باختر اژانس رپوټ ورکوي چې د امیرخان متقی او هاکان فیدان ترمینځ دغه ملاقات په استانبول کې داسلامي کنفرانس دهمکاریو د سازمان دبهرنیو چارو وزیرانو د غونډې په درشل کې شوی دی.

په غونډه کې د دوه اړخیزو روابطو او دسیمې د وضعیت په هکله خبرې شوي دي.

رپوټ زیاتوي چې په غونډه کې ددواړو هیوادونو روابط مهم وګڼل شول او په پراختیا یې ټینګار وشو.

سره لدې چې دطالبانو حکومت تراوسه کوم هیواد په رسمیت نه دی پیژندلی خو ترکیه یو له هغو هیوادونو څخه ده چې طالبانو سره نږدې اړیکې پالي خو په عین وخت کې یې دافغانستان دپخواني حکومت یو شمیر مشرانو او چارواکو ته پناه هم ورکړې ده.

د فرانسې وتلې فلمي لوبغاړې بریژیت باردو د ۹۱ کلونو په عمر مړه شوه.

د بریژیت باردو بنسټ نن یکشنبه د هغې مړینه اعلان کړې، خو د هغې د مرګ د کره وخت او ځای په اړه یې معلومات نه دي ورکړي.

باردو په ۱۹۵۶ میلادي کال کې د " او خدای ښځه پيدا کړه" په نوم فلم کې نړیوال شهرت ته ورسېده.

هغه ۱۹۷۰ کال کې چې د شهرت اوج یې و له سینما سره مخه ښه وکړه او د حیواناتو د حقونو د ملاتړ چارو ته یې مخه کړه.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخوانی استازی زلمی خلیلزاد په ناڅاپي سفر کابل ته تللی دی.

د طالبانو بهرنیو چارو وزارت نن یکشنبه ( د جدي ۷مه) ویلي چې خلیلزاد د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره " د افغانستان او متحده ایالتونو د دوو اړخیزو اړیکو د پراختیا پر لارو چارو" خبرې کړي دي.

خلیزاد په دې وروستیو کې څو ځله کابل ته سفر کړی چې د سفر اصلي اجنډا یې په افغانستان کې د بندي امریکایانو ازادول یا تبادله وه.

دې ترڅ کې امیر امیري تر ټولو وروستی امریکایي تبع و چې په سپتمبر میاشت کې د طالبانو له خوا خوشې شو.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ څو ځله له طالبانو غوښتي چې امریکایي اتباع ازاد کړي.

معلومه نه ده چې دا مهال څه شمېر امریکایان په افغانستان کې بندیان دي.

دې ترڅ کې د افغانستان د ملکي هوایي چلند د پخواني مرستیال محمود شا حبیبي برخه لیک، چې ادعا کیږي طالبانو زنداني کړی، لا هم نا معلوم دی.

دا افغان امریکایي تبع د ۲۰۲۲ کال په اوړي کې په کابل کې د القاعده شبکې د دویم نمبر مشر ایمن الظواهري تر وژل کېدو وروسته ونیول شو.

کورنۍ او امریکایي چارواکي ادعا کوي چې نوموړی د طالبانو استخباراتو نیولی دی، خو طالبانو بیا په وار وار ویلي چې د هغه د برخه لیک په اړه معلومات نه لري.

د مسکو د څلورو هوایي ډګرونو له ډلې د دوو هغو فعالیتونه تېره شپه د څو ساعتونو لپاره ځنډول شوي وو.

د جرمني خبري اژانس ( ډي.پي.اې) لیکلي چې د شیرمېتیفو او ونوکوو هوایي ډګرونو څه باندې درې سوه پروازونه د اوکراین د ډرون د برید له ویرې لغوه یا وځنډېدل.

لږ تر لږه ۷۰ نورې الوتکې څنګ لورو هوایي ډګرونو کې کیناستې.

