طالبان څه ډول له یوې نړیوالې منفورې ډلې څخه له امریکا سره د مذاکراتو په یوه لوري بدل شول؟
د ۱۹۹۰مې لسیزې په وروستیو کلونو کې امریکايي شرکت یوناکل هڅه وکړه چې له طالبانو سره د ګازو د پایپلاین توافق ترلاسه کړي. دا لومړی ځل وو چې امریکایانو د طالبانو له سخت دريځه رژیم سره د سوداګرۍ هڅه کړې وه. نړیوالې ټولنې دا رژیم په رسمیت نهپېژانده.
په ۱۹۹۷م کال کې یوناکل حتی لوړپوړي طالب غړي د امریکا تکزاس ایالت ته بوتلل او ورسره د یوه توافق هڅهیې وکړه.
د افغانستان د سولې په برخه کې د امریکا اوسني استازي زلمي خلیلزاد په ۱۹۸۷م کال کې د پخواني امریکايي ولسمشر رونالډ رېګن د دورې پر مهال د دې هېواد په بهرنیو چارو وزارت کې دنده ترسره کړې وه او په ۹۷م کال کې د دې شرکت سلاکار وو.
دا شرکت اوس فعالیت نهکوي.
خلیلزاد له طالبانو سره د تکزاس په مرکزي ښار هیوسټن کې ولیدل او په علني توګهیې هغه مهال د دې افراطي ډلې ملاتړ وکړ.
ده په ۱۹۹۶م کال کې په واشنګټن پوسټ ورځپاڼه کې ولیکل، طالبان د امریکا پر ضد هغسې اسلامي سخت دريځي نهعملي کوي لکه ایران چې يې کوي دوی د سعودي غوندې دي.
په ۱۹۹۸م کال کې د پایپلاین په اړه مذاکرات هغه مهال ناکامه شول چې القاعده شبکې په افریقا کې د امریکا پر دوو سفارتونو حملې وکړې.
د اسامه په مشرۍ دغې ترورېستي ډلې له سوډانه افغانستان ته کډه وکړه او هلتهیې له طالبانو سره خوندي ځایونه وموندل.
ناببره طالبان د امریکا له اقتصادي شریکانو څخه په نړیواله منفوره ډله بدل او د امریکا له اقتصادي بندیزونو او هوايي عملیاتو سره مخامخ شول.
خو اوس له ۱۹ کلونو خونړۍ جګړې وروسته طالبانو د امریکا د احتمالي ملګري په توګه یو ځل بیا خپل ځای موندلی.
امریکا او طالبانو د فبرورۍ په ۲۹مه نېټه یوه موافقه لاسلیک کړه چې هدفیې په افغانستان کې د امریکا اوږدې جګړې ته د پای ټکی ايښودل بلل شوی. دا موافقه له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتلو ته یو مهالوېش ټاکي او په بدل کې له طالبانو د امنیتي په برخه او له افغان حکومت سره د سیاسي جوړجاړي په برخه کې د خبرو ژمنې غواړي. طالبانو تر اوسه دا ژمنې نهدي عملي کړي.
طالبانو ویلي د ښځو حقونه به خوندي وساتي، خو یوازي هغه مهال چې د اسلامي او افغاني ارزښتونو سرغړونه نهوي. شنونکي وايي د دوی دا خبره په دې معنی ده چې ګواکي په تېرو ۱۸ کلونو کې د ښځو یو شمېر ترلاسه کړي حقونه به کم کړي.
ډېری افغانان د افغانستان جګړې ته د پای ټکي ایښودو لپاره د مذاکراتو له لارې د یوه حل ملاتړ کوي، خو نه په هره بیه.
