د امریکا د ولسمشرۍ ټاکنو د دوو کاندیدانو لومړنۍ مناظره نن وشوه.

د امریکا کورني مسایل د مناظرې په اول کې شامل وو.

د ۲۰۲۰م کال په جنوري کې پر کانګرس د کاوړي مظاهره چیانو یرغل، د امریکا اقتصاد، د کارونو یا دندو پیدا کول، ټولنیز او صحي خدمات هغه مهم مسایل وو چې بحث پرې وشو او دواړو کاندیدانو د هرې یوې برخې لپاره یو بل په ناکامیو او بې مسوولیتیو تورن کړل.

پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ، ولسمشر جوبایډن له افغانستانه د امریکا د وتلو په برخه کې چې ده د امریکا د تاریخ تر ټولو شرمناکه شېبې وبللې په بې غورۍ او ناکامۍ تورن کړ.

ولسمشر جوبایډن بیا د ټرمپ دا تورونه بې ځایه وبلل او ویې ویل چې په حقیقت کې ټرمپ د دغو ټولو ګډوډیو مسوول دی، ځکه د ده په خبره په خپل وخت کې یې د ګڼو مسایلو په اړه څه ونه کړل.

په دې مناظره کې چې شاوخوا نوي دقیقې وه دواړو کاندیدانو له سر تر پایه په یو بل کلکې نیوکې وکړې او په پیل کې یې په لاس یا خبرو سره روغبړ هم ونه کړ.

د کرکټ شل اوریز نړیوال جام په دویمې نیمه پایلوبې کې هندوستان د انګلستان په ماتولو سره پایلوبې ته لار پيدا کړه.

د پنجشنبې په ورځ د جون په ۲۷مه نېټه د کابل پر وخت ماښام ۷:۰۰ بجې د هندوستان او انګلستان ترمنځ پیل شوې سیالي د ۶۸ منډو په توپیر هندۍ لوبډلې وګټله.

د یادې سیالۍ پچه انګلستان ګټلې وه او توپ اچونه یې انتخاب کړې وه، هندۍ لوبډلې په شلو اورونو کې د ۷ لوبغاړو تر سوځېدو وروسته د ۱۷۲ منډو هدف وټاکه.

د یادې لوبډلې په ګټه لوبډلمشر روحیت شرما ۵۷ او سوریا کومار یادو ۴۷ منډې وکړې.

انګلستان ته بیا په توپ اچونه کې کریس جورډن ۳ لوبغاړي وسوځول.

انګلستان د هدف په تعقیب خپل ټول لوبغاړي په ۱۶.۴ اورونو کې له لاسه ورکړل او ۱۰۳ منډې یې وکړې.

هند ته په توپ اچونه کې کولديپ یادو او اکشر پټیل درې ـ درې لوبغاړي وسوځول.

د روان شل اوریز نړیوال جام لومړنۍ نیمه پایلوبه د افغانستان او سویلي افریقا ترمنځ ترسره شوې وه چې سویلي افریقا ګټلې وه.

ټاکل شوې ده چې پایلوبه د جون میاشتې په ۲۹مه نېټه د کابل پر وخت ماښام ۷:۰۰ بجې د هندوستان او سویلي افریقا ترمنځ پیل شي.

نن د امریکا د ولسمشرۍ ټاکنو دوه کاندیدان ولسمشر جوبایډن او پخوانی ولسمشر ډونالډ ټرمپ مناظره کوي.

د دوی مناظره د امریکا په وخت د شپې نهه بجې د افغانستان سهار پنځه نیمې په جورجیا ایالت کې پيلېږي چې سي‌این‌این تلوېزیون به یې کوربه وي.

دا د امریکا د ولسمشرۍ ټاکنو د دوو تر ټولو زړو کاندیدانو مناظره ده چې میلیونونه امریکايي رای ورکوونکي به یې ګوري.

ټرمپ د محکمې له خوا د ۲۰۱۶م کال ټاکنو د پایلو بدلولو لپاره د بربنډو فلمونو یوې لوبغاړې ته د حق السکوت د ورکولو په اړه په ۳۴ قضیو کې په جعکلارۍ تورن دی.

بایډن هم ممکن د خپل زوی هنټر بایډن د قضیې په خاطر تر نیوکې لاندې ونیول شي په دې وروستیو کې محکمې د وسلې په تړاو په درېیو تورونو مجرم پېژندلی.

