افغانستان
اوچا: روان کال افغانستان کې له ۱۳ميليون ډېرو وګړو سره مرسته شوې
د ملګروملتونو د بشري چارو د همغږۍ اداره (اوچا) وایي، د روان زېږديز کال په لومړیو شپږو میاشتو کې بشرپالو ادارو د افغانستان د ۱۳،۴ ميلیونه وګړو یو ډول لاسنیوی کړی دی.
اوچا پرون سهشنبه په خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې، د جنوري نه تر جولای میاشتې پورې ۲،۲ میليون کسانو لږ تر لږه درې ډوله سکټوري ملاتړ ترلاسه کړی دی.
د اوچا د نویو شمېرو لهمخې په افغانستان کې ټولټال ۲۳،۷ ميلیونه کسان د خوړو، روغتیا او روزنې په ګډون په مختلفو برخو کې مرستو ته اړ دي.
د دې ادارې په خبره، د غوښتل شوې ۳،۰۶ ميلیارډ ډالرو څخه تر اوسه پورې یوازې څه باندې ۷۳۵ ملیونه ډالر ترلاسه شوي دي.
د ورځې تازه خبرونه دلته ولولئ
پاکستاني چارواکي: له تېر کال راهيسې د تورخم له لارې تر ۴لکه ډېر افغانان خپل هېواد ته ستانه شوي
پاکستاني چارواکي وايي، د ۲۰۲۳ کال د نوامبر له لومړۍ څخه، چې دغه هېواد د بېاسناده افغان کډوالو د ایستلو بهیر پیل کړی، تر اوسه پورې څه باندې څلور لکه افغان کډوال یوازې د تورخم له لارې افغانستان ته لېږل شوي دي.
ډان ورځپاڼې نن د پاکستاني چارواکو په قول راپور ورکړ چې، تېر کال د افغان کډوالو د ایستلو بهیر چټک پیل شو، وروسته دا لړۍ ورو شوه خو په وروستیو کې په خپله خوښه د افغان کډوالو د ستنېدو پروسه چټکه شوې ده.
پاکستان د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په درېیمه نېټه اعلان کړی و چې، د نوامبر له لومړۍ څخه به ټول بېاسناده کډوال له پاکستانه باسي.
سلګونه زره نور افغان کډوال د سپین بولدک له لارې افغانستان ته بېرته تللي دي.
طالبان: تېر کال مو څه باندې ۳۵۰ چک ډېمونه او بندونه جوړ کړي
د طالبانو حکومت وايي، تېر یو کال یې څه باندې ۳۵۰ چک ډېمونه یا بندونه جوړ کړي دي.
د دوی د ریاستالوزرا اقتصادي مرستیال په یوه بیان کې پرون په خپله ایکسپاڼه کې ویلي چې، لهدې ډلې ۱۳۸ پروژې د کرنې او اوبو لګولو وزارت، ۱۱۷ د اوبو او انرژۍ وزارت، او ۱۰۰ پروژې د کلیو د بیارغونې وزارت په لاس جوړې او اکثر یې ګټې اخیستنې ته سپارل شوي.
د طالبانو حکومت نهدي ویلي چې دا پروژې یې په کومو پیسو بشپړې کړي.
د طالبانو په حکومت کې تېر یو کال د چک ډېمونو د څه باندې درې سوو پروژو د جوړولو ادعا داسې وخت کېږي چې، د افغانستان ګڼې سیمې په تېره بیا جنوب لوېدیځه حوزه له وچکالیو کړېږي.
سږ کال د سېلونو د راوتلو په سبب هم د افغانستان ګڼې سیمې سختې زیانمنې شوې، چې یو لامل یې د اوبو د مهار د کافي تاسیساتو او بندونو نشتوالی یادیږي.
ايران د يو افغان په ګډون شپږ کسان اعدام کړي
د ایران د بشري حقونو سازمان وايي، د ایراني رژیم لهخوا د یوه افغان په ګډون شپږ کسان اعدام شوي دي.
دا اعدامونه اکثر د کرج ښار په قزل حصار زندان کې شوي.
