د بیان د ازادۍ کور وايي، د افغانستان د خصوصي ټلوېزیون افغانستان انټرنشنل د خپرونو د ګډوډولو لپاره د طالبانو له‌خوا د پرازیتونو د خپرېدو په اړه اندېښنه لري.

دغه سازمان په یوه خبرپاڼه کې ویلي، پر رسنیو هر ډول فشار د افغانستان د قوانینو خلاف کار دی.

په اعلامیه کې د طالبانو پر حکومت غږ شوی چې د رسنیو د محرمیت او د اطلاعاتو د حق قانون، د رسنیو له قانون او نړیوالو میثاقونو سره سم د افغانانو د بیان ازادۍ حق ته درناوی وکړي.

د افغانستان انټرنیشنل اجرایه مدیر هارون نجفي‌زاده طالبان د پرازیتونو په خپراوي تورن کړل او ویې ویل، د طالبانو دا کړنه د افغانانو د غږ د خاموشه کولو هڅه ده.

طالبانو په رسمي ډول په‌دې اړه څه نه‌دي ویلي.

خو مخکې یې ویلي وو، له رسنیو تمه لري چې د افغانستان له کلتوري او دیني ارزښتونو سره سمې خپرونې وکړي.

د رسنیو او د خبریالانو د حقونو د سازمانونو په وینا، د بیان ازادي او معلوماتو ته لاس‌رسی تر هغه وخته چې طالبانو په افغانستان کې واک تر لاسه کړ، سخت محدود شوی دی.

د جرمني د نړیوالې همکارۍ ادارې "GIZ" څلور کارکوونکي د طالبانو په بند کې له څه کم یو کال تېرولو وروسته خوشې شوي دي.

د جرمني ولټ ام زونټاګ ورځپاڼې نن شنبه د نړیوالو امنیتي سرچینو په حواله د دغو څلورو کسانو د خوشې کېدو راپور ورکړ.

طالبانو په‌دې اړه څه نه‌دي ویلي.

د تېر کال په نومبر میاشت کې جرمني اعلان وکړ چې د GIZ ادارې څلور محلي کارکوونکي په افغانستان کې د طالبانو له‌خوا نیول شوي دي.

د جرمني د اقتصادي همکارۍ او پراختیا وزارت یوه ویاند ویلي وو، د دغو کسانو د نیول کېدو د علت په هکله په رسمي توگه معلومات نه‌دي ورکړل شوي.

د جي‌ای‌زيډ په نوم دغې نادولتي مؤسسې په افغانستان کې د خپلو کارکوونکو له نيول کېدو وروسته خپل فعاليتونه وځنډول.

په افغانستان کې د طالبانو تر واکمنۍ وروسته جرمني په افغانستان کې خپل سفارت تړلی دی.

د کډوالو په چارو کې د ملګروملتونو لویې کمېشنرۍ په لغمان کې د خدماتو د یوه مرکز د پرانیستلو خبر ورکړ.

دغه بنسټ نن پر خپله ایکس‌پاڼه (پخواني ټویټر) لیکلي، د لغمان په مهترلام کې به د "ستاسو ځای" په نوم دغه مرکز راستنېدونکو، بې‌ځایه شویو او د ټولنې زیانګالو کورنیو ته خدمات وړاندې کوي.

د کډوالو په چارو کې د ملګروملتونو لویې کمېشنرۍ نور وضاحت نه‌دی ورکړی، چې دغه مرکز به دقیقاً کوم خدمات وړاندې کوي.

د افغانستان په بېلابېلو برخو کې راستانه شوي او بې‌ځایه شوي کسان وايي، چې له اساسي خدماتو بې‌برخې دي او په‌دې برخه کې یې د لاسنیوي لپاره چا عملي اقدام نه‌دی کړی.

د افغاني سرې میاشتې ټولنه چې د طالبانو په کنټرول کې ده، وايي په تېر یوه کال کې د زړه په سوري د ۲زره ۲۱۲ اخته ماشومانو درملنه شوې ده.

د دې ټولنې مسوولانو نن د خپلو یوکلنو لاسته‌راوړنو د تشريح په پروګرام کې دا څرګندونې کړې دي.

