د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو لویه کمیشنری یا(یواین ایچ سي آر) وايي، په افغانستان کې د ښځو د پیاوړتیا په موخه خپل پروګرامونه پیاوړي کوي.

دغه سازمان نن (چهار شنبه د جدي ۵) په ایکس، یا ( پخواني ټویټر) کې لیکلي، چې د خپلو پروګرامونو د پیاوړتیا لپاره یې د ملګرو ملتونو د پراختیايي سوداګرۍ له څانګې سره یو جدي تړون لاسلیک کړی دی.

د دغه سازمان په وینا، په دغو پروګرامونو کې د ښځو په ځانګړي تمرکز سره د ژوندانه، متشبثینو او سوداګرۍ ته د راستنیدونکو لاسرسی شامل دی.

دا په داسې حال کې ده چې په افغانستان کې اکثرو ښځو د طالبانو د واکمنۍ پر مهال خپلې دندې له لاسه ورکړي او وايي چې په تېرو درېیو کلونو کې د طالبانو سختو بندیزونو دوی له کاري فرصتونو بې برخې کړي دي

تمه ده چې د افغانستان او زیمبابوې د کرکټ ملي لوبډلو لومړۍ ټیسټلوبه سبا (پنجشنبې د مرغومي په شپږمه) په هرارې کې پیل شی.

د زیمبابوې په کوربه توب دا سیالي د افغانستان پر وخت د غرمې په ۱۲:۳۰ بجو پیلیږي.

افغان لوبغاړي به د زیمبابوې له لوبډلې سره دوه ټیسټ لوبې وکړي، چې ټاکل شوې د روانې میاشتې له ۶مې تر ۱۷مې د زیمبابوې په کوینز لوبغالي کې ترسره شي.

تر دې وړاندې د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې په ۲۰ اوریزه او ۵۰ اوریزه سیالیو کې د زیمبابوې د کرکټ ملي لوبډلې ته ماتې ورکړې وه.

د طالبانو حکومت وايي د ډسمبر په ۲۴مه په پکتيکا کې د پاکستاني الوتکو په بمبارۍ کې ۴۶ کسان وژل شوي دي.

د طالبانو د حکومت وياند، ذبیح الله مجاهد د ډسمبر په ۲۶مه د ازادي راډيو مشال څانګې ته وويل:

"د پکتیکا برمل ولسوالۍ په شین سترګۍ اډې، سورزغمي، الماستې او مرغې سیمو کې په څلورو ځایونو بمبار شوی. ټول پکې ۴۶ تنه شهیدان دي چې اکثریت یې ماشومانو او زنانه دي. ۶ نفره ټپيان دي چې یو لوی کس او ۵ ماشومان دي. شهیدان او ټپیان ځينې ځایی خلک دي او ځينې د وزیرستان څخه را مهاجرې شوی کورنۍ دي."

په افغانستان کې د طالبانو د دفاع وزارت پر اېکس يا پخواني ټويټر ليکلي ول چې د ډسمبر پر ۲۴مه ماښام مهال پاکستاني جيټ الوتکو پر پکتيکا په بمبارۍ کې "عام ولسي خلک چې اکثره يې وزيرستاني مهاجرين دي" په نحښه کړي دي.

د پاکستان پوځ او حکومت لا په برمل کې د تازه بريدونو په اړه په رسمي توګه څه نه دې ويلي. خو پر اېکس ځينو حسابونو، چې باور کېږي د پاکستان استخباراتي ادارو ته منسوب دي، ادعا کړې ده چې په پکتيکا کې يې د بمباريو پر مهال د تحريک طالبان پاکستان (ټي ټي ‌پي) وسلوالو "څلور مهم مرکزونه" په نخښه کړي او له مينځه وړي دي.

ټي ټي پي ډلې چې په پاکستان کې بندیز ورباندي لګېدلی دی، تر اوسه په دې اړه څه نه دي وي.

دا بريدونه په داسې حال کې شوي دي چې د دیسمبر پر ۲۳مه ناوخته د افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي محمد صادق په مشرۍ يو پلاوی کابل ته ولاړ او هلته یې د طالبانو د کورنيو او بهرنيو چارو پر سرپرست وزيرانو تر څنګ د افغان سوداګرو له يوه پلاوي سره هم وليدل. هغه په خپلو بیانونو کې وويل چې دواړو خواوو "د دوه اړخیزو همکاریو د لا پیاوړتیا" او په سیمه کې "د سولې او پرمختګ لپاره په ګډه پر کار کولو" موافقه وکړه.

د پاکستان له زندانونو ۵۳ آزاد شوي افغان بندیان بیرته افغانستان ته ستانه شول.

