په کونړ کې که څه هم ځينې امنیتي او د ټاکنو کمېسون په کارونو کې یو څه تخنیکي ستونزې موجودې وې، خو بیا هم د مرکز اسعداباد په ګډون په ۱۶ اداري واحدونو کې درأیو ورکولو ټول مرکزونه پرانيستي وو او خلکو پکې د ماښام تر شپږو بجو پورې رأېې ورکړې.
د رأیو ورکولو په هر مرکز کې تر ناوخته د رأیو ورکوونکو ګڼه ګوڼه تر سترګو کېده او خلک په دې خوښ دي چې په ولایت کې يې د نورو کلونو په پرتله امنیت ښه و او دوی په اسانه د رأیو ورکولو مرکزونو ته لاړل او د خپلې خوښې نوماندانو ته رأيې ورکړې.
د کونړ دوه تنه اوسېدونکي وایي:
"زما نوم محمد ولي دي، موږ داسې فکر نه کاوه چې دومره زیات خلک به ټاکنو ته را ووځي، خو موږ چې ګورو ډېرو کسانو خپلې رأيې د امنیت په فضا کې ورکړې او موږ له افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو ډېر خوشحاله یوو، کلک امنیت يې نیولی و او کومه بده پېښه رامنځته نه شوه."
"نوم مې سلما ده، دلته راغلې وم چې رأیه ورکړم، خلکو له ټاکنو وړاندې دا تشویش درلود چې بیا به وسله وال مخالفین په مرکز اسعداباد او ولسوالیو بریدونه کوي او دوی ته به مرګ ژوبله واوړي، نو ځکه زړه نا زړه وو، کله چې د افغان ځواکونو هڅې ولیدې، ټول راووتل او خپلې رأيې یې وکارولې، موږ له خپلو ځواکونو د زړه له تله مننه کوو."
د کونړ والي عبدالستار میرزاکوال ازادې راډیو ته وویل، په دې خوښ دی چې د امنیت په فضا کې د ولسې جرګې ټاکنې ترسره شوې.
هغه وړاندې وویل:
"زه د کونړ له غیور او باهمته ولسه ډېره ډېره مننه کوم چې د رأیو مرکزونو ته جوپې جوپې راغلل او خپلې رأيې یې وکارولې او دې کار سره يې د وسله والو مخالفینو ټولې هغه دعوې او هڅې چې غوښتل يې ټاکنې له خنډ او ځنډ سره مخ کړي، ناکامې کړې او له افغان ځواکونو هم مننه کوم چې ښه امنیت يې نیولی و، زه فکر کوم چې په افغانستان کې به په کونړ کې ښې ټاکنې ترسره شوې وي."
هغه وویل، یو شمېر نوماندانو فکر کاوه چې د تېر په څېر به یوځل بیا له درغلیو کار واخلي او ولسي جرګې ته به لاره پیدا کړي، خو امنیتي ځواکونو، ولس او د ټاکنو کمېسيون کارکوونکو دغه هڅې ناکامې کړې.
په کونړ کې د ۲۰۱ سېلاب قل اردو د دوهمې پلې لوا قوماندان جنرال میرویس ساپی وايي، وسله والو مخالفینو هڅه کوله چې انتخابات ګډوډ کړي، خو د دوی توپچي او هوايي ځواکونو بریدونو د هغوی پلانونه شنډ کړل.
ساپي وویل:
"د سهار ۶ بجو باندې وسله والو طالبانو په مرکز اسعداباد او یو شمېر ولسوالیو کې بریدونه پیل کړل، خو تر نهو بجو پورې موږ دا ټول بریدونه په شا وتمبول او وسله والو ته مو مرګ ژوبله واړوله، په غازي اباد او مرورې ولسوالۍ کې ۱۵ تنه وسله وال وژل شوي دي.
