د طالبانو یوه چارواکي ویلي چې له ګاونډیو هېوادونو څخه د افغانانو جبري راستنېدل زیات شوي دي.

د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت مرستیال مولوي عبدالرحمن راشد پرون یکشنبه د طالبانو د ریاست الوزرا له اداري مرستیال مولوي عبدالسلام حنفي سره د کتنې پر مهال ویلي چې دوی د راستنو شویو افغانانو د اوسېدو مدیریت کړی دی.

د طالبانو تر ولکې لاندې ارګ په خپله خبرپاڼه کې ویلي چې راشد حنفي ته د کډوالو د ستونزو د حل لپاره د ګمارل شوي کمېسیون د موقتي استوګنې کمېټې کاري راپور وړاندې کړ.

په همدې حال کې له پاکستان او ایران څخه یو شمېر راستانه شوي افغانان وايي چې ژمنه شوې مرستې یې نه دي ترلاسه کړي او له ګڼو ستونزو سره مخ دي.

پاکستان د تېر کال د نومبر پر لومړۍ نېټه د ۱.۷ میلیونو بې اسنادو افغان کډوالو ایستل پیل کړل.

ایران هم په دې وروستیو کې د بې اسنادو افغان مهاجرینو د بېرته ستنېدو لپاره اقدام کړی دی.

ایراني چارواکي وايي، د ۲۰۲۵م کال تر مارچ میاشتې پورې به دوه ملیونه غیرقانوني افغان کډوال له خپلې خاورې وباسي.

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د لویې کمېشنرۍ د افغانستان څانګې د هلمند په مرکز لښکرګاه کې د یوه نوي ټولنیز مرکز د جوړېدو خبر ورکړی چې څه باندې ۶زره کسان به ورڅخه ګټه اخلي.

دغې ادارې نن پر خپله ایکس‌پاڼه لیکلي چې دغه مرکز د جاپان د حکومت په مرسته جوړ شوی چې اوس په افغانستان کې د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د لویې کمېشنرۍ د استازي عرفات جمال له‌خوا ګټې اخیستنې ته سپارل شوی دی.

وړاندې ویل شوي چې جمال د بولان د اوبو رسولو پروژه هم وکتله، چې د "یواین‌ایچ‌سي‌آر" UNHCR له‌خوا بشپړه شوې او د ښار زرګونو خلکو ته پاکې اوبه برابروي.

د طالبانو سترې محکمې د ننګرهار په کوز کونړ ولسوالۍ کې له کوره د تېښتې د هڅې په تور، په ۳۹ درو د یوې ښځې د وهلو خبر ورکړ.

دغې محکمې نن په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې دغې سزا پرون د کوزکونړ لپاره د طالبانو د لومړنۍ محکمې د حکم له مخې تطبیق شوه.

سترې محکمې پرون هم په ننګرهار کې پر دوو کسانو د تعزیري سزاګانو د تطبیق خبر ورکړی و.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت یا یوناما په خپل درې میاشتني راپور کې تېره پنجشنبه خپور شو ویلي، طالبانو د جولای له لومړۍ نېټې د سپټمبر تر ۳۰مې نېټې پورې په افغانستان کې ۱۱۱ بدني مجازات پر ۹۵ نارینه، ۱۵ ښځو او یوې نجلۍ تطبیق کړي او یوناما دا پېښې مستندې کړې دي.

ملګرو ملتونو او د بشري حقونو نورو بنسټونو له طالبانو غوښتي چې دغه ډول مجازات ودروي.

د ملي مقاومت د جبهې په نوم د طالبانو سیاسي او وسله‌واله مخالفه ډله ادعا کوي چې بغلان کې یې د طالبانو د استخباراتو درې سرتېري وژلي او دوه نور ټپيان کړي دي.

دغې جبهې پرون ناوخته پر خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي چې وسله‌والو یې وړمه شپه په نهرین ولسوالۍ کې د طالبانو د استخباراتو د همغږۍ پر مرکز توغندیز برید کړی دی.

د طالبانو د حکومت سرچینو په دې اړه څه نه دي ویلي او ازادي راډیو هم په خپلواکه توګه دغه ډول خبرونه نه شي تاییدولی.

د طالبانو د حکومت د روغتیا وزارت تاییدوي چې سږ کال په ماشومانو کې د شري یا سرخکان ناروغي زیاته شوې ده.

د دغه وزارت ویاند شرافت زمان په یوه پیغام کې پرون ویلي چې سږ کال "په ماشومانو کې" د سرخکان شپږ زره مثبتې پېښې ثبت شوي دي.

زمان وايي: "لکه څرنګه چې شری یا سرخکان یوه ساري ویروسي ناروغي ده. په افغانستان کې هم ځینې وختونه په ماشومانو کې د دې ناروغۍ ګراف پورته کېږي. نسبت تېر کال سږ کال له موږ سره د مشکوکو واقعاتو ګراف یو څه اندازه پورته شوی دی. په همدې اساس زموږ د سرویلانس/نظارتي ټیمونو څومره چې هلته نمونې اخیستي سږ کال له موږ سره تایید شوي واقعات نږدې شپږ زره دي."

زمان دا هم ویلي چې دوی پلان لري د شري واکسین ملي پلان تطبیق کړي.

