د افغانستان د سیمه ایزو مطالعاتو مرکز د شنبې په ورځ پخپل یو بحث کې پر انتخاباتو د بهرنیو لاس وهنې اغیزې وڅیړلې.
دوی پخپلو خبرو کې دا غوښتنه هم وکړه، چې د انتخاباتو خپلواک کمسیون باید پرې ښودلې شي، چې د درغلیو په اړه شوې ادعاوی په سمه وڅیړي.
د کابل پوهنتون د حقوقو د پوهنځي استاد نصراله ستانکزي پخپلو خبرو کې په افغانستان کې د بهرنیو لاس وهنو بیلابیلو ابعادو ته ګوته ونیوله او ویویل.
" لاس وهنه دوه ډوله ده ، يو خو زمونږ ځيني ګاونډیو هيوادونو او حتي ځينو عربي هيوادونو د افغانستان په مئله كي په پټه لاس وهنه كوله، او بل ډول هغه لاس وهنې وي چې هغه ښكاره وي ، مثلا نن چې انتخابات پاي ته رسيږي په سبا يي هالبروك كابل ته راځي ، او بيا ځيني له سميزو چارواکو سره ګوري او بيا د انتخاباتو په اړه نظر څرګنديږي"
نوموړي زياته كړه چې له انتخاباتو څخه د څار د اروپايي ډلې دنده د حقوقو له پلوه يواځي د انتخاباتو څارنه او راپور يي د انتخاباتي شكايتونو كميسيون ته وركول وه
له انتخاباتو څخه د څارني اروپايي ډلې څو ورځي مخكي په يوي خبري غونډه كي ويلي وه چې په انتخاباتو كي پراخي درغلي شويدي او بايد پدي برخه كي جدي غور وشي
د سميزو مطالعاتو د مركز مشر عبدالغفور ليوال هم وويل چې په انتخاباتي بهير كي د بهرنيانو لاسوهنه ښايي زياتي ستونزي رامنځته كړي
"نړيواله ټولنه او ددوی څارونکي یوازې باید د خپل نظارت نتيجه اعلان كړي ، دغه نتيجه هم بايد مسؤلو ارګانونو ته وسپاري، خو د رايو د ابطال د چا د ناكامي يا كاميابي د حكم وركولو او په مجموع كي د انتخاباتو په اړه ويل چې دوهم دور ته غورځي دا حق دوي نه لري"
د شویو ادعاو له مخې د زمري د مياشتي د نهه ويشتمي نيټي په انتخاباتو كي د مطرحو كانديدانو په ګټه په پراخه كچه درغلي شويدي او همدا لامل وګرځيد چې د انتخاباتو لومړني پايلي هم ځنډيږي
دغه راز د انتخاباتو د خپلواك كميسيون چارواكو هم ويلي دي چې دوي د لسو فيصدو صندوقونو د مشكوكو رايو بيا شميرنه هم پيل كړيده
د انتخاباتو د خپلواك كميسيون چارواكو دا هم ويلي دي چې د انتخاباتو په اړه په ټولو شويو شكايتونو باندي به جدي غور وشي څو دا باوري كړي چي انتخاباتي کمسیون په شفافيت سره خپله دنده ترسره كړي.
د کابل پوهنتون د حقوقو د پوهنځي استاد نصراله ستانکزي پخپلو خبرو کې په افغانستان کې د بهرنیو لاس وهنو بیلابیلو ابعادو ته ګوته ونیوله او ویویل.
" لاس وهنه دوه ډوله ده ، يو خو زمونږ ځيني ګاونډیو هيوادونو او حتي ځينو عربي هيوادونو د افغانستان په مئله كي په پټه لاس وهنه كوله، او بل ډول هغه لاس وهنې وي چې هغه ښكاره وي ، مثلا نن چې انتخابات پاي ته رسيږي په سبا يي هالبروك كابل ته راځي ، او بيا ځيني له سميزو چارواکو سره ګوري او بيا د انتخاباتو په اړه نظر څرګنديږي"
نوموړي زياته كړه چې له انتخاباتو څخه د څار د اروپايي ډلې دنده د حقوقو له پلوه يواځي د انتخاباتو څارنه او راپور يي د انتخاباتي شكايتونو كميسيون ته وركول وه
له انتخاباتو څخه د څارني اروپايي ډلې څو ورځي مخكي په يوي خبري غونډه كي ويلي وه چې په انتخاباتو كي پراخي درغلي شويدي او بايد پدي برخه كي جدي غور وشي
د سميزو مطالعاتو د مركز مشر عبدالغفور ليوال هم وويل چې په انتخاباتي بهير كي د بهرنيانو لاسوهنه ښايي زياتي ستونزي رامنځته كړي
"نړيواله ټولنه او ددوی څارونکي یوازې باید د خپل نظارت نتيجه اعلان كړي ، دغه نتيجه هم بايد مسؤلو ارګانونو ته وسپاري، خو د رايو د ابطال د چا د ناكامي يا كاميابي د حكم وركولو او په مجموع كي د انتخاباتو په اړه ويل چې دوهم دور ته غورځي دا حق دوي نه لري"
د شویو ادعاو له مخې د زمري د مياشتي د نهه ويشتمي نيټي په انتخاباتو كي د مطرحو كانديدانو په ګټه په پراخه كچه درغلي شويدي او همدا لامل وګرځيد چې د انتخاباتو لومړني پايلي هم ځنډيږي
دغه راز د انتخاباتو د خپلواك كميسيون چارواكو هم ويلي دي چې دوي د لسو فيصدو صندوقونو د مشكوكو رايو بيا شميرنه هم پيل كړيده
د انتخاباتو د خپلواك كميسيون چارواكو دا هم ويلي دي چې د انتخاباتو په اړه په ټولو شويو شكايتونو باندي به جدي غور وشي څو دا باوري كړي چي انتخاباتي کمسیون په شفافيت سره خپله دنده ترسره كړي.