د روسیې دفاع وزارت بې له دې چې د احتمالي زیانونو یادونه وکړي ویلي چې د اوکراین ۲۳۷ ډرون یا الوتونکې وسلې یې نسکورې کړي دي.

زرګونه مسافر د مسکو په دغو هوایي ډګرونو کې داسې مهال سرګردانه شوي چې روسیه کې د دسمبر له ۳۱مې د جنورۍ تر ۱۱مې عمومي کلنۍ رخصتي ده.

له پولیو پاک افغانستان بنسټ یوځل بیا ټینګار کړی د افغانستان، پاکستان او ایران ترمنځ تګ راتګ کوونکي ټول مسافر باید واکسین شي.

دغه بنسټ نن یکشنبه ( د جدي ۷مه) پر خپله ایکس پاڼه لیکلي، د هر عمر ټولو کسانو واکسین د هېوادونو ترمنځ د ویروس د لېږد رالېږد مخنیوی کولای شي.

که څه هم ایران نژدې دوه لسیزې وړاندې له پولیو یا د ماشومانو د ګوزڼ له ویروس څخه پاک اعلان شوی، خو پاکستان او افغانستان د نړۍ یوازني دوه هغه هېوادونه دي چې دا ویروس په کې پاته دی.

د روغتیا نړیوال سازمان د تیرې نومبر میاشتې راپور ښيي چې د ۲۰۲۵ کال له پيله په افغانستان کې د پولیو ۲ او پاکستان کې ۱۳ مثبتې پیښې ثبت شوې دي.

د تهران والي حسین خوش اقبال وایي، د افغانستان د یوه پخواني پوځي د قتل په تړاو به د شویو څېړنو لومړنۍ پایلې نن یکشنبه اعلان کړي.

جنرال اکرام الدین سریع چې د تېر جمهوري نظام پر مهال د تخار، بغلان او نورستان امنیه قومندان و، د چهارشنبې په ورځ په تهران کې د ناپيژنده وسله والو له خوا ووژل شو.

د تهران والي د شنبې په ورځ وویل چې د پیښې په اړه د دوی پلټنې پېل شوي.

دا د سریع د وژنې په اړه د ایران د یوه چارواکي لومړنی رسمي غبرګون و.

جنرال سریع پرون په تهران کې خاورو ته وسپارل شو.

تراوسه د هغه د وژنې انګېزه معلومه نه ده او مسولیت یې هم چا پر غاړه نه دی اخیستی.

جنرال سریع ۵۲ کاله عمر درلود، د کاپیسا اوسیدونکی او د څلورو ماشومانو پلار و.

هغه ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو له بیاواکمنۍ وروسته ایران ته تللی و.

تایلند او کمبوډیا له څو اونیو مرګونو سرحدي نښتو وروسته پرون اعلان وکړ چې په فوري اوربند یې موافقه کړې.

ګډه اعلامیه کې چې ددواړو هیوادونو د دفاع وزیرانو له لاس لیک وروسته په یوه سرحدي بندر کې د تایلند په خاوره کې خپره شوه راغلي چې اوربند کې په پوځي او ملکي تاسیساتو او پوځي اهدافو باندې د هرډول وسلو د کارولو بندیز شامل دی.

دواړو خواوو دغه راز ومنله چې د ځواکونو له تحرکاتو لاس اخلي او د سرحدي سیمو اوسیدونکو ته زمینه برابروي چې په تدریجی ډول خپلو کورونو ته ستانه شي.

ددغو سرحدي نښتو په نتیجه کې چې درې اونۍ یې دوام وکړ او په کې له توپونو ، ټانکونو ، ډرون او جنګي الوتکو کار واخیستل شو لږ ترلږه ۴۷ کسه ووژل شول او څه دپاسه یو ملیون کسانو خپل کورونه پریښودل.