د افغاني سرې میاشتې ټولنې مسوولانو ویلي، په تېر یوه کال کې پنځه ميلیونه ۸۹۴ زره او ۳۳۲ کسان له روغتیايي خدمتونو څخه برخمن شوي دي.

زیات ماشومان د درملنې لپاره جرمني ته لېږل کېږي، هلته د جرمني د سولې کلي بنسټ په همکارۍ تداوي کېږي.

د تېرې غويي/ ثور میاشتې پر ۲۹مه د سرې میاشتې ټولنې له قطر سره په همدې تړاو د مرستې د یوې هوکړې پر مهال ویلي وو، په تېرو دوو کلونو کې یې د زړه په سوري د اخته څه باندې درې زره ماشومانو درملنه کړې ده.

د افغاني سرې میاشتې ټولنه وایي، لا هم د زړه په سوري اخته زرګونه افغان ماشومان د درملنې په تمه دي.

له پاکستان او ایران څخه په تېرو ۲۴ ساعتونو کې افغانستان ته د ۳۵۵ کورنیو د ستنېدو خبر ورکړل شوی دی.

باختر اژانس چې د طالبانو په کنټرول کې دی نن خبر ورکړی، چې پرون د تورخم له لارې "۲۹ کورنۍ، د کندهار د سپین بولدک له لارې ۳۱، د نيمروز د ورېښمو پله له لارې ۷۵ او د هرات د اسلام کلا له لارې ۲۲۰ کورنۍ خپل هېواد ته راستنې شوې دي."

په خبر کې نه‌دي ویل شوي، چې دغه کورنۍ په خپله خوښه، که په جبري ډول افغانستان ته ستنې شوې دي.

وړاندې په خبر کې ویل شوي، چې ۱۷ کورنۍ خپلو اصلي سيمو ته لېږدول شوي او پر سلګونو کورنيو مرستې وېشل شوې دي.

له پاکستانه د نومبر میاشتې له لومړۍ نېټې د بې‌اسناده افغان کډوالو ډله‌ییز اخراج روان دی، ورسره ایران هم د افغان کډوالو د ایستلو لړۍ چټکه کړې ده.

ټاکل شوې چې د فوټسال نړیوال جام په ترڅ کې افغانستان خپله لومړۍ سیالي له انګولا سره ترسره کړي.

د افغانستان فوټبال فدراسیون ویلي دي، یاده سیالي به سبا یک‌شنبه د سپټمبر په ۱۵مه نېټه د ازبکستان په کوربه‌توب د کابل پر وخت مازیګر پنځه بجې پیل شي.

دا به د فوټسال په نړیوال جام کې د افغانستان لومړۍ سیالي وي، افغان لوبډله چې په درېیم ګروپ کې لوبې کوي، دوه نورې لوبې به له ارجنټاین او اوکراین سره ترسره کړي.

د ویلو ده چې افغان لوبډلې تر دې نړیوال جام دوه تمریناتي سیالۍ هم ترسره کړي دي او د لویو وچو جام په سیالیو کې یې هم ښې لوبې کړې وې.

د افغان نجونو، ښځو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري وایي، په افغانستان کې پر هزاره‌ګانو وروستۍ حمله یوازینۍ حمله نه‌ده، بلکې هغه د دوی په وړاندې د ویجاړونکي تاوتریخوالي یوه بېلګه ده.

مېرمن امیري بېګا پر خپله ایکس‌پاڼه په دایکنډي کې پر هزاره وګړو د وړمې ورځې د برید چې مسوولیت د اسلامي دولت ډلې د خراسان څانګې اخیستی، له قربانیانو او د هغوی له کورنیو سره خواخوږي څرګنده کړې ده.

نوموړې لیکلي، دا هم له هغو افغانانو سره یوځای کېږي چې د هزاره‌ګانو وضعیت ته د لازیاتې پاملرنې او ساتنې او د حساب ورکولو غوښتنه کوي.

