- نشنل اڼترسټ
د نشنل اڼترسټ خپرونې په خپلې وروستۍ ګڼې کې لیکلي، داسې مهال چې ایران روسیه او چین د امریکا له متحدو ایالاتونو سره په یوه ژیوپولټیک سیالۍ کې دي، دا درې هېوادونه د شریکو پولو او منځنۍ اسیا او اروپا ته د رسېدو په خاطر افغانستان کې د ثبات غوښتونکي دي.
لیکنه وړاندې وايي، د ایران لپاره افغانستان کې واک ته د طالبانو احتمالي رسېدل، د یوې داسې سني ډلې واک ته د رسېدو په معنی دي چې له سعودي عربستان سره نژدې اړیکې لري.
همدارنګه د روسیې او د پخواني شوروي د جمهوریتونو لپاره هم چې له افغانستان سره ګډې پولي لري واک ته د طالبانو راتلل، کولی شي د سیمې سخت دریځې اسلامپالې ډلې لکه د ازبیکستان اسلامي غورځنګ او چیچنیا کې ځینې افراطي اسلامپالې ډلې زړورې او پیاوړي کړي.
نشنل انټرسټ وړاندې لیکي:
چین که څه هم له افغانستانه ښايي د امریکا په شاتګ ته خوښ شي، خو په مرکزي او جنوبي اسیا کې د سخت دریځۍ د زیاتیدو اندېښنې هم ورسره سېوا کېږي او دا نه یوازې کولی شي چې د یو کمر بند یوې لارې په نوم د چین څو میلیارد ډالري پروژه له خطر سره مخ کړي، بلکې په چین کې د ایغور بیلتون پالو او ختیځ ترکستان د اسلامي غورځنګ لپاره هم الهام بښوونکي ګرځیدلی شي.
خپرونې همدارنګه د افغانستان د سولې په بهیر کې پاکستان د اصلي لوبغاړي په توګه یاد کړی او وايي اسلام اباد له درې لسیزو راهېسې د طالبانو ملاتړ کوي او په پاکستان کې ازادي غوښتونکو خوځښتونو لکه د بلوڅ بیلتونپالو او پښتون ژغورنې غورځنګ ته پام هېڅکله نه غواړي طالبانو سره چې اکثریت مشران یې پښتانه دي مخالفت وکړي.
- (یو. پي. ای) یونایټېډ پرېس انټرنیشتل
امریکايي خپرونې (یو. پي. ای) یونایټېډ پرېس انټرنیشتل بیا د افغانستان څخه د ټولو بهرنیو ځواکونو د وتلو په اړه لیکنه کړې.
له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو وتل دې مې له لومړۍ نېټې راهېسې پیل شوي او د ولسمشر بایډن له اعلان سره سم به د سېپټمبر تر ۱۱مې نېټې بشپړ شي.
دې خپرونې لیکلي چې د امریکا متحده ایالاتونه په دې جګړه کې د بري د خپلولو لپاره بهترې ستراتیژۍ ته اړتیا لري.
یونایټېډ پرېس انټرنیشتل په افغانستان کې د امریکا تر ټولو اوږده جګړه د ویتنام له جګړې سره مقایسه کړې او لیکلي یې دي چې د امریکايي جنرال دوګلاس مک ارټر د زیات ټینګار له کبله چې ویل یې چین به مداخله ونه کړي، خو د چین د مداخلې له کبله ویتام په یو ناورین بدل شو.
وړاندې راغلي چې له ۱۲ کلونو وروسته امریکا له ۵۸ زره پرسونل سره او د بې شمېره ویتنامیانو له وژل کېدو وروسته په ۱۹۷۴ میلادي کال کې خپل وروستي هلیکوپټر له سایګونه چې د ماتې ځورونکی تصویر و پورته کړ او هغه ځای یې پرېښود.
په لیکنه کې وړاندې ویل شوي چې په ۲۰۰۱ میلادي کال کې د سېپټمبر د ۱۱مې له بریدونو وروسته د جورج ډبیلو بوش ادارې په افغانستان برید وکړ، څو اسامه بن لادن او القاعده شبکه یې محاکمې ته راکاږي، خو د خپرونې په باور د امریکا د متحده ایالاتونو د پوځ قوماندانۍ اسامه بن لادن ته اجازه ورکړه چې د تورې بوړې غرونو کې وتښتي، ځکه چې د لیکوال په باور امریکايي ځواکونو په لوړو غرونو کې که د جګړې روزنه نه وه لیدلې.
