طالبانو په پکتیا ولایت کې اته کسان په دورو وهلي دي.

په پکتيا کې د چهرشنبې په ورځد (ډیسمبر۱۷مه) د طالبانو د سترې محکمې په حکم اته کسان په دورو وهل شوي دي.

دغې محکمې په یوه اعلامیه کې ویلي، "دغه کسان په" غلا، قتل، سړي تښتونې او نامشروع اړیکو "تورن وو چې په عام محضر کې په ۳۹ دورو وهل شوي، او له دوو څخه تر لسو کلونو پوري په بند هم محکوم شوي دي".

تر دې مخکې تیره ورځ په پروان ولایت کې ځايي چارواکو د دریو ښځو په ګډون پر پنځو تنو "د نامشروع اړیکو " په تور په عام محضر کې په دورو د وهلو حکم عملي کړی و.

نړیوال بنسټونه او د بشري حقونو ډلې بدني سزاګانې د بشري حقونو سرغړونه بولي او په ځلونو يې د طالبانو له حکومته غوښتي چې د دا ډول سزاګانو ودروي، خو د طالبانو حکومت لاهم د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې پر تورنو کسانو دا ډول سزاګانو تطبیقوي.

اروپايي ټولنه وايي له داخلي بې ځایه شویو، راستنېدونکو او افغان کډوالو سره مرسته کوي.

اروپايي ټولنې دا خبره د چهارشنبې په ورځ (دسمبر ۱۸) د مهاجرینو د نړیوالې ورځې په مناسبت پر خپل ایکس پاڼې یا پخواني ټویټر لیکلي او ویلي دي، "هر وګړی د خونديتوب او خوندي کور او ژوند مستحق دی".

افغانستان یو له هغو هېوادونو دی چې په نړۍ کې تر ټولو زیات کډوال لري.

شاوخوا پنځه میاشتې وړاندې د کډوالې نړیوال سازمان په یوه راپور کې ویلي وو، له ۲۰۲۰ کال راهیسې شاوخوا اته میلیونه افغانان بېلابېلو هېوادونو ته کډوال شوي دي.

په هغه راپور کې چې اروپا کمیسیون د سه شنبې په ورځ (اګست ۲۷) په خپله ویب پاڼه کې خپور کړ، ویل شوي چې په نویو بندیزونو کې له پنځوسو څخه زیات کارګو کښتۍ او د تیلو ټانکرونه او شاوخوا نهه کسان یا شرکتونه شامل دي.

پر روسیې د اروپايي ټولنې په دې نویو بندیزونو کې یو شمېر ایراني شرکتونه او په هند، متحده عربي اماراتو، هانګ کانګ او چین کې ثبت شوي څو شرکتونه او همدارنګه د شمالي کوریا دوه چارواکي هم په نښه شوي دي.

د بندیزونو نوې کڅوړه شپږ چینایي وګړي او له هغو څلور چینایي شرکتونو نه چې د روسیې پوځ ته د ډرون پرزو په قاچاق کې ښکیل دي یو چینایي شرکت هم په نښه شوي دي.

روسیې تر اوسه د دغو نویو بندیزونو په اړه غبرګون نه دی ښودلی.

په پکتيا ولايت کې نن د طالبانو د سترې محکمې په حکم اته کسان په دورو وهل شوي دي.

دغې محکمې نن په یوه اعلامیه کې ویلي چې دغه کسان په" غلا، قتل، سړي تښتونې او نامشروع اړیکو "تورن وو چې په عام محضر کې په ۳۹ دورو وهل شوي، او له دوو څخه تر لسو کلونو پوري په بند هم محکوم شوي دي.

تر دې مخکې تیره ورځ په پروان ولایت کې ځايي چارواکو د دریو ښځو په ګډون پر پنځو تنو "د نا مشروع اړیکو " په تور په عام محضر کې په دورو د وهلو حکم عملي کړی و.

