د راپورونو له مخې پاکستانۍ جټ الوتکو په افغانستان کې دننه د تحریک طالبان پاکستان یا ټي ټي پي پرمشکوکو پټنځایونو بریدونه کړي دي. ویل شوي چې دغه بریدونه د پکتیکا ولایت په برمل ولسوالۍ کې د دې ډلې د وسله والو پرپټن ځایونو شوي دي.

تراوسه پورې د پاکستان د حکومت او د طالبانو د حکومت چارواکو په دې اړه رسمي څرګندونې ندي کړي خو د افغانستان لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد د سې شنبې په ورځ په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې ویلي چې که په برمل ولسوالۍ کې د پاکستان د درنوهوایي بریدونه لومړني راپورونه سم وي نو ښایي طالبان یې ځواب ورکړي. هغه ویلي چې د جګړې پرځای دواړه هیوادونه یوې داسې موافقې ته اړتیا لري چې دا مسله واضح کړي چې هیڅ یوبه اجازه نه ورکوي چې افراد یا ډلې یې له خاورې د بل د امنیت ګواښلو لپاره کارواخلي او پرهغې ودریږي.

ښاغلي خلیلزا همدارنګه ویلي چې د پاکستان استازی په کابل کې دی اوآیا جنرال منیربه هغه ته اجازه ورکړي چې دا خبرې اترې پیل کړي؟ د ښاغلي خلیلزاد اشاره د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق خان ته ده چې کابل ته په سفرکې یې د سې شنبې په ورځ د طالبانو د حکومت د کورنیو او بهرنیو چارو له سرپرست وزیرانو سره لیدنې کتنې ترسره کړې. د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د سې شنبې په ورځ په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې ولیکل چې د سرپرست وزیر سراج الدین حقاني او د صادق خان ترمنځ کتنه کې دواړو خواوو د افغانستان او پاکستان ترمنځ د اړیکو د لا ښه والي او د موجودو ستونزو د حل لپاره پرمهمو موضوعاتو خبرې وکړې او ښاغلي حقاني غوښتنه وکړه چې د امنیتي او سیاسي ستونزو د حل لپاره دې ګډې هڅې چټکې شي. پاکستاني چارواکو په کراتو کراتو ادعا کړې چې د تحریک طالبان ډلې وسله وال د افغانستان له خاورې پرپاکستان د بریدونو لپاره کاراخلي، هغه ادعا چې افغان طالبانو تل ردکړې ده.

د افغانستان په یوشمیرولایتونو کې له پنځو کلونو کم عمره ماشومانو ته د پولیو د واکسین د کمپاین نن دریمه ورځ ده.
له پولیو د یوه خلاص افغانستان بنسټ پرون سې شنبې په خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټرکې له ټولو بسپه ورکونکو او شریکانو مننه کړې چې د پولیو د یومخ له منځه وړلو لپاره خپل ملاتړ ته دوام ورکوي.

د دې بنسټ په خبره د ګوزڼ یا پولیو ناروغۍ ضد د واکسین د دغه کمپاین په ترڅ کې به شاوخوا ۴،۸ ملیونه ماشومان واکسین شي. دې بنسټ له خلکو غوښتي چې خپل د نویو زیږیدلو ماشومانو په ګډون ټول ماشومان د پولیو په وړاندې واکسین کړي. د پولیودغه کمپاین د دوشنبې له ورځې د افغانستان په یولسو ولایتونو کې پیل شوی چې سبا پنجشنه یې وروستۍ ورځ ده.

دغه کمپاین داسې مهال پیل شوی چې روان ۲۰۲۴ کال په افغانستان کې د پولیو د مثبتو پیښو شمیر۲۳ ته رسیدلی. ګوزڼ یا پولیو یوه ناعلاجه ناروغي ده چې یوازې واکسین کولای شي چې ماشومان پردې ناروغۍ له اخته کیدو وژغوري.

د طالبانو د هرات ولایت د ښوونې ریاست ته منسوب په یوه مکتوب کې چې په ټولنیزو رسنیو کې خپورشوی، دې ریاست
د طالبانو د مشرملا هبت الله اخوندزاده فرمان ته په اشاره لیکلي چې په خصوصي ښوونځیو او د زده کړو په نورو مرکزونو کې نجونې له شپږم ټولګي پورته زده کړو څخه منع دي. ازادي راډیو نشي کولای چې د دغه مکتوب کره والی تایید کړي.

