د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی دفتر یا یوناما د هرات ولایت پر یوه جومات برید چې اوه تنه یې وژلي، غندلی دی.

یوناما په یو بیان کې د پېښې د عاملانو د پېژندنې لپاره د ژر تر ژره څېړنو غوښتنه کړې.

د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع پر خپله ایکس پانه لیکلي چې پېښه تېر ماخوستن د ګذرې ولسوالۍ په شهرک سیمه کې شوې.

ښاغلي قانع لیکلي دي چې په پېښه کې شپږ تنه وژل شوي او یو تن ټپي دی، خو نور جزییات یې نه دي ورکړي.

ځینو سیمه ییزو رسنیو راپور ورکړی چې برید د امام زمان په نوم د شیعه ګانو په یوه جومات کې شوی دی.

ویل شوي چې په وژل شویو کې یو ماشوم او یو ملا امام هم شامل دي.

د دې برید پړه تراوسه کومې ډلې نه ده منلې خو داعش ډلې دې ته د ورته پخوانیو حملو پړه منلې ده.

د متحدو ایالتونو، برېتانیا، فرانسې، جرمني او یو شمېر نورو هېوادونو استازو په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت په اړه اندېښنه څرګنده کړې.

دې استازو د طالبانو تر واکمنۍ لاندې افغانستان کې د بشري حقونو او په تېره د ښځو د حقونو د وضعیت پر ترینګلتیا انتقاد کړی.

د دې هېوادونو استازو په ژنیو کې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا له خوا د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت د ارزونې په غونډه کې په دې اړه څرګندونې کړې دي.

په دې غونډه کې چې پرون دوشنبې پیل شوه او د مې تر لسمې پورې به دوام وکړي، د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت په اړه درې راپورونه چې ملګرو ملتونو او نورو ادارو برابر کړي دي، ارزول کېږي.

په پاکستان کې د خبریالانو د ملاتړ یو شمېر مسولانو هلته د کډوالو افغان ژورنالېستانو په لاسنیوي ټینګار کړی دی.

لسګونه افغان خبریالان چې د طالبانو له بیا واکمنۍ وروسته درېیمو هېوادونو ته د تګ نیت لري، پاکستان کې دېره دي او د راپورونو له مخې بدې ورځې ګالي.

د پاکستان ډان ورځپاڼې او یوشمېر نورو رسنیو لیکلي چې پرون دوشنبه د خبریالانو استازو او ملاتړو په اسلام اباد کې په یوه غونډه کې د پاکستان له حکومت او نورو خواوو وغوښتل چې د دغو خبریالانو ملاتړ ته ودانګي.

په راپور کې راغلي چې دغه افغان خبریالان تر ډېره بې کاره دي او د پاکستان د ویزو د نه درلودو په ګډون ګڼې ټولنیزې او اقتصادي ستونزې لري.

پخوا دغو خبریالانو ازادي راډیو ته ویلي چې هلته وخت نا وخت ځورول کیږي او ګڼې ستونزې ګالي.

په تېرو میاشتو کې هلته د ازادۍ راډیو د یوه خبریال په ګډون پر یوشمېر خبریالانو مرموز بریدونه هم شوي دي.

یونیسف یا د ملګرو ملتونو د ماشومانو وجهي صندوق د پولیو د واکسین د تطبیق په برخه کې د ښځینه واکسیناتورانو د ګډون پر اهمیت ټینګار لري.

د ملګرو ملتونو د دغې ادارې افغانستان څانګې د ایکس پاڼې له لارې د یوې ویډیو په خپرولو سره ویلي چې دغه ښځې د ماشومانو د ژغورنې لپاره هغوی ته واکسین تطبیقوي.

که څه هم د طالبانو حکومت په بهرنیو او کورنیو نادولتي ادارو کې د ښځو پر کار بندیز لګولی، خو د روغتیايي خدمتونو په برخه کې د دوی لپاره استثناء رامنځته شوې ده.

د افغانستان په ۲۹ ولایتونو کې د دوشنبې په ورځ د پولیو واکسیناسیون پیل شو.

د طالبانو د حکومت د عامې روغتیا وزارت د معلوماتو په اساس، په دغه څلور ورځني کمپاین کې له پنځو کلونو کم عمره یوولس میلیونه ماشومانو ته د پولیو واکسین تطبیقږي او هر ماشوم ته به ویټامین اې (A) هم ورکړل شي.

د طالبانو حکومت د هرات – غور سړک د رغولو کار پیل کړ.

د سړک د جوړولو چارې د طالبانو د حکومت د رییس الوزرا د اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر له خوا پرانیستل شوې.

باختر اژانس چې طالبان یې کنټرولوي راپور ورکړی دغه ۳۵۰ کیلومتره اوږد سړک د سرب او جستو د کان له عوایدو تمویل او د قراردادي شرکتونو له خوا جوړیږي.

د غور- هرات سړک د افغانستان د مرکزي لويې لارې يوه برخه ده چې هرات، غور، باميان، دايکنډي او ميدان وردک ولايتونه له کابل سره نښلوي.

دا لویه لار د لومړي ځل لپاره د سردار محمد داود خان د واکمنۍ پر مهال پلان شوې وه او د ۷۰۰ کیلومترو په اوږدوالي سره د کابل – کندهار – هرات له لویې لارې شاوخوا ۴۰۰ کیلومتره لنډه ده.

د طالبانو د حکومت کورنیو چارو وزارت وایي، هرات کې یوه کس پر لمونځ کوونکو ډزې کړي چې شپږ تنه یې وژلي او یو بل یې ټپی کړی دی.

د دغه وزارت ویاند عبدالمتین قانع پر خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي چې پېښه تېر ماخوستن نهه بجې د ګزرې ولسوالۍ په شهرک سیمه کې شوې.