نړیوال بنسټونه او د بشري حقونو ډلې بدني سزاګانې د بشري حقونو سرغړونه بولي او بیا بیا یې له طالبانو غوښتي چې د دا ډول سزاګانو بهیر ودروي. خو د طالبانو حکونت لاهم د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې پر تورنو کسانو د دا ډول سزاګانو تطبیق ته دوام ورکوي.

د برتانیا یوې محکمې پرون د یوې وژل شوې ماشومې پلار په ۴۰ او د هغې میره په ۳۰ کاله بند محکومه کړل.

۴۳ کلن عرفان شریف او مېرمن یې ۳۰ کلنه بیناش بتول چې دواړه پاکستانیان دي، د خپلې لور لس کلنې سارا شریف په وژنه تورن شوي دي. ویل کېږي چې پلار او میرې دا ماشومه له شپږ کلنۍ څخه شکنجه کوله.

د لندن د محکمې قاضي جان کاوانا John Cavanagh په داسې حال کې چې آواز یې رېږدېده وویل د تشدد هغه کمپاین چې د ماشومې سارا پر وړاندې شوی دی حتی تصور یې ګران دی. نوموړي زیاته کړه چې سارا په فلزي میله او د کرکټ په بېټ وهل شوې او د پړي په وسیله تړل شوې وه، سر یې په پلاستیکي کڅوړه کې بند کړل شوی و، او یوه برخه یې سورۍ شوې وه چې هوا ورشي.

نوموړې ماشومه د ۲۰۲۳ کال په اګست میاشت کې په کور کې په خپل بستر کې مړه وموندل شوه او د عدلي طب معایناتو وښودله چې په وجود کې یې ۷۱ تازه زخمونه جوړ شوي وو، او لږترلږه ۲۵ هډوکي یې مات وو.

د آرام سمندر په وانواټو ټاپو کې د پرونۍ زلزلې په نتیجه کې د مړو کسانو شمېر ۱۴ ته لوړ شوی دی.

دې زلزلې چې شدت یې د ریښتر په کچه ۷،۳ درجې و، سلګونه نور کسان ټپیان کړي او د آرام سمندر د جنوب په دې لیرې پراته ټاپو کې یې پراخ زیان اړولی دی.

راپورونه وايي ژغورونکې ډلې د ویجاړو ودانۍ له کنډوالو څخه د مړو او ټپیانو د راایستلو هڅه کوي. د وانواټو د پولیسو مشر رابسون لاورو په یوه ویډیويي پیغام کې ویلي چې په زلزله کې له ۲۰۰ ډېر کسان ټپیان شوي او د ژغورنې هڅې اوس له دوو ویجاړو ودانیو څخه د قربانیانو پر راایستلو متمرکزې دي.

دې زلزلې ګڼو ودانیو له هغې ډلې د امریکا، فرانسې، برتانیا او نیوزیلنډ سفارتونه هم زیانمن کړي دي او د بریښنا مزي او مخابراتې شبکې یې پرې کړې دي.

په وانواټو کې د اوو ورځو لپاره بېړنی حالت اعلان شوی او د ۷۲ ساعتونو لپاره الوتنې لغو شوې دي.

د روسیې پوځ د شمالي کوریا له ځواکونو سره په ګډه په کورسک سیمه کې د اوکرایني سرتېرو پرضد عملیات پراخ کړي دي. اوکرایني ځواکونو د روان کال په اګست میاشت کې د روسیې د کورسک سیمې ځینې ناحیې ونیولې او تراوسه هم پر ځینو سیمو ولکه لري.

د اوکراین جګپوړي پوځي قوماندان جنرال اولیکساندر سیرسکي پرون په یوه وینا کې وویل چې روسي پوځیانو له دریو ورځو راهیسې په کورسک کې پوځي عملیات پراخ کړي او په وینا یې د شمالي کوریا پوځیان په دې جګړو کې عملي برخه لري.

