د افغانستان د بشري حقونو خپلواک کمېسیون نوی څیړنیز راپور ښيي چې له ټولو هڅو با وجود بیا هم د افغان ماشومانو وضعیت ډېر دردونکی او د اندېښنې وړ ده.
د بشري حقونو خپلواک کمېسیون وايي له شته هڅو سره بیا هم له وخته مخکې ودونه، درانه او زیات کارونه، زدهکړو ته نه لاس رسی، روغتیايي ستونزې، په جګړو کې له ماشومانو استفاده، تاوتریخوالی، معلولیت، بېځایه کېدل او په سرحدونو کې له ماشومانو سره ناوړه چلند هغه موارد دي چې د افغان ماشومانو ژوند ګواښي.
دغه څېړنیز راپور چې په اتلسو میاشتو کې په ۲۷ ولایتونو کې له ۵۷۰۰ ماشومانو سره د مرکو پر مټ چې ۵۸ سلنه یې هلکان او ۴۲ یې نجونې وې چمتو شوی، د سې شنبې په ورځ له خبریالانو سره شریک شو.
د افغانستان د بشري حقونو د خپلواک کمېسیون د ماشومانو د څانګې مشرې ثریا صبحرنګ د راپور وړاندې کولو پر مهال وویل، د قوانینو په درلودو سره بیا هم د ماشومانو وضعیت ډېر دردونکی او د اندېښنې وړ دی.
نوموړې وايي:
"له ټولو هڅو سره چې ترسره شوي او په دې برخه کې موږ قوانین هم لرو لکه اساسي قانون، د ماشومانو او ښځو د ځورونې او تاوتریخوالي د منع قانون او همدارنګه نور قوانین، خو بیا هم د دې ټولو قوانینو له درلودو سره بیا هم د ماشومانو وضعیت ډېر دردونکی او د اندېښنې وړ دی."
د بشري حقونو د خپلواک کمېسیون راپور کې راغلي، روانې ناامنۍ، د معافیت فرهنګ، له قانونه تېښته، بېکاري، بېوزلي او یو شمېر نور هغه لاملونه دي چې د افغان ماشومانو ژوند یې تریخ کړی.
په راپور کې مرکه کوونکو ماشومان چې عمرونه یې د ۷ او ۱۸ کلونو ترمنځ ښودل شوي ۵۱ فیصده یې کارونه کوي، ۳۸ سلنه ښوونځي ته نه ځي او ۱۷ سلنه ته واکسین نهدی شوی.
په راپور کې دا هم راغلي چې د ۱۳۹۵کال په بهیر کې د ماشومانو د روزنې او اصلاح په مرکزونو کې له قانونه د سرغړونکو ماشومانو په موجود شمېر کې د ۱۳۹۲ کال د شمېرو په پرلته ۳۳ سلنه کموالی راغلی.
د افغانستان د بشري حقونو په خپلواک کمېسیون کې د ماشومانو د همغږۍ د څانګې مسؤل نجیبالله ځدران ببرک زی وايي چې په تخمیني ډول د افغانستان د وګړو ۱۴ میلیونه هغه ماشومانو جوړوي چې عمرونه یې له ۱۸ کلني ښکته دي.
دا په داسې حال کې ده چې د کار، ټولنیزو چارو او شهیدانو وزارت د تېرې یکشنبې په ورځ ویلي و چې په هېواد کې ۶.۵ میلیونه بې وزله ماشومان له خطر سره مخ دي.
د افغانستان جمهوري ریاست که څه هم د افغان ماشومانو وضعیت ناوړه بولي، خو ټینګار کوي چې ولسمشر به ډېر ژر د ماشومانو د ژوند د ښېګڼې په هدف یو لړ سپارښتنې او اقدامات ترسره کړي.
د ولسمشر مرستیال ویاند نجیبالله ازاد ازادي راډيو ته وویل، په دې اړه د کورنیو چارو وزارت، د کار او ټولنیزو چارو وزارت او د عامې روغتیا وزارت ته د بېلابېلو مواردو د جمع بندي دنده ورکړل شوی ده.
نوموړی وايي:
"په دې اړه ولسمشر د عامې روغتیا، کار او ټولنیزو چارو او د کورنیو چارو وزارت ته هدایت کړی چې د ماشومانو هغه بېلابېلې نقطې چې دوی پورې اړه لري، جمع بندي کړي او بیا ولسمشر ته راپور ورکړي، څو د دغو ستونزو د حل لپاره څومره چې ژر کېدای شي اقدام وشي."
د افغانستان د کار، ټولنیزو چارو، شهیدانو او معلولینو وزارت ویاند عبدالفتاح عشرت احمدزي ازادي راډیو ته وویل، حکومت د افغان ماشومانو د ژوند د ښه والي لپاره یو لړ پروګرامونه هم پرمخ وړي چې ژر به یې په ژوند کې ښه والي راغلي.
ها خوا بیا د افغانستان د ماشوم د ادبیاتو د کور مسؤلین انتقاد کوي چې هېواد کې د ماشومانو د حقونو په تړاو اړوندو ارګانونو او موسسو هم لکه څنګه چې لازمه وه خپل مسؤلیتونه او کارونه په سم ډول نهدي ترسره کړي.
راپور: رحمت الله افغان