اخوا د روغتیا نړیوال سازمان هم څو ورځې مخکې په افغانستان د شري د ناروغۍ په زیاتېدو اندېښنه ښودلې وه او ویلي یې وو چې هلته د شري ټول ټال پېښې څه باندې ۵۲ زرو ته رسېږي.

د طالبانو د حکومت د آزموینو ملي ریاست د ۱۴۰۴ هجري لمریز کال د کانکور ازموینې لپاره د نوملیکنې د بهیر د پيل اعلان کړی دی.

دغې ادارې د یکشنبې په ورځ د نومبر په درېیمه د یوې خبرتیا په خپرولو سره ویلي چې په ښوونځیو او دیني مدرسو کې داوطلبان کولای شي د ازموینې لپاره فورمې ډکې کړي.

په دې اعلاميه کې ويل شوي چې د دې ازموينې داوطلبان تر را روانې جدي میاشتې وخت لري چې په دې ازموينه کې د ګډون لپاره نومليکنه وکړي.

په کانکور کې د ښځو د ګډون په اړه څه نه دي ویل شوي.

د طالبانو د حکومت په رامنځته کېدو سره تر شپږم ټولګي پورې نجونې له زده‌کړو بې برخې شوې او نجونې حق نه لري چې پوهنتون ته ولاړې شي او د کانکو په ازموينه کې ګډون وکړي.

د طالبانو د حکومت سترې محکمې اعلان کړی چې په غزني او ننګرهار ولایتونو کې یې د یوې ښځې په ګډون درې کسان په دُرو وهلي دي.

د طالبانو دې ادارې د یکشنبې په ورځ په دې اړه دوه جلا اعلامیې ورکړی چې له مخې یې یوه ښځه او یو سړی د ننګرهار په بهسودو ولسوالۍ کې او یو سړی په غزني ولایت کې د هغه څه په تور په دُرو وهل شوي چې غیر مشروع اړیکې او زنا بلل شوي.

په ورته وخت کې، یوناما په خپل درې میاشتني راپور کې اعلان کړی چې د روان کال د جولای له لومړۍ د سپټمبر تر دېرشمې پورې، په افغانستان کې د ۹۵ نارینه، ۱۵ ښځو مېرمنو او یوې نجلۍ په ګډون د بدني سزاګانو لږ تر لږه ۱۱۱ قضیې ثبت شوي.

نړیوالو سازمانونو او بشري حقونو په وار وار له طالبانو غوښتي چې د بدني سزاوو څخه لاس واخلي.

د سرپل ځايي سرچينې وايي، نن له غرمې وروسته د سرپل ښار په مرکز کې د چاودنې له امله ګڼو کسانو ته مرګ‌ژوبله اوښتې ده.

یوه عیني شاهد ازادي راډيو ته وویل چې، د پېښې ټپیان روغتون ته د درملنې لپاره انتقال شول.

ځايي طالبانو تر اوسه د چاودنې او مرګ‌ژوبلې د کره شمېر په اړه څه نه‌دي ويلي.

تر اوسه د دې پېښې پړه چا پر غاړه نه‌ده اخيستې.

یوشمېر متقاعدینو پرون (شنبه) په کابل کې په یوه احتجاجي غونډه کې غوښتنه وکړه چې د دوی معاشونه دې ورکړل شي.

دوی د طالبانو تر کنټرول لاندې د خزانې او تقاعد ریاست مخې ته راټول شوي وو.

ځینو متقاعدانو ویلي چې، له سختو اقتصادي ستونزو سره مخامخ دي او د دې له امله چې د دوی تقاعدي معاش نه‌دی ورکړل شوی، اړ شوي چې خپل ماشومان په سختو کارونو وګوماري.

په ۲۰۲۱ کال کې له بیا واک ترلاسه کولو وروسته طالبانو د متقاعدینو د معاش له ورکولو ډډه کړې ده.

طالب چارواکو په تېرو وختونو کې څو ځله ادعا کړې چې، د متقاعدینو معاش به ورکړي، مګر سره له‌دې چې د دوی د واک تر درې کلونو زیات وخت وځي، دا پروسه تر اوسه پورې نه‌ده پیل شوې.

د ایران د رضوي خراسان ولایت د بهرنیو اتباعو او کډوالو د ادارې ريیس حسین شرافتي راد وايي، په‌دې ولایت کې هره ورځ تر ۳ زره ډېر بې‌اسناده افغان اتباع نیول کېږي او د قانوني پروسې له بشپړېدو وروسته د دوغارون د سرحد له لارې افغانستان ته استول کېږي.

د ایران دولتي خبري اژانس ایرنا نن (یک‌شنبې) د شرافتي راد په قول وویل چې، ده تازه د بې‌اسنادو افغان اتباعو د راټولولو لپاره وړاندیز شوې سیمه له نژدې کتلې ده.

هغه ټینګار وکړ چې دا کمپ به د دوغارون سرحد ته نژدې، د ایران په تایباد ولسوالي کې په ۲۰ هکتاره ځمکه کې جوړ شي.

د رضوي خراسان د بهرنیانو اتباعو او کډوالو د ادارې شمېرې ښیي چې، د دې ولایت په مرکز مشهد کې، چې له تهران وروسته تر ټولو ډېر کډوال په‌کې اوسي، شاوخوا ۴ سوه زره کډوال د هویت او استوګنې اسناد لري.