د افغانستان او زمبابوې د کرکټ ملي لوبډلې نن چهارشنبې د درې شل اوره سیالیو د لړۍ لومړۍ لوبه کوي.

د دې لړۍ لوبې د زمبابوې په کوربه توب د دې هیواد په پلازمینه هراري کې ترسره کیږي. د دغې لوبلړۍ په ترڅ کې افغانستان او زمبابوې درې شل اوریزې، درې یو ورځنۍ او دوه ټېسټ لوبې ترسره کوي.

دواړه لوبډلې به نورې دوه شل اوره سیالۍ د راتلونکې جمعې په ورځ، د ډسمبرپه ۱۳ او بله د شنبې په ورځ، د ډسمبرپه ۱۴مه ترسره کړي.

د شل اوریزو سیالیو لپاره د اعلان شوې لوبډلې مشري به راشدخان او د یو ورځنیو سیالیو حشمت‌‌الله شهیدي کوي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیرانتوني بلینکن به د امریکا د کانګرس په یوه استماعیه غونډه کې ګډون وکړي.

د استازیو جرګې د بهرنیو اړیکو جمهوریپال مشرمایکل مکال د نوومبرمیاشتې په ۲۶ نیټه اعلان وکړچې ښاغلي بلینکین منلې چې د ډسمبرپه یولسمه به د دې کمیټې په غونډه کې ګډون وکړي اوڅه باندې درې کاله مخکې له افغانستان څخه د امریکا د وتلو د څرنګوالي په اړه په اړه به د دې کمیټې د غړیو پوښتنو ته ځوابونه ووایي. د رویترز خبري آژانس د راپورله مخې ښاغلی بلینکین چې څو ځلې مخکې د استازیو جرګې په استاعیه غونډو کې نه ووحاضرشوی، د دې کمیټې د مشرله خوا استازیو جرګې ته په سپکاوی تورن شوی او د هغه د استیضاح لپاره یې هم هڅه کړې وه.

خو د امریکا د بهرنیوچارو وزارت ویلي و چې بلینیکین له افغانستان څخه د امریکا د وتلو په اړه تراوسه د کانګرس په ۱۴ غونډو کې ګډون کړی اوهم دې وزارت په زرګونه سندونه او ثبتي مکالمې دې کمیټې ته سپارلې دي.

د ډیموکراټ ولسمشرجوبایډن پرادارې یوشمیرجمهوریپالان انتقاد کوي چې له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو بهیریې سم ندی مدریت کړی. د ۲۰۲۱ م کال د اګسټ په پای کې له افغانستان څخه په ګډوډۍ کې د ټولو امریکایي ځواکونو د وتلو بهیرلابشپړشوی نه وچې له ملاتړه برخمن پخوانی حکومت یې ړنګ او طالبان بیا واک ته ورسیدل.

د افغانستان د موسیقۍ ملي انسټیټیوټ پرون سې شنبې د ډسمبرلسمه د بشري حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت یوه اعلامیه کې د موسیقۍ او فرهنګ په ګډون د افغانستان د وګړو د بشري حقونو ترپښولاندې کول په کلکه وغندل او له نړیوالې ټولنې یې وغوښتل چې په دې هیواد کې د بشري حقونو د تامین لپاره پرطالبانو ډیپلوماتیک او عملي فشارونه زیات کړي.

دې انسټیټیوټ چې له افغانستانه بهرفعالیت کوي، ویلي چې موسیقي، د نړیوالې ژبې او د انسان د قدرت د بیان په توګه د یوه ملت د نه جلاکیدونکي هویت او فرهنګي حقوقو یوه برخه ده.

خو طالبانو نه یوازې د موسیقي او د افغانستان د بډایه فرهنګ په ځپلو سره بشري حقونه ترپښو لاندې کړي بلکې په ډله ییزه توګه د یوه هیواد روح او هویت یې په نښه کړی دی.

په اعلامیه کې د طالبانو دغه اقدامات له فرهنګي حقوقو، د بیان له آزادۍ او نورو بنسټیزو آزادیو سره ښکاره سرغړونه بلل شوې او له نړیوالې ټولنې او د بشري حقونو له مدافع ټولنواو ټولو بنسټونو څخه غوښتنه شوې چې د طالبانو چلندونه په کلکه وغندي.