تر دې مخکې دا برید د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارژدافیرې کرن ډیکر، په افغانستان کې د ملګروملتونو د مرستندویه ماموریت یا یوناما او د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړې راپور ورکونکي په ګډون یوشمېر لوريو غندلی او له عاملانو سره یې د حساب کتاب غوښتنه کړې ده.

د راپورونو له‌مخې په سرپل ولایت کې د طالبانو د امربالمعروف او نهي عن‌المنکر ریاست د چنار یوه ونه د شرک، بدعت او خرافاتو د دودېدو د مخنیوي لپاره له بیخه ایستلې ده.

د طلوع نیوز خصوصي ټلوېزیون او څو نورو رسنیو د راپورنو له‌مخې د سرپل د امربالمعروف ریاست په یوه بیان کې ویلي، د دې ولایت اوسېدونکو باور درلود چې که پردې ونه میخ ټک وهي، نو ستونزې او ناروغۍ به یې ختمې شي.

د سيمې خلکو په‌دې اړه رسنيو سره تر اوسه خبرې نه‌دي کړي.

د جنوبي افریقا د کرکټ د ملي لوبډلې کپټان له افغان لوبډلې سره د سیالۍ په درشل کې خپل غږ د دې هېواد د کرکټ د لوبغاړو له انجمن سره غبرګ کړ او د افغانستان له ورزشکارو ښځو او نجونو سره د توپیری چلند د پای ته رسېدو غوښتنه یې وکړه.

ټېمبا باووما Temba Bavuma پرون (د وږي ۲۳مه) متحده عربي اماراتو ته چې له افغانستان سره لوبې په‌کې پلان شوې دي، له روانېدو مخکې وویل، د ده خپل هېواد جنوبي افریقا چې دېرش کاله مخکې توکمیز تبعیض په‌کې پای ته ورسېد، د بشري حقونو د سرغړونو له پلوه خورا ډېر کړاو ګاللی او دی غواړي چې د افغان ښځو او نجونو حقونو ته درناوی وشي.

په پام کې ده د افغانستان د کرکټ ملي لوبډله د وږي په ۲۸مه په متحده عربي اماراتو کې د جنوبي افریقا د لوبډلې کوربه وي.

په‌دې لوبلړۍ کې به دواړه لوبډلې د پنځو ورځو په ترڅ کې درې یوورځنۍ لوبې وکړي.

په افغانستان کې د ملګروملتونو مرستندوی ماموریت یا یوناما په دایکنډي کې د خونړۍ حملې د عاملانو د نیول کېدو غوښتنه کړې.

یوناما پرون پر ایکس شبکې په یو بیان کې د دې پېښې له قربانیانو او د هغو له کورنیو سره خواخوږي څرګنده کړې ده.

د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارژدافیرې کرن دیکر هم دا پېښه غندلې ده.

مېرمن دیکر پر خپله ایکس‌پاڼه په یو بیان کې د یوناما د هغې غوښتنې ملاتړ کړی چې وايي، د دې حملې له عاملانو سره باید حساب کتاب وشي.

په عین حال کې په ژنیو کې د افغانستان دایمي استازولۍ چې د پرځېدلي جمهوري نظام استازي یې اداره کوي، پر خپله ایکس‌پاڼه د دایکنډې په پېښه کې د بې‌ګناه کسانو پر مرګ‌ژوبله خپګان ښودلی دی.

له بلې خوا د ایران د بهرنیوچارو وزارت ویلي، د دایکنډي د پېښې قربانیان هغه کسان دي چې له کربلا څخه د راستنو شویو زایرانو هرکلي ته ولاړ وو.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت په بیان کې راغلي دي چې، تهران د دې جنایت عاملانو ته د سمدستي سزا ورکولو غوښتنه کوي.

له‌دې مخکې د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنيټ او یوشمېر افغان سیاستوالو هم دا برید غندلی وو او عاملانو ته یې د سزا ورکولو غوښتنه کړې وه.

د راپورونو له‌مخې د پنج‌شنبې ورځې په ماښام په دایکنډي ولایت کې وسله‌والو کسانو ۱۴ کسان په ډزو ووژل او شپږ نور یې ټپیان کړل.

د دې برید پړه د داعش ډلې خراسان څانګې ومنله.