د ۲۰۲۱ کال په دوبي کې چې طالبان بیا پرافغانستان واکمنان شوي، پرنجونو او ښځو یې سخت محدودیتونه لګولي دي. لومړی یې نجونې له شپږم ټولګي پورته زده کړو څخه منعه کړې او وروسته یې پرنجونو او ښځو د پوهنتونو دروازې هم وتړلې. دغه راز پرښځو د نورو بندیزونو ترڅنګ په غیردولتي نړیوالو موسسو کې د هغوی پرکارد لګول شوي بندیز پرون سې شنبې دوه کاله پوره شول.

د طالبانو د حکومت د اوبو او انرژۍ وزات وایي، د روسیې د یوشمیرکمپنیو مسولینو له افغان کمپنیو سره په افغانستان کې د اوبو او انرژۍ په پروژو کې له پانګونې سره لیوالتیا ښودلې.

دې وزارت پرون سې شنبې په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې لیکلي چې سرپرست وزیر ملا عبدالطیف منصور د روسیې د میتاخیم شرکت له ریس پیوتر الکساندرویچ او د سولې د شرکت له ریس نجیب الله صادق د اوبو اوانرژۍ د یوشمیرپروژو په اړه خبرې وکړې.

دې وزارت ویلي چې دغو شرکتونو ته وړاندیز وشو چې د کابل په للندرسیمه کې د شاه توت بند او د پنجشیرله سیند څخه کابل ته د اوبو د لیږدولو په پروژوکې پانګونه وکړي. د کابل ښارد اوسیدونکو د اوبو د ستونزې د هواري لپاره له څولسیزو راهیسې د پنجشیرله سیند څخه دې ښارته د اوبو د رسولو پرپروژې خبرې کیږي خو په دې برخه کې تراوسه پوري عملي اقدامات ندي شوي.

د ننګرهار په مرکز جلال اباد کې د هند کونسلګرۍ د محلي کارکوونکو پر موټر برید شوی دی.

یوې سرچینې چې نه یې غوښتل نوم او غږ یې خپور شي ازادي راډيو ته وویل چې پیښه کې یو تن وژل شوی او یو بل ژوبل دی.

اینډیا ټوډې ټلویزیون د ځایي سرچینو په حواله راپور ورکړی چې دغې پیښه کې یو تن وژل شوی دی.

تر اوسه د برید څرنګوالی معلوم نه دی، خو ټولنیزو رسنیو کې له یوشمېر ناتایید شویو انځورونو داسې ښکاري چې دا یوه چاودنه وه.

تراوسه د طالبانو د حکومت رسمي سرچینو په دې اړه څه نه دي ویلي.

د ۲۰۲۰م کال راهیسي په جلال اباد کې د امنیتي دلایلو له کبله د دې کونسلګرۍ چارې تر ډېره محدودې شوې وې.

د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارژدافیره کرن ډیکر په افغانستان کې د ښځو پر کار د بندیز د دوه کلنۍ په مناسبت وایي، دغه بندیز د ګڼ شمېر کسانو ژوند اغیزمن کړی دی.

میرمن ډیکر د سه شنبې په ورځ ( د مرغومي ۴مه) پر خپله ایکس پاڼه/پخواني ټویټر په بشري چارو کې د ښځو ونډه اړینه وبلله او زیاته یې کړه چې د هغوی څنډې ته کول، د افغانستان ناورین نورهم ژوروي.

هغې له افغان میرمنو د امریکا د ملاتړ د څرګندولو ترڅنګ ویلي، د ښځو له حضور پرته افغانستان یوه باثباته او نیمکرغه راتلونکې نه شي درلودلی.

طالبانو دوه کاله وړاندې د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر په ۲۴مه ښځې په نړیوالو موسسو کې له کار کولو منع کړې.

د نړيوالې ټولنې له غوښتنو سره سره دغه بندیز لا په خپل ځای دی.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت د پنځمې هجري لمریزې پېړۍ د امپراتور سلطان محمود غزنوي په اړه د پاکستان د دفاع وزیر وروستۍ څرګندونې غندلې دي.

د ښاغلي فطرت په وینا خواجه محمد آصف په یوه ټلویزیوني مرکه کې ویلي چې محمودغزنوي به د هند د لوټلو لپاره تګ راتګ کاوه او د ده لپاره اتل نه دی.

