د افغانستان د اقتصاد وزارت وايي، د هېواد په څه باندې ۲ میلیونو اوزګارو کې شااوخوا نیمايي یې هغه ځوانان دي چې منځنۍ، نیمه لوړې او یا لوړې زده کړې لري.
د افغانستان د اقتصاد وزارت وايي، په هېواد کې د باسوادو اوزګارو ځوانانو شمېر شااوخوا یو میلیون ته رسېږي.
د دغه وزارت چارواکي وايي، سره له دې چې په هېواد کې د ناوړو امنیتي وضعیت له امله د بېکارۍ کچه لوړه شوې، خو د باسواده ځوانانو اوزګارتیا د اندېښنې وړ ده.
د دغه وزارت ویاند سهراب بهمن د جمعې په ورځ په دې اړه ازادي راډیو ته وویل:
"څه باندې ۲،۵ میلیونه کسان اوزګار دي چې د دغو نیمایي یا ۴۵ فیصده هغه کسان دي چې له دولسمو ټولګیو او یا له پوهنتونونو فارغ شوي او پاتې یې هغه کسان دي چې څه ناڅه مهارتونه لري او د ورځې مزدوري کوي."
یوازې د اقتصاد وزارت نه دی چې په هېواد کې د اوزګارو کسانو پر زیاتوالي اندېښنه ښيي، بلکې ګڼو کورنیو او بهرنیو څېړنیزو موسسو هم ویلي چې په افغانستان کې بېکاري په یوې لوېې ستونزې اوښتې ده.
د راپورونو له مخې، له څو کلونو راهیسې د ولایتونو په لېرې سیمو کې د بېکارۍ له امله زرګونه کورنۍ لویو ښارونو ته کډه شوي چې غړي یې د ښارونو په واټونو کې له سهاره تر ماښامه کار ته انتظار باسي.
دغه حالت د ښارونو پر وضعیت هم ناوړه اثر کړی دی.
د افغانستان د کورنیو چارو وزارت ویلي چې په ښارونو کې د نفوسو زیاتوالي او تر څنګ یې بېکاري لامل شوې چې په چاپېریال کې غیر قانوني کړنې او جرمونه ډېر شي.
د افغانستان د کارګرانو سراسري ټولنه "امکا" واِيي، په هېواد کې د بېکارۍ ستونزه له ډېرو کلونو راهیسې روانه ده، خو کمولو ته یې تدابیر نه نیول کېږي.
د دغې ټولنې مشر معروف قادري د جمعې په ورځ په دې اړه ازادي راډیو ته وویل:
"باسواده کسان ملي پانګه ده، د افغانستان د بودجې او د کونډو او یتیمانو د مالیاتو له لارې یې تحصیل کړی، دوی هم او بې سواده هم اوزګار دي، موږ په دې اړه اندېښمن یوو، تل مو غږ پورته کړی چې رسیده ګي ورته وکړي."
د افغانستان د کار او ټولنیزو چارو وزارت مني چې په هېواد کې بېکاري لویه ستونزه ده، خو کمولو ته یې تدابیر نیول شوي دي.
د دغه وزارت ویاند عبدالفتاح عشرت احمدزي ازادي راډیو ته وویل:
"موږ ډېرې قوي طرحې لرو، د کار په ملي کنفرانس کې مو له ولس سره ژمنه کړې چې د کارموندنې کچه لوړه شي، مهمه طرحه په کې دا وه چې د ټولو ارګانونو د پراختیايي بودجې مصرف لوړ شي، له نېکه مرغه د حکومت په سطحه د دغې بودجې مصرف لوړ شوی او ان شاالله خپلې ژمنې ته به ورسېږو."
دا په داسې حال کې ده چې هر کال د هېواد لسګونه زره ځوانان په هېواد کې د بېکارۍ له امله غواړي چې بهرنیو هېوادونو ته ولاړ شي.
د افغانستان د کارګرانو د سراسري ټولنې مشر وايي، په هېواد کې په مخدره موادو د میلیونونو ځوانانو د روږدېدو لوی لامل د کار نشتوالی دی.
راپور: خان محمد سیند