خلک وايي، د ولسمشرۍ په تېرو ټاکنو کې د کونړ په مرکز اسعداباد او په ولسوالیو له شپېتو زیات بریدونه شوي وو چې له لسو زیات کسان پکې وژل شوي وو او پنځوس کسان ټپیان وو، خو په نننیو ټاکنو کې د دوه محلي پولیسو په ګډون، ۱۲ تنه چې ښځې او ماشومان پکې شامل دي، سرسري ټپیان شوي دي.
راپور: روح الله انوري
د نړۍ ګڼو معتبرو خپرونو او ورځپاڼو په افغانستان کې د ولسي جرګې پر پرونيو انتخاباتو ليکنې او تبصرې خپرې کړي دي.
- نيويارک ټايمز «New York Times»
امريکايۍ ورځپاڼې نيويارک ټايمز ليکلي چې افغانانو د ناامنيو او درغليو له اندېښنو سره- سره په دغو انتخاباتو کې خپلې رأی وکارولې.
د ورځپاڼې په ليکنه په ټول افغانستان کې خلکو د وسله والو طالبانو ګواښونه له پامه وغورځول او د ولسي جرګې په پرونيو انتخاباتو کې يې برخه واخېستله.
دغه انتخابات چې درې کاله ځنډېدلي وو، د افغان امنيتي ځواکونو د ظرفيت لپاره په يوه ازموينه بدل شوي وو چې دغه پروسه د طالبانو له حملو خوندي کړي.
له يوې خوا طالبانو ويلي وو چې د رأی اچونې مخه به نيسي، له بلې خوا په داعش پورې تړلو وسله والو په وروستيو مياشتو کې د ځينو خونړيو حملو مسووليت منلى دى.
د نيويارک ټايمز په ليکنه، د افغان امنيتي ځواکونو شاو خوا ٧٠زره غړي چې له مخکې هم د طالبانو لهخوا له حملو سره مخامخ وو، د انتخاباتو د امن لپاره ګمارل شوي وو.
د کانديدانو د ابتدائيه لېست تر خپرېدو وروسته په بېلابېلو حملو کې د ولسي جرګې ١٠ کانديدان وژل شوي دي.
د ورځپاڼې په حواله د رأی ورکولو يو پر درېيمه برخه مرکزونه په هغو سيمو کې بند وو چې د طالبانو په کنټرول کې دي، يا ورباندې نفوذ لري.
د پنجشنبې په ورځ په کندهار کې د امنيه قوماندان جنرال عبدالرازق تر وژل کېدو وروسته انتخابات يوه اوونۍ وځنډېدل، په غزني کې هم د ځينو ستونزو له کبله دغه انتخابات پرون ونه شول.
په ليکنه کې د انتخاباتو پر مهال ځينو ګډوډيو او بې نظميو ته هم پام اړول شوى، د ساري په توګه پر وخت د انتخاباتي مرکزونو نه پرانېستل کېدل، په ځينو مرکزونو کې د بايومټريک دستګاوو کار نه ورکول او په ځينو نورومرکزونو کې په لېستونو کې د رأيه ورکوونکو د نومونو نشتوالى.
- ګارډين «Guardian»
بريتانوۍ ورځپاڼې ګارډين ليکلي چې د پرونيو انتخاباتو پر مهال د ګڼو امنيتي پېښو راپور ورکړل شوى، په عين حال کې د هرات، ارزګان، کابل او څو نورو ولايتونو په ځينو انتخاباتي مرکزونو تخنيکي ستونزې موجودې وې.
د ليکنې په پيل کې راغلي چې په ارزګان کې د بايومټريک دستګاوو د کار نه ورکولو له کبله ځينې رايه ورکوونکي چې اوږد انتظار يې کړى و، په غوسه وو او غوښتل يې دغه دستګاوې ماتې کړي. په دې تړاو د ١٥ کسانو د نيول کېدو خبر ورکړل شوى دى.
د ګارډين په حواله د بايومټريک سيسټم چې مخکې په افغانستان کې د انتخاباتو پر مهال نه و کارل شوى، هدف يې په انتخاباتو کې د درغلۍ مخنيوى دى.
ګارډين ليکلي، انتخاباتو ته لږې ورځې پاتې وې چې د ولسي جرګې په انتخاباتو کې د بايومټريک سيسټم د کارونې پرېکړه وشوه.
