د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د طالبانو هغه نوې پریکړه چې ښځې په طبي انسټیټوتونو کې له زده کړو منع کوي، غندلې او ویلي یې دي چې دغه بندیز به په افغانستان کې روغتیایي وضعیت له نورو ننګونو سره مخامخ کړي.

د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلینکین پرون چهارشنبې په یوه اعلامیه کې وویل چې د طالبانو دغه نوې بندیز د هغو هڅو وروستۍ بیلګه ده چې د افغان ښځو او نجونو حقونه او ژوند ننګوي او تعلیم او روغتیایي خدمتونو ته د ښځو پرلاسرسي د نه توجیه وړ ګوزاردی.

د متحدوایالتونو د بهرنیو چارو وزیر ویلي چې مخکینو بندیزونو ښځې له دې منع کړي چې نارینه ډاکټران یې درملنه وکړي او هم له نارینه محرم پرته له لیرې سفرکولو راګرځول شوې دي.

د بلینکین په خبره دغه تګلارې چې اوس له طبي زده کړو څخه د ښځو منع کیدل هم ورسره یوځای کیږي، نه یوازې د افغان میرمنو او نجونو، بلکې د ټولو افغانانو روغتیا، هوساینه، خوندیتوب او ژوند له خطر سره مخامخ کوي.

بلینکین ویلي چې متحده ایالات به د دغو بندیزونو د لیرې کولو هڅو ته دوام ورکړي او نور هیوادونه هم دې کار ته هڅوي.

که څه هم د طالبانو حکومت په طبي انسټیټوتونو کې د ښځو پرزده کړې د لګول شوي بندیز په اړه رسمي څرګندونې نه دي کړي او په دې اړه راپورونه یې نه تایید او نه هم رد کړي خو د روغتیا وزارت د یوشمیر چارواکو په حواله په راپورونو کې ویل شوي و چې د دغو انسټیټوتونو ښځینه زده کونکو ته تېره اوونۍ وویل شول چې د سې شنبې له ورځې نور د زده کړو دغو مرکزونو ته نور ورنه شي.

د روغتیا د نړیوال سازمان ویاندې مارګریت هریس هم اسوشتید پرس آژانس ته د لګول شوی بندیز خبره تایید کړې او ویلي یې دي چې دغه پرمختګ د ښځینه روغتیایی کارکوونکو د رسمي زده کړو د پایښت او غوښتنې په اړه جدي اندیښنې راپورته کوي.

د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو د سرپرست وزیر خلیل الرحمان حقاني د چنازې مراسم نن ـپنجشنبې) تر سختو امنیتي تدابیرو لاندې په خپل پلرني ولایت، پکتیا کې ترسره شول.

د خلیل الرحمن حقاني د جنازې په مراسمو کې د طالبانو د کابینې یو شمېر غړو، د ریاست الوزارت سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر، د کورنیو چارو سرپرست وزیر سراج الدین حقاني او د بهرنیو چارو وزارت سرپرست امیرخان متقي ګډون کړی وو.

د طالبانو د کډوالو او راستنیدونکو چارو وزارت سرپرست وزیر خلیل الرحمن حقاني پرون د دغه وزارت په انګړ کې په یوه ځانمرګي برید کې ووژل شو.

د هغه وراره انس حقاني رویټرز خبري اژانس ته ویلي چې په دغه برید کې ۶ تنه نور هم وژل شوي دي.

د اسلامي دولت ډلې (داعش) د دغه برید مسوولیت منلی دی.

خلیل الرحمن حقاني د طالبانو د حکومت د سرپرستې کابینې لومړنی غړی دی چې په ۲۰۲۱ کال کې د دې ډلې له واک ته رسیدو وروسته په افغانستان کې وژل کیږي.

نوموړی د سراج الدین حقاني تره او د حقاني کورنۍ د بنسټګر جلال الدین حقاني ورور دی.

ټاکل شوې ده چې د ملګرو ملتونو امنیت شورا نن (پنجشنبې، د لیندۍ ۲۲ مه) د افغانستان پر وضعیت خبرې وکړي.

دا په روان کال کې د افغانستان په اړه د دې شورا څلورمه غونډه ده چې په دې هېواد کې د سیاسي، بشري او امنیتي ننګونو په اړه په کې د نړیوالې ټولنې استازي بحث کوي.

