ټرمپ د خپل پوځ د پیاوړي کیدو په اړه وویل، "زه به داسې خپل پوځ بیرته راجوړ او پیاوړی کړم چې هیڅ کله له دې وړاندې نه وو ".

د امریکا منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ چې تمه ده د جنورۍ په شلمه سپینې ماڼۍ ته د دویم ځل لپاره د امریکا د متحده ایالاتونو د ولسمشر په توګه ستون شي، په ځلونو یې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو پر کړنلارې نیوکې کړي دي.

هغه له دې وړاندې د ټاکنیزو کمپاینونو پر مهال ویلي وو، که له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتو پر مهال زه ولسمشر وای، ما به هیڅ امریکايي وسلې طالبانو ته نه وې پرېښې.

د طالبانو د حکومت د ټولګټو چارو وزارت وايي، تیره میاشت یې د افغانستان د ریل پټلۍ له لارې ۴۵۲ زره او ۱۳۳ متریک ټنه انتقالات ترسره کړې دي.

د دې وزارت ویاند محمد اشرف حق شناس د دوشنبې په ورځ پر خپلې ایکس پاڼې/پخواني ټویتر ویلي، دا صادرات او واردات د حیرتان، اقینې، تورغندۍ او هرات خواف بندرونو له لارې شوي دي.

حق شناس وړاندې ویلي، هڅه کوي سوداګرو ته نورې اسانتیاوې هم برابرې کړي.

له دې وړاندې د طالبانو حکومت د ریل پټلۍ له لارې د تجارتي مالونو د لېږد د زیاتیدو خبر ورکړی و.

خو نړیوال بانک د همدې ډیسمبر په څلورمه په یو راپور کې ویلي و، د افغانستان اقتصادي وضعیت له یو بحران سره مخ دی او راتلونکی یې روښانه نه دی.

په راپور کې راغلي و، د افغانستان صادرات د تیرکال پرتله څو چنده ښکته شوي دي.

خو طالبانو د نړیوال بانک راپور رد کړی و.