لا څرګنده نه ده چې دقیقاً په کومو مواردو به په دې ۹۰ دقیقو مناظره کې پوښتنې کېږي، خو په بهرني سیاست کې ټرمپ تل پر بایډن له افغانستانه د راوتلو په بڼې سختې نیوکې کوي.

له دې ډلې ټرمپ ولسمشر بایډن او اداره یې تورنوي چې په لوی لاس یې د امریکا میلیاردونه ډالره وسلې او مهمات افغانستان کې طالبانو ته پرېښودل.

د اروپايي ټولنې مشرانو پرون پنجشنبې په بروکسل کې د دوه ورځنۍ غونډې په لومړۍ ورځ له اوکراین سره امنیتي تړون لاسلیک کړ.

د دې امنیتي تړون پر اساس اروپايي ټولنه ژمنه کوي چې له اوکراین سره به د وسلو، پوځي روزنې، ماین پاکۍ او د امنیتي او دفاعي تګلارې په شمول په نهو برخو کې مرسته کوي.

شاوخوا درې اوونۍ وړاندې د اروپايي پارلمان له انتخاباتو وروسته دا لومړی ځل و چې د اروپايي هېوادونو مشرانو د یوه تړون د لاسلیک لپاره په رسمي غونډه کې ګډون وکړ او په دې غونډه کې یې د اوکراین د ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي تود هرکلی هم وکړ.

دا تړون چې د پنجشنبې په ورځ د جون ۲۷مه لاسلیک شو، ټاکل شوې ده چې د روسیې د تېري په وړاندې د دفاع لپاره د اوکراین او د هغه د متحدانو ترمنځ د نورو ورته تړونونو بشپړوونکی وي.

د ترکیې دفاع وزارت پرون وویل چې په تېرو دوو اوونیو کې یې د هېواد پولو ته د ۲زره ۵۸۱ تنو د غیرقانوني ننوتلو مخه نیولې ده.

د ترکیې د دفاع وزارت د رسنیو او عامه اړیکو سلاکار ذکي اق ترک د پنجشنبې په ورځ د سرطان په ۷مه په یوه خبري غونډه کې همداراز وویل چې په تېرو دوو اوونیو کې ۴۸۶ تنه هېواد ته په غیر قانوني توګه د ننوتلو په تور نیول شوي دي.

د ترکیې د دفاع وزارت چارواکي پرته له دې چې د کومې مشخصې ډلې نوم واخلي، وویل چې د نیول شویو کسانو له ډلې ۱۶ یې په "تروریستي ډلو" پورې تړلي دي.

ذکي آق ترک د ترکیې د دفاع وزارت د اوونیز راپور د وړاندې کولو په ترڅ کې وویل چې د روان کال په لومړیو شپږو میاشتو کې ۵زره ۲۱۵ تنه په غیر قانوني توګه هېواد ته د ننوتلو په تور نیول شوي او په دې موده کې د ۶۲زره ۲۱۷ تنو د ننوتو مخه نیول شوې ده.

دغه ترکي چارواکي څرګنده نه کړه چې دغه کسان له کومو ډلو او سازمانونو سره تړاو لري، خو ويې ويل چې يو شمېر يې د سوريې او عراق په شمال کې له منځه وړل شوي دي.

په ایران کې د ولسمشرۍ ټاکنو توندلاري کاندید علریضا زاکاني پرون په دغو ټاکنو کې له خپلې کاندیداتورۍ د تېرېدو اعلان وکړ.

دا دویم کاندید دی چې له سبانیو ټاکنو د لاس پر سر کېدو اعلان کوي.

تر دې مخکې بل کاندید امیر حسن قاضي‌زاده هاشمي د یوه تندلارې کاندید په ګټه له خپلې کاندیداتورۍ د تېرېدو اعلان کړی و.

قاضي‌زاده چې د ایران د مړ شوي ولسمشر ابراهیم رییسي مرستیال و، د چهارشنبې په ورځ يې وویل: "دا کار يې د سپاه پاسدارن ځواکونو د یووالي" په موخه کړی دی.

د ولسمشرۍ ټاکنو د پنځو نوماندانونو له ډلې یوازې مسعود پزشکیان اصلاح غوښتونکی او منځلاری دی.