د طالبانو د حکومت د کډوالو او بیرته راستنیدونکو چارو وزارت پرون سې شنبې په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې ولیکل چې دغه ۵۳ بندیان چې پکې د یوې کورنۍ اته غړي هم شامل او په دې وروستیو کې د پاکستان له زندانونو خوشې شوي و، د سپن بولدک له لارې بیرته افغانستان ته ستانه شول.

د تیرکال د نومبرله میاشتې راهیسې چې پاکستان له خپلې خاورې د بې اسناده افغان کډوالو د په زوره ایستلو بهیر پیل کړی، په دې هیواد کې په زرګونو کسان د پولیسو له خوا نیول شوي دي. د ملګروملتونو د کډوالو لویې کمیشنیرۍ او د مهاجرت نړیوال سازمان په دې وروستیو کې په یوه ګډ راپورکې وویل چې په دې وروستیو کې په پاکستان کې د افغان کډوالو د نیولو بهیربیا ګړندۍ شوی دی.

د راپورونو له مخې پاکستانۍ جټ الوتکو په افغانستان کې دننه د تحریک طالبان پاکستان یا ټي ټي پي پرمشکوکو پټنځایونو بریدونه کړي دي. ویل شوي چې دغه بریدونه د پکتیکا ولایت په برمل ولسوالۍ کې د دې ډلې د وسله والو پرپټن ځایونو شوي دي.

تراوسه پورې د پاکستان د حکومت او د طالبانو د حکومت چارواکو په دې اړه رسمي څرګندونې ندي کړي خو د افغانستان لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد د سې شنبې په ورځ په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې ویلي چې که په برمل ولسوالۍ کې د پاکستان د درنوهوایي بریدونه لومړني راپورونه سم وي نو ښایي طالبان یې ځواب ورکړي. هغه ویلي چې د جګړې پرځای دواړه هیوادونه یوې داسې موافقې ته اړتیا لري چې دا مسله واضح کړي چې هیڅ یوبه اجازه نه ورکوي چې افراد یا ډلې یې له خاورې د بل د امنیت ګواښلو لپاره کارواخلي او پرهغې ودریږي.

ښاغلي خلیلزا همدارنګه ویلي چې د پاکستان استازی په کابل کې دی اوآیا جنرال منیربه هغه ته اجازه ورکړي چې دا خبرې اترې پیل کړي؟ د ښاغلي خلیلزاد اشاره د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق خان ته ده چې کابل ته په سفرکې یې د سې شنبې په ورځ د طالبانو د حکومت د کورنیو او بهرنیو چارو له سرپرست وزیرانو سره لیدنې کتنې ترسره کړې. د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د سې شنبې په ورځ په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې ولیکل چې د سرپرست وزیر سراج الدین حقاني او د صادق خان ترمنځ کتنه کې دواړو خواوو د افغانستان او پاکستان ترمنځ د اړیکو د لا ښه والي او د موجودو ستونزو د حل لپاره پرمهمو موضوعاتو خبرې وکړې او ښاغلي حقاني غوښتنه وکړه چې د امنیتي او سیاسي ستونزو د حل لپاره دې ګډې هڅې چټکې شي. پاکستاني چارواکو په کراتو کراتو ادعا کړې چې د تحریک طالبان ډلې وسله وال د افغانستان له خاورې پرپاکستان د بریدونو لپاره کاراخلي، هغه ادعا چې افغان طالبانو تل ردکړې ده.

د افغانستان په یوشمیرولایتونو کې له پنځو کلونو کم عمره ماشومانو ته د پولیو د واکسین د کمپاین نن دریمه ورځ ده.
له پولیو د یوه خلاص افغانستان بنسټ پرون سې شنبې په خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټرکې له ټولو بسپه ورکونکو او شریکانو مننه کړې چې د پولیو د یومخ له منځه وړلو لپاره خپل ملاتړ ته دوام ورکوي.

د دې بنسټ په خبره د ګوزڼ یا پولیو ناروغۍ ضد د واکسین د دغه کمپاین په ترڅ کې به شاوخوا ۴،۸ ملیونه ماشومان واکسین شي. دې بنسټ له خلکو غوښتي چې خپل د نویو زیږیدلو ماشومانو په ګډون ټول ماشومان د پولیو په وړاندې واکسین کړي. د پولیودغه کمپاین د دوشنبې له ورځې د افغانستان په یولسو ولایتونو کې پیل شوی چې سبا پنجشنه یې وروستۍ ورځ ده.