دغه نښتې ددواړو هیوادونو ترمینځ تقریبا ټولو سرحدي سیمو ته وغځیدې او په کې پخوانی اوربند چې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ترمپ په ملاتړ رامینځ ته شوی وو مات شو.

ددغو نښتو اصلي سبب د ۸۰۰ کیلومترو په اوږدوالي لانجمنه پوله او د څو لرغونو معبدونو د مالکیت په سر پخوانی اختلاف دی.

ددواړو هیوادونو ترمینځ دغه پوله په ۱۹۰۷ کال کې دفرانسوي استعمار په دوران کې په مبهمه توګه ټاکل شوې ده. اوس سره لدې چې په اوربند موافقه شوې خو ددواړو هیوادونو ترمینځ سرحدې لانجه په خپل ځای پاته ده.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي نن د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره په داسې یوې غونډه کې خبرې کوي چې کېدای شي ددغه هیواد په معاصر تاریخ کې تر ټولو مهمه غونډه وي.

بلخوا ، روسیې په کیف او نورو اوکرایني ښارونو باندې خپلو مرګونو هوایي بریدونو ته دوام ورکړی دی.

سپینې ماڼۍ د نننیو خبرو په هکله څه نه دي ویلي خو په خپل ورځني مهالویش کې یې ټاکلي چې په اوکراین کې د سولې لپاره دغه غونډه به د فلوریدا په پالم بیچ کې له غرمې وروسته په یوه بجه وشي. مخکې ویل شوي وو چې غونډه به له غرمې وروسته په دریو بجو وشي خو په وخت کې ددغه بدلون په هکله توضیحات نه دي ورکړل شوي.

ولسمشر زیلنسکي وروسته لدې چې په کاناډا کې یې صدراعظم مارک کارني سره ولیدل امریکا ته رسیږي.

د کاناډا صدراعظم د زیلنسکي او ټرمپ له دغې مهمې غونډې مخکې اوکراین سره د خپل هیواد په ملاتړ ټینګار وکړ او وویل چې "د روسیې وحشت ښيي چې د اوکراین ترڅنګ د مونږ دریدل څومره مم دي."

ولسمشر زیلنسکي اروپايی مشرانو سره هم انلاین خبرې وکړې. د اروپايي کومیسیون مشرې اورسولا واندرلین له غونډې وروسته په اوکراین کې د داسې عادلانه او تلپاتې سولې غوښتنه وکړه چې ددغه هیواد حاکمیت اوځمکني تمامیت په کې وساتل شي.

تردې مخکې ، زیلنسکي ویلي وو دسولې وړاندېز شوی شل ماده ایز پلان نوي سلنه اماده شوی او ټرمپ سره یې د غونډې هدف د پلان دنهايي کولو په سر خبرې دي.

زیلنسکي ویلي که چیرې روسیه لږترلږه ۶۰ ورځنی اوربند ومني نو دی د سولې پلان چې احتمالا ټرمپ سره د غونډې په ترځ کې به ورباندې موافقه وشي ملي ریفرانډم ته وړاندې کوي.

اوکراین لپاره امنیتي ضمانتونه ، له جنګ وروسته ددغه هیواد رغول، د دونباس د سیمې او د زاپوریژیا د اټومي بټۍ په شمول د ځینو ځمکو برخلیک د خبرو مهم اختلافي مسایل ګڼل کیږي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي وايي د افغانستان او تاجیکستان د پولو په اوږدو کې په تاجیکستان کې د وروستیو پیښو په اړه جدي تحقیقات پیل شوي او په دې هکله یې د ګاونډي هیواد بهرنیو چارو وزیر سره خبرې کړي دي.

امیرخان متقي دشنبې په ورځ په افغانستان باندې د پخواني شوروي اتحاد د یرغل د ۴۶ کالیزې په مناسبت په کابل کې غونډې ته وویل چې ددغه ډول پیښو د مخنیوي لپاره له ګاونډي هیواد سره ګډ کار روان دی.

