زیات شمېر لویدیځو ورځپاڼو په کابل کې د مشورتي لوې جرګې په اړه مقالې او مضمونونه خپاره کړي او د کابل او واشنګټن ترمنځ د امنیتي تړون په اړه یي څرګندونې کړي دي.
نیویارک ټایمز ورځپاڼه په دې اړه لیکي:
له څو میاشتو راهیسې په افغانستان کې د امریکایي عسکرو د اوږدې مودې حضور په اړه مذاکرې او بحثونه روان وو، خو یو دم یو ډول شخصي حرکت پیل شو او دا مسله راپورته شوه چې؛ د امریکا جمهور رئیس بارک اوباما دې له هغو افغانانو نه بخښنه وغواړي چې؛ په افغانستان کې د دیره امریکایي عسکرو د غلطیو یا اشتباه ګانو له امله زیانمن شوي دي.
ورځپاڼه لیکي:
افغان چارواکو د سې شنبې په ورځ وویل، که چېرې جمهور رئیس بارک اوباما افغانستان ته د بخښنې لیک واستوي، جمهور رئیس کرزی به یي په بدل کې د افغانانو په کورونو باندې د امریکایي عسکرو د تروریزم ضد عملیاتو له مخالفته لاس واخلي.
دا مسله په تیرو دولسو کالو کې د افغان حکومت او متحده ایالاتو ترمنځ یوه لانجمنه مسله وه.
د ورځپاڼې په باور، که چېرې دا مساله حل شي، د هغه تړون یا سند لاسلیک کېدو ته به لار هواره شي چې له مخې به یي له ۲۰۱۴ م کال وروسته په افغانستان کې یو شمېر امریکایي عسکر پاته شي.
نیویارک ټایمز ورځپاڼې افغانستان ته د امریکا د جمهوررئیس د لیک په اړه د جمهور رئیس حامد کرزي د ویاند ایمل فیضي خبره راخیستي چې؛ وایي، د جمهور رئیس بارک اوباما لیک به د بخښنې معنی ولري، خو فیضي د بخښنې غوښتلو خبره نه ده کړي.
نیویارک ټایمز زیاتوي، د کابل او واشنګټن ترمنځ د امنیتي او دفاعی تړون د لاسلیک لپاره به د جمهوررئیس بارک اوباما لیک هم کافی نه وي. متحده ایالات هڅه کوي چې د نوي عیسوي کال مخکې دا سند لاسلیک شي.
نیویارک ټایمز وړاندي لیکي: افغانانو دا سند مشورتې لوي جرګې ته راجع کړی او نن به ورباندې بحثونه پیل شي. عام افغانان د دغه سند په اړه زیات معلومات نه لري.
د سولې او جګړې انسټیټیوټ خپرونې هم د کابل او واشنګټن تر منځ د امنیتي تړون په اړه یو مضمون خپور کړی او سر لیک یي ورکړی:
ایا د امریکایي عسکرو قضایي مصونیت به په تړون کې راشي؟
خپرونه لیکي: مشورتي لوې جرګې ته د افغانستان د بېلابېلو سیمو استازي راټول شوي او د قضایي مصونیت په ګډون، د اختلاف وړ مهمو مسلو په اړه بحثونه کوي.
په دې جرګې کې شاوخوا درې زره کسانو ګډون کړی، خو یو شمېر څیړونکي په دې باور دي چې دا جرګه د دې ډول مسلو د پریکړې صلاحیت نه لري.
خپرونه زیاتوي، د جرګې د مشروعیت او د امنیتي او دفاعي تړون د څرنګوالې په اړه مختلف غبرګونونه رامنځ ته شوي دي.
د خپرونې په باور، جمهوررئیس کرزي جرګې ته د یو ډول مشروعیت ورکولو په مقصد له طالبانو او حزب اسلامي ډلې څخه وغوښتل چې؛ په جرګه کې ګډون وکړي.
د سولې او جګړې انسټیټیوټ خپرونه لیکې: طالبانو څو ورځې وړاندې د لوې جرګې محل ته نږدې د یوې ځان وژونکې حملې په واسطه چې لس کسان په کې ووژل شول، له جرګې سره خپل مخالفت او نه ګډون په ډاګه کړ.