طالبانو په تیره څه باندې درې کلنه واکمني کې نه یوازې د موسیقۍ پرغږولو بندیز لګولی او د موسیقۍ الې یې ماتې کړې بلکې د ښځو په وړاندې د سختوچلندونو په ترڅ کې یې ان هغوی په عام محضرکې په لوړغږ له خبرو کولو هم منع کړي دي.

د افغانستان لپاره د اروپایي ټولنې استازولۍ وایي، بشري حقونه د یوه پیاوړي دولت د جوړولو او د یوه سوکاله افغان ولس لپاره ډیرمهم دي.

دې استازولې پرون سې شنبې د ډسمبر د لسمې د بشري حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې اروپایي ټولنه د ټولو افغانانو د بشري حقونو، په ځانګړې توګه د کار او تعلیم په برخو کې د ښځو له حقونو څخه د ملاتړ په برخه کې خپله ژمنه بیا تکراروي.

پرون د بشري حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت ډیرو نورو لورو هم په افغانستان کې د طالبانو له لورې له بشري حقونو په تیره د ښځو او نجونو له حقونوڅخه سرغړونې په کلکه وغندلې او د دغو حقونو د دفاع لپاره یې پرخپلو ژمنو یوځل بیا ټینګاروکړ.

د افغانستان لپاره د امریکا شارژدافیرې کرن ډیکر په یوه ویډیویي پیغام کې چې پرون سې شنبې یې پرخپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې خپورکړی ویلي چې “ زموږ حقونه، زموږ راتلونکې اوس” د بشري حقونو د سږني کال د نړیوالې ورځې پیغام دی او د افغانستان اکثریت وګړي هم همداشی غواړي خو زیاته یې کړه چې ولې طالبان دغو غوښتنو ته غوږ نه نیسي؟

میرمن ډیکر د بشري حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت نن سه شنبه ( د لیندۍ شلمه) پر خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي چې ښوونه او روزنه د روغتیا او هوساینې لومړنی شرط دی او ټول افغانان ، ښځې او نرینه یې مستحق دي.

هغې زیاته کړې چې د افغانستان خلک د دې وړ دي چې باعزته ژوند ولري.
هغې طالبانو څخه پوښتنه کړې چې ولې د خلکو غوښتنو باندې غوږ نه ږروي.

نن د د سمبر لسمه د بشري حقونو نړیواله ورځ ده. دغه ورځ سږ کال " زمونږ حقونه، زمونږ راتلونکې" په شعار سره لمانځل کیږي.

دغه ورځ داسې مهال را رسیږي چې په افغانستان کې د طالبانو حکومت د خپلې واکمنۍ په څه باندې درې کلونو کې د بشري حقونو په نقض تورن شوي دي.

طالبانو تر شپږم ټولګي پورته نجونې له ښونځیو راګرځولي او د هغوی پوهنتونونه یې هم ورتړلي دي. هغوی تېره اونۍ د نجونو د روغتیایي زده کړو موسسې هم بندې کړې.

د سالنګ لویه لاره د دوو اونیو لپاره د لویو مسافروړونکو موټرو پرمخ تړل شوې ده.

د طالبانو د حکومت د فواید عامې وزارت پرون پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې وویل چې په تېرو څو ورځو کې په سالنګونو کې د پرله پسې واورو او توپانونو او د لارې په فرعي سړکونو کې د واورې او کنګل د زیاتېدو له کبله دا لویه لاره د ترافیکي ګڼې ګوڼې وړتیا نه لري نو ځکه لوی مسافروړونکي بسونه، فلایینګ کوچونه او لوی مسافروړونکي او بار وړونکې موټر د مرغومي یا جدي تر ۴مې نېټې پورې پر دې لاره د تګ راتګ اجازه نه لري خو کوچني مسافروړونکي تېزرفتار موټر له دواړو خواوو پر دې لاره تلای راتلای شي.

د روغتیا نړیوال سازمان د افغانستان د بېړني روغتیایي وضعیت په اړه د اکتوبر میاشتې راپور خپور کړ.

په‌دې راپور کې ویل شوي چې، د اکتوبر په میاشت کې په افغانستان کې تر ۱۳۴ زره زیاتو کسانو په ۱۱۷ روغتیایي مرکزونو او روغتونونو کې، چې د دې سازمان تر ملاتړ لاندې دي، طبي مشورې ترلاسه کړي دي.