امنیت شورا ویلي چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندوی پماموریت (یوناما) مشره روزا اوتنبایوا به د دغه هېواد په اړه خپل درې میاشتنی راپور غونډې ته وړاندې کړي.

د خبرپاڼې له مخې، پر دې سربېره به د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بندیزونو د کمېټې مشر او د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ د دفتر (OCHA) استازی هم دې شورا ته وینا وکړي.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد په کابل کې یوه خصوصي تلویزون طلوع نیوز ته د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د غونډې په اړه ویلي، د دوی د سرپرست حکومت د استازي له ګډون پرته به د دې غونډې پریکړې «عقده يي او له واقعیت لرې» وي.

دا غونډه په داسې حال کې کېږي چې افغانستان د طالبانو د واکمنۍ پر مهال د ښځو پر وړاندې له سختو محدودیتونو، اقتصادي بې ثباتۍ او بشري ناورین سره مخامخ دی.

د ګډوالو نړيوال سازمان وايي، په هرات کې له ويجاړوونکې زلزلې يو کال وروسته هم زرګونه کسان د خپل ژوند په بيا رغولو کې ستونزې لري.

د ګډوالو نړیوال سازمان زیاتوي چې ۶۸ سلنه کورنۍ د سرپناه له جدي ستونزو سره مخامخ دي.

دغه سازمان په یوه راپور کې ویلي چې ۸۵ سلنه یې پاکو اوبو ته لاسرسی نه لري.

د کډوالو د نړیوال سازمان په وینا، ۳ سلنه خلک په بې ثباته ورځني معاش باندې تکیه کوي.

دا اداره همداراز وايي، ۶۸ سلنه کورنۍ د سرپناوو د نشتوالي له کبله له سړې هوا سره مخ دي.

د اسلامي دولت ډلې یا داعش په کابل کې د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو پر سرپرست وزیر خلیل الرحمان حقاني د شوي برید مسولیت ومانه.

د فرانسې او جرمني خبري اژانسونو د داعش د تبلیغاتي چينلونو په حواله ویلي چې برید د دوی د یوه ځانمرګي له خوا شوی دی.

خلیل الرحمان حقاني پرون چهارشنبه د وزارت په انګړ کې ځانمرګي برید کې ووژل شو او په دغه برید کې ځایي چارواکو د لږ تر لږه شپږو نورو کسانو د وژلو پخلی هم کړی دی.

خلیل الرحمان حقاني د طالبانو د کورنیو چارور د سرپرست وزیر سراج الدین حقاني تره او د حقاني شبکې د بنسټ ایښودونکي جلال الدین حقاني ورور دی.

د امریکا متحدو ایالتونو د هغه نوم د ترهګرو په لست کې شامل کړی و او ۲۰۱۱ کال کې یې د هغه پر سر پنځه میلیونه ډالره جایزه هم اعلان کړې وه.

ټاکل شوې د پنجشنبه په ورځ د ملګرو ملتو امنیت شورا د افغانستان په اړه غونډه وکړي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتو مرستندویه پلاوي( یوناما) په خپله ایکسپاڼه کې لیکلي دي چې د یوناما مشره روزا اتونبایوا به دې غونډې ته وینا وکړي.

په امنیت شورا کې د افغانستان په اړه دا د سږکال څلورمه غونډه ده او په داسې وخت کې جوړیږي چې یوناما د سې شنبې په ورځ د بشري حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت ویلي و، که څه هم په افغانستان کې وسله والې نښتې کمې شوې ، خو بشري حقونه له خطر سره مخامخ شوې دي.

امنیت شورا هم په افغانستان کې بشري وضعیت په ځانګړي ډول د ښځو او نجونو وضعیت د ډيرې اندیښنې وړ بللی دی.

د اسلامي همکاریو سازمان په کابل کې د طالبانو د کډوالو او راستنیدونکو چارو پر سرپرست وزیر پرونۍ چاودنه په کلکو ټکیو غندلې ده.

خلیل الرحمان حقاني د چهارشنبې په ورځ په کابل کې د وزارت دننه د ځان مرګي برید په ترڅ کې ووژل شو. د دې چاودنې له امله شپږ تنه نور هم وژل شوې دي.

طالبانو په یوه اعلامیه کې ویلي دي چې دا برید داعش کړی دی، خو تر اوسه چا د دې حملې مسوولیت نه دی اخیستی.