داسې ښکاري چې د شمالي کوریا سرتېرو ته په دې جګړه کې درانه تلفات اوښتي دي. اوکرایني او امریکايي چارواکو د دوشنبې په ورځ وویل چې د دې ځواکونو ګڼ سرتېري وژل شوي او پرون (د لیندۍ ۲۷مه) د امریکا د پوځ یوه جګپوړي چارواکي د خپل نوم نه ښودلو په شرط وویل چې د شمالي کوریا سلګونه سرتېرو ته په کورسک کې مرګ ژوبله اوښتې ده.

د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) وايي، د افغانستان نژدې ۱۵ میلیون وګړي نه پوهېږي چې د بل وخت خواړه به له کومه کوي. د دې پروګرام د افغانستان څانګې د سې شنبې په ورځ په خپله ایکس پاڼه (پخواني ټویټر) کې لیکلي چې دغه پروګرام ۷۱۸ میلیون ډالرو عاجلو مرستو ته اړتیا لري، څو وکولای شي د راتلونکو شپږو میاشتو لپاره په دې هیواد کې خپلو عملیاتو ته دوام ورکړي.

تر دې مخکې د دوشنبې په ورځ د د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) ویلي وو په داسې حال کې چې سخت ژمی په افغانستان کې پیل شوی، میلیونونه کورنۍ په یخنۍ کې کافي خواړه نه لري او ډېرې یې اړې دي چې له دوو څخه یوه لار غوره کړي: یا به خپل ماشومان مړوي او یا به یې هم ګرم ساتي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د ایراني چارواکو هغه پرېکړه وغندله چې د ایران او امریکا دوه ګوني تابعیت لرونکی، د ازادي راډیو د فردا څانګې پخوانی خبریال، رضا ولي زاده، یې په لس کاله بند محکوم کړی دی.

د بهرنیو چارو وزارت یوه ویاند پرون (سې شنبې) د فردا څانګې ته وویل چې متحده ایالات په کلکه دغه حکم غندي او د هغه او په ایران کې د ټولو سیاسي بندیانو د سمدستي خوشې کولو غوښتنه کوي.

دې ویاند زیاته کړه چې د ایران رژیم په مکرر ډول د ګواښونو، ډارولو، توقیفونو، جبري اعترافونو او د خبریالانو پر وړاندې د تاوتریخوالي کارولو له لارې د مطبوعاتو ازادي ځپلې ده.

د محکمې د هغو اسنادو له مخې چې د ښاغلي ولي زاده مدافع وکیل ته د ډسمبر په لسمه استول شوي او ازادي راډیو هم ارزولي، ولي زاده د تهران د انقلابي محکمې له خوا له یوه دښمن حکومت سره د همکارۍ په تور محکوم شوی دی.

ښاغلي ولي زاده د ازادي راډیو له فردا څانګې سره له یوې لسیزې کار کولو وروسته د ۲۰۲۲ م کال په نومبر میاشت کې استعفا ورکړې وه. هغه د روان ۲۰۲۴ م کال په لومړیو کې د خپلې کورنۍ د لیدو لپاره ایران ته تللی و، چې د سپټمبر په ۲۲ نیول شو.

د افغانستان او زیمبابوې د کرکټ ملي لوبډلو ترمنځ د درېیو یوورځنیو سیالیو دویمه لوبه به سبا (پنجشنبې) د هراري په ورزشي کلپ کې ترسره شي. په پام کې ده چې دغه لوبه د کابل د غرمې په دولسو بجو پیل شي.

د دواړو لوبډلو ترمنځ لومړۍ لوبه د سې شنبې په ورځ د باران له امله لغوه شوه. د افغانستان لوبډلې پچه ګټلې وه او توپ اچونه یې غوره کړې وه، خو د سخت باران له امله داسې مهال لوبه لغوه شوه چې په لسم اور کې زیمبابوې د پنځو لوبغاړو د سوځېدو په بدل کې ۴۴ منډې کړې وې.

د دواړو لوبډلو ترمنځ درېیمه یوورځنۍ سیالي به د شنبې په ورځ ترسره شي.