د ایران ولسمشر ابراهیم رییسي، د بهرنیو چارو وزیر امیرحسین عبداللهیان او ځینې نور چارواکي د مې میاشتې پر ۱۹مه د یوې څرخي الوتکې د نسکورېدو په پېښه مړه شول.

امریکا او اسراییلو پرون چهارشنبې د جون۲۶ وویل، اسراییلو ته د امریکايي پرمختللو وسلو او ممهاتو د محمولو د ورکړې په برخه کې پرمختګونه شوي دي.

دا پرمختګ وروسته له هغې دی چې د اسراییلو صداعظم بنیامین نتنیاهو په ښکاره ولسمشر بایډن دې هېواد د وسلو د لېږد د پروسې په ورو کولو تور کړ.

د اسراییلو د دفاع وزیر یوان ګالانټ په تېرو درېیو ورځ کې په واشنګټن کې له لوړپورو امریکايي چارواکو سره کتلي دي.

هغه د امریکا د ملي امنیت د لوړپوري سلاکار جیک سالیوان سره له کتنې وروسته وویل: "په کتنو کې د پام وړ پرمختګونه شوي او ځنډونه لرې شوي دي."

د امریکا متحده ایالاتونو د روان کال د مې په پیل کې اسراییلو ته د هغو محمولو ورکړه وځنډوله چې د نورو وسلو سربېره ۹۰۰ کیلو ګرامي بمبونه هم په کې شامل وو، له دې سربېره جوبایډن پر اسراییلو فشار راوړه چې پر رفع ښار پراخ پوځي بریدونه ترسره نه کړي.

امیرحسن قاضي زاده هاشمي د ایران په ټاکنو کې د یوه تندلاري نوماند په ګټه له خپلې نوماندۍ تېر شو.

قاضي زاده، چې د ایران د مخکېني مړ شوي ولسمشر ابراهیم رییسي مرستیال و، د چهارشنبې په ورځ د جون۲۶مه يې وویل: "دا کار يې د انقلابي ځواکونو د یووالي په موخه کړی دی."

د پنځو نوماندانونو له ډلې یوازې مسعود پزشکیان چې اصلاح غوښتونکی او منځلاری دی، د ایران د جون میاشتې د ۲۸مې په ټاکنو کې ګډون کوي.

ابراهیم رییسي، د بهرنیو چارو وزیر امیرحسین عبداللهیان او یو شمېر نور چارواکي د مې میاشتې په ۱۹مه د یوې هیلیکوپټرې د نسکورېدو په پېښه کې مړه شول.

وروسته له هغې چې د اوکراین د پلازمېنې کییف په یوه هوټل کې د امریکا د سفارت د یوه اتشې جسد پیدا شو، د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، د دې مړینې تر شا "هېڅ توطیه" نه‌شته.

د دې وزارت ویاند متیو مېلر پرون ناوخته د جون۲۶مه د اوکرایني رسنیو راپورونو ته په ځواب کې ویلي: "هغوي پوهېږئ چې د دې اتشې مړینه په طبیعي ډول وه او د توطیې هېڅ نښه نه‌شته."

د اوکراین سترانه یواې(Strana UA) رسنۍ د لومړی ځل لپاره د دې کس د مړینې خبر په کییف کې د امریکا له سفارته ورکړ.

د یوې سرچینې په حواله ویل شوي چې دې مړ شوي کس د وینې لوړ فشار درلود.

د امریکا ولسمشر او د دیموکرات ګوند نوماند جوبایډن او د امریکا پخوانی ولسمشر او د جمهوري غوښتونکو نوماند ډونالد ټرمپ نن د جون ۲۷مه د ۲۰۲۴م کال د ولسمشرۍ انتخاباتو د تاریخي مناظرې لپاری تیاری نیسي.

د فرانس خبري اژانس د راپور پر بنسټ، د دغو دوو نوماندانو دا مناظره داسې مهال کېږي چې میلیونونه امریکايي رایه ورکوونکي به د امریکا په تاریخ کې د تر ټولو زوړ ولسمشر او یو محکوم شوي مجرم ترمنځ د بحث شاهدان وي.

په دې ټاکنیز پړاو کې د نوماندانو ترمنځ یوازې دوه دا ډول جنجالي مناظرې ترسره کېږي چې د نن ورځې مناظره د امریکا په ټاکنو کې مهمه پېښه ده.