د اسلامي همکاریو د سازمان له لورې په خبرپاڼه کې چې پرون چهارشنبه ناوخته یې خپره کړه؛ راغلې دي چې د تیرو دوو کلونو په ترڅ کې په افغانستان کې امنیتي وضعیت ښه شوی دی خو داسې بریدونه د امنیت په برخه کې اندیښنې پیدا کولی شي.

په دې بیان کې وړاندې راغلې دي چې په افغانستان کې باید داسې هڅې باید وشي چې د ناامنیو د جرړو د ایستلو سبب شي.

د طالبانو حکومت د یولسو خصوصي تحصیلي موسسو جوازونه لغوه کړې دي.

د طالبانو د لوړو زده کړو وزارت په یوه اعلامیه کې چې د چهارشنبې په ورځ یې خپره کړه، ویلي، په غزني کې یې د سلطان محمود غزنوي، په فراه کې د ابونصر، په بادغیس کې د حنظله او حکمت، په تخار کې د فجرستان، په کندز کې د نمر، په بغلان کې د رویان او قدس، په بلخ کې د سادات، په سمنګان کې د مولانا جلال الدین بلخي او په هرات کې د الغیاث خصوصي تحصیلي موسسو جوازونه لغوه کړې دي.

د طالبانو په اعلامیه کې د دې موسسو د بندیدو په علتونو کې، خیالي استادان او محصلان، د تعلیمي-اداري اصولو نه رعایت او یوشمیر نورې سرغړونې یادې شوې دي.

په دې اعلامیه کې وړاندې راغلې دي چې دا د لوړو زده کړو د وزارت د مشرتابه د شورا پریکړه ده او د دې موسسو مسوولین به عدلي او قضایي ارګانونو ته معرفي شي.

دغه وزارت نن چهارشنبه ( د لیندۍ ۲۱مه) په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې دغه ګام د روسیې او افغانستان ترمنځ د اړیکو په لا ښه کولو کې د خنډ لرې کېدل او د پام وړ پرمختګ دی.

د روسیې دوما یا استازو جرګې پرون سه شنبه هغه لایحه تصویب کړه چې له مخې يې طالبان د ممنوعه ډلو له نوملړه لرې کیږي، خو دغه لایحه د قانون کېدو لپاره، د سنا تایید او د ولسمشر توشیح ته اړتیا لري.

له دې وړاندې د منځنۍ اسیا دوو نورو هېوادونو قزاقستان او قرغزستان هم سږ کال طالبان د ترهګرو ډلو له نوملړه لرې کړل.

د روسیې په ګډون د سیمې، ګاونډ او نړۍ ګڼ شمېر هېوادونه له طالبانو سره غیر رسمي تعامل لري، خو تراوسه هیڅ هېواد هم د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پیژندلی.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت یوناما چې آغلې اتونبایوا یې مشري کوي، نن چهارشنبه پر خپله ایکس پاڼه/پخواني ټویټر دغه خبر ورکړی دی.

یوناما د میرمن اتونبایوا د خبرو جزیات نه دي خپاره کړي، خو ویلې یې دي چې د امنیت شورا غونډه به د کابل په وخت سبا ماښام شاوخوا ۷ بجې پيل شي.

یوناما بیا پرون د بشري حقونو د نړیوالې ورځې په مناسبت وویل چې په افغانستان کې د بشري حقونو خوندیتوب د له منځه تلو په حال کې دی.

د یوناما په وینا، که څه هم افغانستان کې وسله وال تاوتریخوالی کم شوی او امنیتي وضعیت ښه شوی دی، خو زیاته کړې ده چې بشري حقونه له خطر سره مخامخ دي.

طالبان که څه هم ادعا کوي چې دوی د اسلامي شریعت په چوکاټ کې د ټولو افغانانو حقونه خوندي کړي دي، خو د بشري حقونو ملاتړي بنسټونه بیا ورسره موافق نه دي.

دغه سازمانونه وایي چې طالبانو د افغانانو په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو ډير لومړني حقونه هم تر پښو لاندې کړي دي.

طالبانو د نجونو او ښځو پر مخ تر شپږم ټولګي پورته د ښونځیو او پوهنتونونو دروازې تړلي او تازه یې تېره اونۍ په روغتیایي موسسو کې هم د هغوی پر زده کړو بندیز ولګوه.