اعدام شوي کسان د مخدره موادو، بریدونو یا قصدي وژنو په تور په اعدام محکوم شوي وو.
د ایران د بشري حقونو سازمان چې د ناروې په اوسلو ښار کې مېشت دی، په یوه راپور کې ویلي چې د ایران او اسرايیلو ترمنځ د کړکېچ په زیاتېدو سره د روان کال په اکتوبر میاشت کې لږ تر لږه ۱۶۶ کسان د ایران د رژیم لهخوا اعدام شوي.
دا په ۲۰۰۷ کال کې د ایران د بشري حقونو د سازمان لهخوا د اعدامونو له ثبت وروسته په یوه میاشت کې د اعدامونو تر ټولو لوړه شمېره ده.
د دغه سازمان په وینا پهدې میاشت کې په اعدام شویو کسانو کې ۱۳ افغانان، شپږ ښځې او یو ایرانيالاصله جرمن وګړی هم شامل دي.
يوشمېر فعالانو او خبريالانو ايران کې د افغان خبريالانو د وضعيت د څېړلو غوښتنه وکړه
د مدني ټولنې یو شمېر فعالانو او افغان خبریالانو د شنبې په ورځ (نوامبر ۲مه) په ایران کې د افغان خبریالانو د وضعیت د څېړلو غوښتنه وکړه.
شاوخوا پنځوسو دغو افغان خبریالانو او فعالان چې ښځېنه خبریالانې هم پهکې وې ګواښ وکړ که د دوی غوښتنو ته پام ونهشي تحصن او لاریون به وکړي.
د دې غونډې یوه تنظیموونکي نوید عزیزي ازادي راډيو ته وویل: "په ایران کې د مدني ټولنې د سازمان او افغان خبریالانو د غونډې هدف دا و چې د نړیوالې ټولنې د بنسټونو لهخوا ورته هیڅ پاملرنه نهده شوې، زموږ غوښتنه دا ده چې لږ تر لږه د خبریالانو او د مدني ټولنې د فعالانو وضعیت ته پام وکړي. که دوی دا ځل پام ونهکړي، موږ به په پراخه کچه لاریونونه پیل کړو."
د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې سلګونه افغان خبریالان او فعالان له هېواد وتلي او اکثرو یې په ګاونډيو هېوادونو ایران او پاکستان کې د کډوالۍ ژوند غوره کړی.
دوی تر ډېره اروپايي یا امریکایي هېوادونو ته د تلو په تمه دي او له نړیوالې ټولنې پهدې برخه کې د مرستو غوښتنه کوي.
غور کې د طالبانو او د خلکو ترمنځ نښته؛ طالبانو ۳۰ځايي اوسېدونکي نيولي
غور ولایت کې دوو ځایي سرچینو ازادي راډیو ته تایید کړه چې طالبانو د شهرک ولسوالۍ په تنگی ازو کلي کې له خلکو سره د نښتې وروسته ۳۰ تنه ځایي اوسېدونکي، چې په هغوی کې یوشمېر ماشومان هم شامل دي، نیولي دي.
دا نښته تېره پنجشنبه هغه وخت پیل شوه چې د ځایي اوسېدونکو په وینا، د طالبانو یو قوماندان د کورونو د تالاشۍ په پلمه په یوه ورځ کې دوه ځله د خلکو کورونه وپلټل.
سرچینو وویل، د سیمې خلکو چې د کورونو د تالاشۍ مخالف و، له طالبانو سره نښته وکړه او د هغوی یوشمېر وسلهوال یې بې وسلې کړل.
دا پېښه پهداسې حال کې شوې چې تېره اوونۍ هم د غور په پسابند ولسوالۍ د سنگان کلي اوسېدونکو د تالاشۍ پر مهال له طالبانو سره شخړه کړې وه، چې په ترڅ کې یې شپږ تنه ټپیان شوي وو.
خوست کې د غرغښت راډيو خپرونې بېرته پيل شوې
د افغانستان د خبریالانو مرکز نن په یوه اعلامیه کې د غرغښت سیمهيیزې راډیو د خپرونو د بیا پیلېدو خبر ورکړی دی.
