په افغانستان کې میشت نړېوال سوله ساتي ځواکونه یا ایساف وايي چې تر دې وروسته به هغه تړونونه چې په دې هېواد کې دوی پورې اړه ولري، په شفاف ډول وکړي.
د افغان دولت له هغو اندېښنونه وروسته چې په افغانستان کې د نړېوالو او شخصي شرکتونو په تړونونو کې شفافیت نشته، د نړېوالو ځواکونو عمومي قومندان په دې اړه یوه نوې مقرره وضع کړې ده.
په دغه مقرره کې چې د دوشنبې په ورځ یې جزییات خپاره شوي، راغلي چې تر دې وروسته به هغه ټول تړونونه چې په افغانستان کې یې نړېوال ځواکونه کوي په جدي توګه وڅارل شي.
د نړېوالو ځواکونو د تدارکاتو عمومي مسئول جنرال سټیف لیونس د سې شنبې په ورځ په کابل کې خبریالانو ته وویل چې تمه ده تر دې وروسته له دغې نوي مقررې سره په تړونونو کې د فساد مخنیوي وشي.
ښاغلي لیونس وویل چې له افغان دولت سره د اداري فساد د مخنیوي په برخه کې پوره همکاري کوي:
”ولسمشر کرزي څو ځله د اداري فساد په اړه خپله اندېښنه ښوولې ده، غواړم د ایساف په استازیتوب ووایم چې موږ د ښاغلي کرزي د هغو ټولو هڅو ملاتړ کوو چي د اداري فساد د مخنیوي په وړاندې یې کوي.
ایساف هم د اداري فساد د له منځه وړلو او مخنیوي لپاره کارونه کړي او خپلو هڅو ته دوام ورکوي.“
ولسمشر حامد کرزي څو ځلې په افغانستان کې د نړېوالو او شخصي شرکتونو تر منځ پر تړونونو له دې امله انتقادونه وکړل چې شفافیت نه لري او د هغو کسانو د نومونو د روښانه کولو غوښتنه یې کړې چې ورسره قراردادونه کیږي.
همدارنګه د نړېوالو ځواکونو د تدارکاتو د چارو مسئول وايي چې د افغانستان د اقتصاد او صنایعو د غښتلتیا لپاره به له دې وروسته د نړېوالو ځواکونو د اکمالاتو لپاره له افغاني تولیداتو ګټه واخیستل شي:
” د امکان تر حده به موږ د افغانستان له تولیداتو او منابعو څخه ګټه واخلو، په افغانستان کې ډیرې کمپنۍ شته چې د ددې کار وړتیا لري، که څه هم ډیر وخت ته اړتیا ده، خو په افغانستان کې د کمپنیو د وړتیاوو د لوړولو لپاره ډیرې پیسې لګوو، چې د هغوي وړتیاوې د نړېوالو کمپنیو سره برابرې کړو او سیالۍ ورسره وکولای شي.“
که څه هم په افغانستان کې د نړېوالو ځواکونو کلنی لګښت نه دی معلوم، خو د نړېوالو ځواکونو د تدارکاتو عمومي مسئول وايي چې تېر کال شاوخوا 4 میلیارده ډالره په دې برخه کې لګول شوي دي.
ویل کیږي چې د تړونونو ډیرې پیسې د کورنیو او بهرنیو قرارداد کوونکو جیبونو ته لویږي، چې په دې ډول د بهرنیو هېوادونو د مرستو لویه برخه بې ځایه لګیږي.
معصوم میوند- کابل
په دغه مقرره کې چې د دوشنبې په ورځ یې جزییات خپاره شوي، راغلي چې تر دې وروسته به هغه ټول تړونونه چې په افغانستان کې یې نړېوال ځواکونه کوي په جدي توګه وڅارل شي.
د نړېوالو ځواکونو د تدارکاتو عمومي مسئول جنرال سټیف لیونس د سې شنبې په ورځ په کابل کې خبریالانو ته وویل چې تمه ده تر دې وروسته له دغې نوي مقررې سره په تړونونو کې د فساد مخنیوي وشي.
ښاغلي لیونس وویل چې له افغان دولت سره د اداري فساد د مخنیوي په برخه کې پوره همکاري کوي:
”ولسمشر کرزي څو ځله د اداري فساد په اړه خپله اندېښنه ښوولې ده، غواړم د ایساف په استازیتوب ووایم چې موږ د ښاغلي کرزي د هغو ټولو هڅو ملاتړ کوو چي د اداري فساد د مخنیوي په وړاندې یې کوي.
ایساف هم د اداري فساد د له منځه وړلو او مخنیوي لپاره کارونه کړي او خپلو هڅو ته دوام ورکوي.“
ولسمشر حامد کرزي څو ځلې په افغانستان کې د نړېوالو او شخصي شرکتونو تر منځ پر تړونونو له دې امله انتقادونه وکړل چې شفافیت نه لري او د هغو کسانو د نومونو د روښانه کولو غوښتنه یې کړې چې ورسره قراردادونه کیږي.
همدارنګه د نړېوالو ځواکونو د تدارکاتو د چارو مسئول وايي چې د افغانستان د اقتصاد او صنایعو د غښتلتیا لپاره به له دې وروسته د نړېوالو ځواکونو د اکمالاتو لپاره له افغاني تولیداتو ګټه واخیستل شي:
” د امکان تر حده به موږ د افغانستان له تولیداتو او منابعو څخه ګټه واخلو، په افغانستان کې ډیرې کمپنۍ شته چې د ددې کار وړتیا لري، که څه هم ډیر وخت ته اړتیا ده، خو په افغانستان کې د کمپنیو د وړتیاوو د لوړولو لپاره ډیرې پیسې لګوو، چې د هغوي وړتیاوې د نړېوالو کمپنیو سره برابرې کړو او سیالۍ ورسره وکولای شي.“
که څه هم په افغانستان کې د نړېوالو ځواکونو کلنی لګښت نه دی معلوم، خو د نړېوالو ځواکونو د تدارکاتو عمومي مسئول وايي چې تېر کال شاوخوا 4 میلیارده ډالره په دې برخه کې لګول شوي دي.
ویل کیږي چې د تړونونو ډیرې پیسې د کورنیو او بهرنیو قرارداد کوونکو جیبونو ته لویږي، چې په دې ډول د بهرنیو هېوادونو د مرستو لویه برخه بې ځایه لګیږي.
معصوم میوند- کابل