فطرت تېره شپه پر خپله ایکس په یوه تند بیان کې لیکلي چې د طالبانو حکومت د خواجه آصف غیرمسوولانه څرګندونې له تاریخي حقایقو د هغه بېخبري یې بولي. فطرت د پیغور په توګه دا هم ویلي چې پاکستان پر خپلو دفاعي توغندیو د محمود غزنوي نوم ایښی دی.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند محمود غزنوي هغه مسلمان افغان بللی چې د سیمې له ټولو مظلومو او تر ګواښ لاندې ولسونو سره یې د ایماني مسوولیت له مخې همدردي کوله.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی له طالب چارواکو سره د خبرو لپاره کابل ته تللی. محمد صادق خان نن پر خپله ایکس پاڼه د طالبانو د حکومت د کورنیوچارو له سرپرست وزیر سراج الدین حقاني سره د خپلې کتنې عکسونه خپاره کړي دي.

ښاغلی صادق خان چې په کابل کې د پاکستان پخوانى سفير و، په روانه ډسمبر میاشت کې وروسته له هغه يوځل بيا د افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي پر دنده وګومارل شو چې په تېره سپټمبر مياشت کې لومړي وزير شهبازشريف پخوانى ځانګړى استازى اصف دراني له دندې ګوښه کړ.

ښاغلي صادق خان لیکلي دي چې له طالب چارواکو سره یې د دوه اړخیزو اړیکو او سیمه ییز امنیت ترڅنګ پر یو لړ مسایلو خبرې کړې دي، خو د خپلو خبرو په اړه یې نور جزییات نه دي ورکړي.

د خوړو نړیوال پروګرام WFP وايي چې د بودیجې د کمښت له کبله په سږني ژمي کې په افغانستان کې یوازې شپږ میلیون کسانو ته مرستې رسولی شي.

WFP نن پر خپله ایکس پاڼه لیکلي دي چې میلیونونه نور افغان وګړي به د دې سازمان له مرستو بې برخې وي.

د خوړو نړیوال پروګرام دا خبرداری داسې مهال ورکوي چې ملګروملتونو په خپل وروستي راپور کې ویلي دي چې په راروان سخت ژمي کې به د افغانستان شاوخوا ۱۵ میلیون وګړي بشري مرستو ته اړتیا ولري.

مخکې له دې د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ ادارې اوچا ویلي و، چې په ۲۰۲۵ کال کې به شاخوا ۲۲،۹میلیون افغانان بشري مرستو ته اړ وي.

د امریکا منتخب ولسمشر ډونالد ټرمپ یو ځل بیا له افغانستانه د امریکا ځواکونو وتل وحشتناکه یاد کړي او ژمنه یې کړې چې د خپل هېواد پوځي ځواک به پیاوړی کوي.

هغه چې د یکشنبې په ورځ د (ډیمسبر۲۲مه) د امریکا د متحده ایالتونو د اریزونا ایالت په فېنکس سیمه کې خپلو پلویانو ته وینا کوله وویل، "هیچا د هغو وسلو یادونه چې د بایډن ادارې په افغانستان کې پرېښودې او هغه سرتیري چې په هوايي ډګر کې ووژل شول، ونه کړه خو زه دا ټول یادوم ".

هغه د بایډن پر حکومت نیوکه وکړه چې د میلیونو ډالرو په ارزښت امریکايي وسلې یې طالبانو ته پرېښودې.

ټرمپ وړاندې وویل، "له بده مرغه موږ د هغوو وسلوو لویه برخه افغانستان کې پرېښوده، تاسې باور کولی شئ، دا څومره وحشتناکه ده ".

ټرمپ د خپل پوځ د پیاوړي کیدو په اړه وویل، "زه به داسې خپل پوځ بیرته راجوړ او پیاوړی کړم چې هیڅ کله له دې وړاندې نه وو ".

د امریکا منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ چې تمه ده د جنورۍ په شلمه سپینې ماڼۍ ته د دویم ځل لپاره د امریکا د متحده ایالاتونو د ولسمشر په توګه ستون شي، په ځلونو یې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو پر کړنلارې نیوکې کړي دي.

هغه له دې وړاندې د ټاکنیزو کمپاینونو پر مهال ویلي وو، که له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتو پر مهال زه ولسمشر وای، ما به هیڅ امریکايي وسلې طالبانو ته نه وې پرېښې.