ددې اعلامیې په خوست ولایت کې غرغښت راډيو چې درې ورځې وړاندې د ځينو راډيویي خپرونو په بګراونډ کې د موسیقۍ د شتون له امله د یاد ولایت د امربالمعروف ادارې لهخوا تړل شوې وه، نن یې بېرته خپرونې پیل کړې.
د افغانستان د خبریالانو مرکز په یاده اعلامیه کې د غرغښت راډیو د بېرته پرانیستلو د هرکلي ترڅنګ د دغې راډیو تړل د ازادو رسنيو له حقونو څخه ښکاره سرغړونه یاده کړې ده.
د افغانستان د خبریالانو مرکز په خوست کې پر رسنیزو محدودیتونو د لا زیاتېدو په اړه خپله ژوره اندېښنه څرګنده کړې او د طالب چارواکو نه یې د غوښتنه کړې، څو رسنیو ته اجازه ورکړي چې د هېواد د رسنیو قانون پر بنسټ کار وکړي.
د افغانستان د خبریالانو مرکز یا (AFJC) د معلوماتو لهمخې، په تېرو ۱۲میاشتو کې په افغانستان کې پر رسنیو او خبریالانو فشارونه زیات شوي او تېرکال په نسبت د خبریالانو نیول او د ځینو رسنیو بندول تر هغه په شدت دوام لري.
طالبانو د کابل په پغمان کې د ګازو په يو شرکت کې د اورلګېدنې خبر ورکړی
د طالبانو د امنيه قومندانۍ د کابل په پغمان ولسوالۍ کې د ګازو په یو شرکت کې د اورلګېدنې خبر ورکړی دی.
د کابل د امنيه قوماندانۍ ویاند خالد ځدران پر خپلې ایکسپاڼې (پخواني ټویټر) نن ماښام لیکلي، دا اور په قلعه حیدرخان سیمه کې لګېدلی دی.
هغه زیاته کړې، د اطفايي ټیمونه د پېښې سیمې ته رسېدلي او هڅه کوي چې اور مهار کړي.
خالد ځدران د دې اور د لګېدو د علت په اړه څه ویلي نهدي.
بلخوا يوشمېر سيمهييزو رسنيو ويلي، چې په قلعه حيدر خان سيمه کې د څو چاودنو غږونه هم اورېدل شوي دي.
په ځینو رسنیو کې خپاره شوي تصویرونه د اورونو لمبې او لوګي ښيي.
د اور لګېدنې لامل او احتمالي زیان او مرګژوبله تر اوسه معلومه نهده.
د افغانستان لپاره د ازبکستان استازي د اروپايي ټولنې له استازي سره د افغانستان پر وضعيت خبرې کړي
د افغانستان بشري وضعیت، د افغانستان لپاره د ازبکستان د ولسمشر د ځانګړي استازي عصمتالله ایرګاشیف او د منځنۍ اسیا لپاره د اروپايي ټولنې د ځانګړي استازي ترهي هاکالا د بحث یو له مهمو موضوعاتو څخه و.
د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت د جمعې په ورځ په یو بیان کې د دې دوو چارواکو له لیدنې خبر ورکړی دی.
په بیان کې راغلي، ایرګاشف او هاکالا په افغانستان کې د بشري ناورین د مخنیوي لپاره، د نړیوالې ټولنې د هڅو او افغانستان ته د بشري مرستو د رسولو لپاره په ترمز کې د نړیوال ترانسپورت او لوجستیکي مرکز د کارولو پر امکاناتو خبرې اترې وکړې.
وړاندې راغلي، دواړو چارواکو د افغانستان اړونده مسایلو په اړه، پر دوه اړخیزو سلا مشورو تاکید وکړ.
د ۲۰۲۱ کال په اګست کې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې، په بېلابېلو راپورونو کې په افغانستان کې د بشري ناروین خبرداری ورکول کېږي.