هغه پرته له نور تفصیل وویل چې اندیښنه داده چې په وینا یې "مغرضي کړی" غواړي ددواړو هیوادونو ترمینځ اړیکي خرابې کړي او داسې یوه فضا را مینځ ته کړې چې وضعیت نا آرامه وښيي.

د دیسمبر په ۲۴ مه د افغانستان او تاجیکستان د پولو په اوږدو کې د تاجیکستان په خاوره کې د وسله والو بریدګرو او تاجیکي ځواکونو ترمینځ نښته کې لږ ترلږه دوه تاجیکي افسران او درې واړه برید ګر ووژل شول.

لدې مخکې د تیرې نومبر میاشتې په ۲۶ مه او ۳۰ مه د تاجیکستان په شمس الدین شاهین او درواز ولسوالیو کې دبریدونو په نتیجه کې ۵ چینايي کاریګر ووژل شول.

دوشنبې وویل چې دغه بریدونه دافغانستان له خاورې شوي دي.

د یونان ساحلي ګارد نن ۱۳۱ کډوال د کریت ټاپو ته نږدې وژغورل.

پولیسو وویل چې په دغو عملیاتو سره د هغو افرادو شمیر چې په تیرو ۵ ورځو کې د مدیترانې سمندر په دې سیمه کې ژغورل شوي ۸۴۰ تنو ته ورسید.

دغه کډوال چې د شنبې په سهار وژغورل شول د کب نیوونکو په یوې بیړۍ کې د کریت جنوب ته رسیدلې وو.

تراوسه څرګنده نه ده چې دغه کسان د کومو هیوادونو دي.

په وروستیو کې ګڼ هغه کسان چې هڅه کوي په دې خطرناکې لارې له لیبیا څخه ځانونه کریت ټاپو ته ورسوي غرق شوي دي.

د روانې دیسمبر میاشتې پیل کې د کریت سواحلو ته نږدې یوه بیړۍ ډوب شوه چې وروسته د اولسو کسانو چې اکثر مصریان او سودانیان وو مړي وموندل شول. ۱۵ کسه نور په دې پیښه کې ورک او یواځې دوه کسه ژوندي وژغورل شول.

د اوکراین د پلازمینې تقریبا دریمه برخه اوسیدونکي د ژمي په دې یخنۍ کې د تودوخې سیستم څخه وروسته لدې محروم شول چې د روسیې ډرونونو او توغندیو د تودوخې عامه تاسیسات په نښه کړل.

دتیرې شپې په دغه برید کې د چارواکو په وینا یو کس مړ او د ۲ کو چنیانو په شمول یوولس تنه نور ټپیان شول.

د کیف په عامه تاسیساتو او د ولسي هستوګنې په سیمو دغه څو ساعته برید په داسې حال کې ترسره شو چې د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلنسکی د سولې په هکله د متحدو ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره خبرو لپاره امادګي نیسي چې ټاکل شوې سبا د دیسبمر په ۲۸ مه وشي .

زیلینسکي د دسمبر په ۲۶مه په ټیلیګرام کې په یوه پوسټ کې وویل: "د نوي کال څخه مخکې ډېرې پریکړې کیدی شي."

سپینې ماڼۍ، چې د غونډې په اړه یې رسمي اعلان نه دی کړی، په فلوریډا کې یې د یکشنبې په ورځ د زیلینسکي او ټرمپ د غونډې مهالویش خپور کړ.

زیلنسکي خبریالانو ته ویلي چې خبرې به په دوو مهمو مسئلو متمرکزې وي د دونباس سیمې او د زاپوریژیا د اټومي بټۍ راتلونکی برخلیک.

وروسته لدې چې سپینې ماڼۍ تیره میاشت د سولې لپاره یو پلان څرګند کړ چې ترډیره د مسکو په ګټه لیدل کیږي ، د سولې تړون لور ته خبرو زور اخیستی دی.