نیویارک ټایمز ورځپاڼه په دې اړه لیکي:
له څو میاشتو راهیسې په افغانستان کې د امریکایي عسکرو د اوږدې مودې حضور په اړه مذاکرې او بحثونه روان وو، خو یو دم یو ډول شخصي حرکت پیل شو او دا مسله راپورته شوه چې؛ د امریکا جمهور رئیس بارک اوباما دې له هغو افغانانو نه بخښنه وغواړي چې؛ په افغانستان کې د دیره امریکایي عسکرو د غلطیو یا اشتباه ګانو له امله زیانمن شوي دي.
ورځپاڼه لیکي:
افغان چارواکو د سې شنبې په ورځ وویل، که چېرې جمهور رئیس بارک اوباما افغانستان ته د بخښنې لیک واستوي، جمهور رئیس کرزی به یي په بدل کې د افغانانو په کورونو باندې د امریکایي عسکرو د تروریزم ضد عملیاتو له مخالفته لاس واخلي.
دا مسله په تیرو دولسو کالو کې د افغان حکومت او متحده ایالاتو ترمنځ یوه لانجمنه مسله وه.
د ورځپاڼې په باور، که چېرې دا مساله حل شي، د هغه تړون یا سند لاسلیک کېدو ته به لار هواره شي چې له مخې به یي له ۲۰۱۴ م کال وروسته په افغانستان کې یو شمېر امریکایي عسکر پاته شي.
نیویارک ټایمز ورځپاڼې افغانستان ته د امریکا د جمهوررئیس د لیک په اړه د جمهور رئیس حامد کرزي د ویاند ایمل فیضي خبره راخیستي چې؛ وایي، د جمهور رئیس بارک اوباما لیک به د بخښنې معنی ولري، خو فیضي د بخښنې غوښتلو خبره نه ده کړي.
نیویارک ټایمز زیاتوي، د کابل او واشنګټن ترمنځ د امنیتي او دفاعی تړون د لاسلیک لپاره به د جمهوررئیس بارک اوباما لیک هم کافی نه وي. متحده ایالات هڅه کوي چې د نوي عیسوي کال مخکې دا سند لاسلیک شي.
نیویارک ټایمز وړاندي لیکي: افغانانو دا سند مشورتې لوي جرګې ته راجع کړی او نن به ورباندې بحثونه پیل شي. عام افغانان د دغه سند په اړه زیات معلومات نه لري.
د سولې او جګړې انسټیټیوټ خپرونې هم د کابل او واشنګټن تر منځ د امنیتي تړون په اړه یو مضمون خپور کړی او سر لیک یي ورکړی:
ایا د امریکایي عسکرو قضایي مصونیت به په تړون کې راشي؟
خپرونه لیکي: مشورتي لوې جرګې ته د افغانستان د بېلابېلو سیمو استازي راټول شوي او د قضایي مصونیت په ګډون، د اختلاف وړ مهمو مسلو په اړه بحثونه کوي.
په دې جرګې کې شاوخوا درې زره کسانو ګډون کړی، خو یو شمېر څیړونکي په دې باور دي چې دا جرګه د دې ډول مسلو د پریکړې صلاحیت نه لري.
خپرونه زیاتوي، د جرګې د مشروعیت او د امنیتي او دفاعي تړون د څرنګوالې په اړه مختلف غبرګونونه رامنځ ته شوي دي.
د خپرونې په باور، جمهوررئیس کرزي جرګې ته د یو ډول مشروعیت ورکولو په مقصد له طالبانو او حزب اسلامي ډلې څخه وغوښتل چې؛ په جرګه کې ګډون وکړي.
د سولې او جګړې انسټیټیوټ خپرونه لیکې: طالبانو څو ورځې وړاندې د لوې جرګې محل ته نږدې د یوې ځان وژونکې حملې په واسطه چې لس کسان په کې ووژل شول، له جرګې سره خپل مخالفت او نه ګډون په ډاګه کړ.