د ګارډين ورځپاڼې په باور د افغانستان د انتخاباتو بهرنيو شريکانو ويلي، د دغه سيسټم د تنظيم او ورباندې د تجربې لپاره کافي وخت ورسره نه و.
د ورځپاڼې د ليکنې په يوه برخه کې لولو:
د افغانستان د رأی ورکولو په ګڼو مرکزونو کې له دغو ستونزو سره- سره خلک هيله مند دي چې رأيه به يې د ژوند له ښه کولو سره مرسته وکړي.
د ولسي جرګې انتخابات وروسته له هغې دوهمې ورځ ته وغځیدل چې د افغانستان په بیلا بیلو برخو کې د یو لړ ستونزو له امله له ۳۷۰ زیات مرکزونه نه و پرانیستل شوي. د ازادي راډیو خبریال ابراهیم صافی د رایې ورکونې د پروسې له دوهمې ورځې ویډیویي راپور جوړ کړی دی.
لویدیځو خبري اژانسونو او ورځپاڼو په افغانستان کې د ولسي جرګې د روانو انتخاباتو په اړه تبصرې او راپورونه خپاره کړي دي.
- اسوشیټېډ پرېس
اسوشیټېډ پرېس خبري اژانس وايي، د ولسي جرګې د انتخاباتو د امنیت لپاره په ټول افغانستان کې ۷۰ زره امنیتي پرسونل ګمارل شوی دی.
اسوشیټېډ پرېس وايي، که څه هم طالبانو او داعش ډلې د انتخاباتو د ګډوډولو ګواښ کړی خو تر اوسه پرته له محدودو وړو امنیتي پېښو کومه لوی امنتیي ګواښ نهدی شوی.
اسوشیټېډ پرېس خبري اژانس د رأی ورکولو د مرکزونو په اړه ویلي دي چې ۱۱زره او ۶۷مرکزونه د نارینه او ۷ ۴۲۹ د ښځینه رای ورکونکو لپاره ځانګړي شوي دي.
په ۲۲ مرکزونو کې سیکهان او هندوان رای ورکوي او په ۴۰ کې بیا کوچیان رای ورکوي.
- رویټرز
رویټرز خبري اژانس بیا په کندهار او غزني ولایتونو کې د ولسي جرګې د انتخاباتو د ځنډېدو موضوع یاده کړې ده.
اژانس وايي، امنیتي پېښو او په انتخاباتي چارو کې فساد په ستراتیژیک ولایت کندهار کې د رأی ورکولو پروسه یوه اوونۍ شاته وغورځوله.
رویټرز وايي، یو شمېر امنیتي پېښې هم شوي دي، خو د افغانستان په روانو انتخاباتو کې تر اوسه پورې لویه ستونزه د بایومټریک دستګاوو په استعمال کې مشکل او نیمګړتیا ده.
ویل کېږي چې د رأی ورکولو په ځینو مرکزونو کې یو شمېر کسانو د بایومټریک دستګاوو د ماتولو هڅه هم کړې ده.
د کابل په ګډون په ځینو ولایتونو کې په ټاکلي وخت د رأی ورکولو د یو شمېر مرکزونو نه پرانېستل کېدل هم د نن ورځې د انتخاباتو یوه مهمه ستونزه بلل کېږي.
- سیډني هیرالډ ټربیون
سیډني هیرالډ ټربیون ورځپاڼې د افغانستان په ولسي جرګه کې د ځوانو کاندیدانو په اړه تبصره کړې ده.
ورځپاڼه وايي، ولسي جرګې ته له کاندېدو ۲۵۰ کاندیدانو له جملې څخه تقریباً سم نیمايي يې ځوانان دي.
په روانو انتخاباتو کې د ښځینو کاندیدانو موضوع ته په پام سیډني هیرالډ ټربیون ورځپانې ویلي دي چې څه دپاسه ۴ سوه ښځې دا ځل د افغانستان ولسي جرګې ته ولاړې دي.