ښاغلی قانع د پیښې نور جزیات نه دي ورکړي.

ځینو محلي رسنیو بیا ویلي چې برید د امام زمان په نوم جومات باندې شوی چې د شیعه مذهبو اړوند دی.

په ډزو کې د یوه ماشوم او یوه ملا امام د وژلو خبره هم شوې ده.

تراوسه کومې ډلې د دغو ډزو مسولیت نه دی منلی، خو تر دې وړاندې داعش وسله والې ډلې د ورته بریدونو پړه منلې ده.

نن د اپرېل دېرشمه د ازادي راډیو د درېیو خبریالانو د وژل کېدو له شپږم تلین سره برابر دی.

سباوون کاکړ، عبادالله حنانزی او محرم درانۍ د ۲۰۱۸ کال د اپرېل په دېرشمه د کابل په شش درک کې په یوه ځانمرګي برید کې ووژل شول.

په هغه برید کې چې د داعش یا اسلامي دولت ډلې خراسان ولایت یې مسوولیت ومانه ټول ټال ۲۹ کسان چې اکثر یې خبریالان او رسنیز کارکوونکي وو ووژل شول او ۵۰ نور کسان هم ټپیان شول.

دوی د یوې بمي چاودنې د خبري پوښښ لپاره سیمې ته تلي وو چې د یاد برید هدف وګرځېدل.

دا پر خبریالانو او رسنیزو کارکوونکو تر ټولو سخته او خونړۍ حمله بلل کېږي.

افغان خبریالان په تېرو شلو کلونو کې د خونړیو او هدفي بریدونو شاهد وو.

ایراني چارواکو ویلي چې له افغانستان او ترکمنستان سره د پولې په اوږدو کې دېوالونه او موانع جوړوي.

د ایران دولتي اژانس پرون دوشنبه ایرنا راپور ورکړی چې د ایران ولسمشر ابراهیم رییسي د ایران د شمال، شمال ختیځ او ختیځو سرحدونو په اوږدو کې د دیوالونو او موانعو د جوړولو لپاره یوه درې میلیارد ډالري بودیجه منظور کړې ده.

ایران له ترکمنستان سره په شمال او شمال ختیځ کې ۵۳۱ کیلومتره او په ختیځ کې له افغانستان سره پر څه باندې ۳۰۰ کیلومتره پوله باندې د تاسیساتو د لګولو تابیا لري.

د ایران د شمال ختیځ لپاره د پوله ساتو او پیاده ځواکونو قومندان جنرال حسن مکفي له قوله رسنیو راپور ورکړی چې تمه ده پر دغو پولو څلور متره کانکریټي دیوالونه،اغزن سیم، جال او اصولي سړکونه د درېیو کلونو په موده کې د پوځ له خوا جوړ شي.

د طالبانو حکومت لا د ایران د دې اقدام په تړاو څه غبرګون نه دی ښودلی.

مخکې په ځینو سیمو کې د ایراني ځواکونو د مخکې راتګ او د سرحدي نښانونو د ګډوډۍ پر سر طالب ځواکونو له ایراني پوله ساتو سره شخړې هم کړې دي.

د افغانستان بانک پخوانی رئیس عبدالقدیر فطرت پرون یکشنبې په امریکا کې د ۶۱ کلنۍ په عمر مړ شو.

د هغه د کورنۍ نژدې خپلوانو امریکا غږ ته د هغه مړینه تایید کړې او ویلي یې دي چې هغه د سرطان د ناروغۍ له امله پرون یکشنبې د امریکا په ویرجینیا ایالت کې ساه ورکړه.

ښاغلی فطرت چې په ۲۰۰۷ م کال کې د پخواني ولسمشرحامد کرزي د حکومت په مهال د افغانستان بانک د ریس په توګه ټاکل شوی و، په ۲۰۱۱ کال کې یې په امریکا کې د یوه سفر په مهال له دندې خپله استعفا اعلان کړه.

د راپورونو له مخې هغه مهال ښاغلي فطرت ویلي وو چې د کابل بانک د لانجمنې قضیې د څېړنې اړوند یې په افغانستان کې ژوند ته خطر دی.

ښاغلي فطرت چې د اقتصاد په برخه کې یې لوړې زده کړې وې، د کابل بانک د تراژیدۍ په اړه په انګریزي او دري ژبو کتابونه هم لیکلي دي.

د کابل بانک قضیه د پخواني جمهوري نظام د فساد یوه ترټولو لویه بېلګه بلل کیږي.

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا له خوا د بشري وضعیت د ارزونې څلورمه دوره یي غونډه نن د سویس په جینوا ښار کې پیل شوه.

په دغې شورا کې د افغانستان د دایمي استازولۍ مستشار محب الله تایب ازادي راډیو ته وویل چې د افغانستان په اړه بحث نن د اروپا په وخت د ماسپښين په دوه نیمو بجو پیلیږي.

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو په شورا کې د افغانستان استازولۍ مخکې له مخکې د افغانستان د بشري وضعیت په اړه یو تفصیلي راپور چمتو کړی او موندنې یې له نورو سره شریکوي.

دوی په افغانستان کې د بشري حقونو وضعیت ناوړه بللی دی.

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا وایي، د دوی پرېکړې الزامي بڼه نه لري، خو په وینا یې د طالبانو د رسمیت پېژندلو پر موضوع اغېز لري.

د طالبانو حکومت بیا د بشري وضعیت په اړه د ملګرو ملتونو او نورو ادارو راپورونه رد کړي او ویلې یې دي، دوی د افغانانو په ځانګړې توګه د ښځو حقونه د اسلام په چوکاټ کې ادا کړي دي.