ريچارډ بېنيټ د افغانستان په اړه خپل راپور ملګروملتونو ته سپارلی
د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی وايي، د ملګروملتونو عمومي اسمبلۍ ته يې هغه لېست سپارلی چې، پهکې د افغانستان د وضعیت د بدلون لپاره د بېړنیو او عملي اقداماتو غوښتنه شوې وه.
ریچارډ بېنیټ پرون جمعه (د نوامبر په لومړۍ نېټه) د ملګروملتونو په عمومي اسمبلۍ کې د افغانستان د بشري وضعیت په اړه د خپل راپور له وړاندې کولو وروسته په یوې خبري ناسته کې دا خبرې کړي دي.
د بېنیټ په خبره، پهدې لېست کې په سیاسي بهیرونو او ډیپلوماټیکو تعاملاتو کې د ټولو افغانانو په ځانګړې توګه د ښځو ګډون، د بشري حقونو د فعالانو ملاتړ او تمویل او د عدالت پر بنسټ د بشري مرستو وېش غوښتنې شاملې وې.
هغه وړاندې ویلي، د طالبانو پر وړاندې د نړیوالې ټولنې اوسنیو تګلارو، دوی د بشري حقونو څخه د سرغړونو په برخه کې زړور کړي دي.
د بېنیټ په خبره، د طالبانو پر وړاندې دې د حسابکتاب یو مکانېزم رامنځته شي.
ریچارډ بېنیټ پرون د ملګروملتونو عمومي اسمبلۍ ته خپل هغه راپور وړاندې کړ چې، پهکې يې د طالبانو لهخوا د ښځو او نجونو پر وړاندې د ځپونکو اقدامات سربېره، د طالبانو په زندانونو کې پر معترضو ښځو د جنسي تېریو موضوع هم یاده شوې وه.
طالبانو د بېنیټ د راپور په غبرګون کې ویلي، بېنیټ یو "عقدهيي شحض دی" او دا راپور يې هم د همدې عقدو لهمخې برابر کړی دی.
اروپايي ټولنې د يوې تګلارې د جوړېدو په برخه کې د ريچارډ بېنيټ له غوښتنې ملاتړ کړی
اروپایي اتحادیې د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو د ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنیټ د هغې غوښتنې ملاتړ وکړ، چې د ملګروملتونو د امنیت شورا د ۲۵۹۳ پرېکړهلیک سره سم یې له افغانستان سره د ښکېلتیا لپاره پر بشري حقونو متمرکزې د یوې اصولې تګلارې د رامنځته کولو لپاره کړې ده.
د اروپایي اتحادیې په هغه بیان کې چې پرون جمعه خپور شوی، په ملګروملتونو کې د دې اتحادیې استازي ویلي چې د طالبانو چلند له هغو مسوولیتونو سره سر نهخوري چې افغانستان یې باید د بشري حقونو له نړیوال قانون سره سم ترسره کړي او هغه همدارنګه د یوې سولهییزې، باثباته او سوکاله راتلونکې هیلې کمزورې کوي.
د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړي راپور ورکونکي ریچارډ بېنیټ پرون جمعه د ملګروملتونو عمومي اسامبلې ته د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت په اړه د خپل راپور د وړاندې کولو پر مهال وویل، په افغانستان کې د طالبانو په څه باندې درې کلنه واکمنۍ کې د بشري حقونو په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو د حقونو بحران لا ژور شوی او نړیوالې ټولنې ته پکار ده چې پر بشري حقونو متمرکز یو عملي هراړخیز پلان طرح، تصویب او عملي کړي.
بېنیټ همدارنګه ټینګار وکړ، چې له طالبانو سره باید د بشري حقونو د سرغړونو په تېره له ښځو او نجونو سره د تبعیضي چلند په خاطر حساب کتاب وشي.
اروپایي اتحادیې همدارنګه د طالبانو پرهغې پرېکړې چې بېنیټ یې افغانستان ته له سفرکولو منع کړی هم خواشیني څرګنده کړه او پر هغوی یې غږ وکړ چې ځانګړي راپور ورکونکي ته، دې هېواد ته له کوم خنډ پرته د لاسرسي اجازه ورکړي.