راپور زیاتوي چې شدید اوبلن نس‌ناستی، د بدن د اوبو کمېدا، د ډینګې تبه، شری او کوویډ-۱۹ د اکتوبر په میاشت کې عامې ناروغۍ وې.

د روغتیا نړیوال سازمان همداراز وايي چې، د نشه‌يي توکو د درملنې له ۱۲ مرکزونو سره یې په افغانستان کې مرسته کړې ده.

که‌څه هم د طالبانو حکومت د اروپایي اتحادیې د پروژو د تطبیق په څرنګوالي نیوکه کړې، خو دغه اتحادیه وایي چې، په افغانستان کې یې له خلکو سره د مرستې لپاره د لسګونو میلیونو یورو په ارزښت پروژې روانې دي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر دولتي خبري اژانس د دوشنبې په ورځ راپور ورکړ چې، د کرنې وزارت معین مولوي صدراعظم عثماني د افغانستان لپاره د اروپایي اتحادیې له ځانګړي استازي توماس نیکلاسن سره په کتنه کې د ځینو پروژو د لوړو اداري لګښتونو په اړه نیوکه وکړه.

مولوي صدراعظم عثماني ويلي: "هغه پیسې چې د افغانستان خلکو ته ځانګړې کېږي، له بده‌مرغه زیاتره د پروژو له لارې په اداري لګښتونو مصرفیږي."

خو ښاغلي نیکولاسن په ځواب کې ویلي چې، اروپایي اتحادیه په اوسني وخت کې په افغانستان کې د ۴۴ میلیون یورو په ارزښت پروژې لري، چې له هغې به تقریباً یو میلیون خلک ګټه پورته کړي.

د افغانستان او زمبابوې د کرکټ ملي لوبډلې به سبا (چهارشنبې) د درې شل اوره سیالیو د لړۍ په لومړۍ مسابقه کې مخامخ شي.

په پام کې ده چې دواړه لوبډلې دوهمه سیالي د جمعې په ورځ، چې د دسمبر ۱۳مه کېږي او همداراز د شنبې په ورځ، چې د دسمبر ۱۴مه ده، دوې نورې شل اوره سیالۍ وکړي.

دواړه لوبډلې همداراز د دسمبر په ۱۷مه، ۱۹مه او ۲۱مه په درې یو ورځنیو یا پنځوس اوره سیالیو کې هم مخامخ کېږي.

ورپسې په پام کې ده چې دواړه لوبډلې دوې ټېست سیالۍ وکړي.

د دوی لومړۍ ټېسټ‌‌‌لوبه د دسمبر په ۲۶مه پیلیږي او ټاکل شوې ده، چې دوهمه د جنورۍ په دوهمه پیل شي.

دا مسابقې د زمبابوې په کوربه‌‌‌توب په هرارې کې کېږي.

د جنسیتي برابرۍ لپاره د استرالیا سفیرې سټیفني کوپس کمپبل، د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د ښځو له چارواکو سره په کتنه کې د طالبانو تر واک لاندې د افغان ښځو او ماشومانو د ستونزو په اړه خبرې وکړي.

د افغانستان لپاره د استرالیا سفارت پرون (دوشنبې) په ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې، د ملګروملتونو د استازو او اغلې کوپس خبرې د افغانستان د ښځو او ماشومانو پر وړاندې د بشري حقونو او بشري ستونزو پر حل متمرکزې و.

په یوه جلا غونډه کې چې د افغانستان لپاره د استرالیا سفارت له لوري جوړه شوې وه، کمپبل له افغان محصلانو سره د جنسیتي برابرۍ، تعلیم او د ځوانانو لپاره د فرصتونو د زیاتولو په اړه خبرې وکړې او د افغانانو د راتلونکي نسل د ځواکمنولو پر اهمیت یې ټینګار وکړ.

تر دې مخکې د استرالیا د بهرنیو چارو وزیرې پیني وانګ، په طبي انستیتیتونو کې د نجونو پر زده‌کړه د طالبانو د بندیز وروستۍ پرېکړه وغندله او ویې ویل چې، دا د افغان ښځو لپاره پاتې تعلیمي او کاري فرصتونه له‌منځه وړي.