دغه کمپاین داسې مهال پیل شوی چې روان ۲۰۲۴ کال په افغانستان کې د پولیو د مثبتو پیښو شمیر۲۳ ته رسیدلی. ګوزڼ یا پولیو یوه ناعلاجه ناروغي ده چې یوازې واکسین کولای شي چې ماشومان پردې ناروغۍ له اخته کیدو وژغوري.

د طالبانو د هرات ولایت د ښوونې ریاست ته منسوب په یوه مکتوب کې چې په ټولنیزو رسنیو کې خپورشوی، دې ریاست
د طالبانو د مشرملا هبت الله اخوندزاده فرمان ته په اشاره لیکلي چې په خصوصي ښوونځیو او د زده کړو په نورو مرکزونو کې نجونې له شپږم ټولګي پورته زده کړو څخه منع دي. ازادي راډیو نشي کولای چې د دغه مکتوب کره والی تایید کړي.

د ۲۰۲۱ کال په دوبي کې چې طالبان بیا پرافغانستان واکمنان شوي، پرنجونو او ښځو یې سخت محدودیتونه لګولي دي. لومړی یې نجونې له شپږم ټولګي پورته زده کړو څخه منعه کړې او وروسته یې پرنجونو او ښځو د پوهنتونو دروازې هم وتړلې. دغه راز پرښځو د نورو بندیزونو ترڅنګ په غیردولتي نړیوالو موسسو کې د هغوی پرکارد لګول شوي بندیز پرون سې شنبې دوه کاله پوره شول.

د طالبانو د حکومت د اوبو او انرژۍ وزات وایي، د روسیې د یوشمیرکمپنیو مسولینو له افغان کمپنیو سره په افغانستان کې د اوبو او انرژۍ په پروژو کې له پانګونې سره لیوالتیا ښودلې.

دې وزارت پرون سې شنبې په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې لیکلي چې سرپرست وزیر ملا عبدالطیف منصور د روسیې د میتاخیم شرکت له ریس پیوتر الکساندرویچ او د سولې د شرکت له ریس نجیب الله صادق د اوبو اوانرژۍ د یوشمیرپروژو په اړه خبرې وکړې.

دې وزارت ویلي چې دغو شرکتونو ته وړاندیز وشو چې د کابل په للندرسیمه کې د شاه توت بند او د پنجشیرله سیند څخه کابل ته د اوبو د لیږدولو په پروژوکې پانګونه وکړي. د کابل ښارد اوسیدونکو د اوبو د ستونزې د هواري لپاره له څولسیزو راهیسې د پنجشیرله سیند څخه دې ښارته د اوبو د رسولو پرپروژې خبرې کیږي خو په دې برخه کې تراوسه پوري عملي اقدامات ندي شوي.

د ننګرهار په مرکز جلال اباد کې د هند کونسلګرۍ د محلي کارکوونکو پر موټر برید شوی دی.

یوې سرچینې چې نه یې غوښتل نوم او غږ یې خپور شي ازادي راډيو ته وویل چې پیښه کې یو تن وژل شوی او یو بل ژوبل دی.

اینډیا ټوډې ټلویزیون د ځایي سرچینو په حواله راپور ورکړی چې دغې پیښه کې یو تن وژل شوی دی.

تر اوسه د برید څرنګوالی معلوم نه دی، خو ټولنیزو رسنیو کې له یوشمېر ناتایید شویو انځورونو داسې ښکاري چې دا یوه چاودنه وه.

تراوسه د طالبانو د حکومت رسمي سرچینو په دې اړه څه نه دي ویلي.

د ۲۰۲۰م کال راهیسي په جلال اباد کې د امنیتي دلایلو له کبله د دې کونسلګرۍ چارې تر ډېره محدودې شوې وې.

د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارژدافیره کرن ډیکر په افغانستان کې د ښځو پر کار د بندیز د دوه کلنۍ په مناسبت وایي، دغه بندیز د ګڼ شمېر کسانو ژوند اغیزمن کړی دی.

میرمن ډیکر د سه شنبې په ورځ ( د مرغومي ۴مه) پر خپله ایکس پاڼه/پخواني ټویټر په بشري چارو کې د ښځو ونډه اړینه وبلله او زیاته یې کړه چې د هغوی څنډې ته کول، د افغانستان ناورین نورهم ژوروي.

هغې له افغان میرمنو د امریکا د ملاتړ د څرګندولو ترڅنګ ویلي، د ښځو له حضور پرته افغانستان یوه باثباته او نیمکرغه راتلونکې نه شي درلودلی.

طالبانو دوه کاله وړاندې د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر په ۲۴مه ښځې په نړیوالو موسسو کې له کار کولو منع کړې.

د نړيوالې ټولنې له غوښتنو سره سره دغه بندیز لا په خپل ځای دی.