د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتریا اوچا د افغانستان د بشري مرستو له وجهي صندوق سره د اروپايي ټولنې د درېیو میلیونه یورو د مرستې خبر ورکړی دی.

یکشنبه ډسمبر ۲۴مه اوچا په خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر کې ویلي دا ډول مرستې مرستندویه سازمانونه په دې برلاسي کوي چې په ټول افغانستان کې میلیونونو خلکو ته لازمې مرستې او خدمات ورسوي.

اروپايي ټولنې تر دې وړاندې هم له افغانستان سره د مرستو څو بستې اعلان کړې دي.

په همدې حال کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر په دې وروستیو کې د ۲۰۲۴ کال لپاره د افغانستان د بشري اړتیاوو د پوره کولو په هدف نوی پلان وړاندې کړی دی.

اوچا ویلي چې په ۲۰۲۴ کال کې به د افغانستان تر نیمايي زیات نفوس بشري مرستو ته اړتیا ولري.

د افغانستان د ښځو د سیاسي مشارکت شبکې د طالبانو له لورې په نوروز او له شپږم ټولګي ور پورته د نجونو پر زده کړو د بندیز په اړه په یوه بیان کې ویلي، افغانستان ته نوی کال له خوښیو پرته په غم رارسیدلی دی.

په دې بیان کې راغلې، لکه څرنګه چې طالبانو ښځې او ازادۍ زنداني کړې دي، نوروز یې هم بند کړی دی.

د افغانستان د ښځو د سیاسي مشارکت شبکې له نړیوالو غوښتې دي چې د ښځو د حقونو د ځپلو په تړاو غلي پاتې نه شي.

نن په افغانستان کې د نوروز لومړۍ ورځ ده.

په افغانستان او یو شمېر نورو هېوادونو کې نن د جمعې ورځ، د حمل لومړۍ نېټه، د نوي هجري لمریز کال لومړۍ ورځ او نوروز دی.

په افغانستان کې د طالبانو له بیاځلي واکمنۍ مخکې د نوروز ورځ عمومي رخصتي وه، حکومت او خلکو نوروز او د نوي هجري لمریز کال پیل د ځانګړو مراسمو په ترسره کولو سره لمانځل.
د هېواد له بېلابېلو سیمو څخه خلک مزار شریف ته تلل، چېرې چې به په دې ورځ، په ځانګړو او پراخو مراسمو کې، حضرت علي ته پر منسوبه روضه د نوروز جنډه پورته کېدله.

په کورونو کې د خلکو ترمنځ د سمنک، هفت میوې او نورو ځانګړو خوړو تیارول هم د افغانانو له لرغونو دودونو څخه دی.
ښځو او نجونو هم د سړیو په څېر، په دې مراسمو کې فعال حضور درلود.

خو د طالبانو له بیاځلي واکمنۍ وروسته، د نوروز په ورځ عمومي رخصتي لغوه شوې، او د طالبانو یو شمېر مشرانو په ښکاره توګه د نوروز د جشن له لمانځلو سره مخالفت کړی، او د پخواني جمهوري نظام پر خلاف، د نوروز په مناسبت هر ډول رسمي مراسم منع شوي دي.

له کوره د ښځو او نجونو پر وتلو د محدودیتونو سربېره، د خلکو خراب اقتصادي وضعیت، پر موسیقۍ او نورو تفریحي مواردو محدودیتونو، د خلکو ترمنځ په دودیزه توګه هم د نوي کال د لومړۍ ورځې نوروز لمانځل کمرنګه کړي دي.

د افغانستان د ساحلي فوټبال ملي ټیم به سبا له متحد عربي اماراتو سره لوبه وکړي.

د افغانستان د فوټبال فدراسیون په وینا دا لوبه به د جمعې په ورځ د کابل په وخت د مازدیګر په څلورو بجو شروع شي.

افغان لوبډله به د یکشنبې په ورځ له ایران سره او د سې شنبې په ورځ د خپل ګروپ وروستۍ لوبه له اندونیزیا سره وکړي.

په هغه راپور کې چې د چهارشنبې په ورځ له رسنیو سره شریک شوی دی په دې ښوونځیو کې به لمریزې تختې د بریښنا لپاره ولګول شي، همداراز به تشنابونه او څاګانې زده کوونکو ته جوړ شي.

د جاپان په ملاتړ یونیسف د ملګرو ملتو له پراختیایي پروګرام ( یو این ډي پي) سره دا ښوونځي د افغانستان په ختیځ، جنوب او مرکزي سیمو کې ودانوي چې تر درې دیرش زره ډيرې نجونې او هلکان به ګټه ترې واخلي.

د دې ښوونځیو د ودانیدو خبر په داسې وخت کې ورکړل شوی دی چې نن د نوي لمریز کال لومړۍ ورځ ده او لاهم په افغانستان کې تر شپږم ټولګي ورپورته د نجونو د مکتبونو د پرانیستو په اړه څه ژمنه نه ده شوې.

ټاکل شوې چې په کابل کې د طالبانو له خوا نیول شوې بریتانوي جوړه نن پنجشنبه ( د کب ۳۰مه) محکمې ته حاضره شي.

د بریتانیا ګارډین ورځپاڼې تېره شپه ناوخته د دغې جوړې د کورنۍ د غړو په حواله ویلي چې ۷۹ کلن پیټر رینولډز او میرمن یې ۷۵ کلنه باربي نن محکمه کیږي.
پر هغوی د لګول شویو تورونو جزیات معلوم نه دي.

دغه عمر خوړلې جوړه تېره میاشت په بامیان ولایت کې ونیول شوه.

د ګارډین د راپور له مخې، پیټر رینولدز په یوه تیلفوني مکالمه کې د کابل د پل چرخي له زندانه خپلې کورنۍ ته د محکمې د ورځې خبر ورکړی دی.

د دغې جوړې لور سارا انتویسټل ګارډین ته ویلي، ژوره اندیښنه لري چې ممکن پلار او مور یې عادلانه محاکمه نه شي.

نوموړې وړاندې تر دې د خپل پلار د روغتیایي وضعیت په اړه هم اندیښنه ښودلې وه او ویلې یې و چې هغه د زړه له ناروغۍ کړېږي.

طالبانو د دغې بریتانوۍ جوړې نیول تایید کړي، خو پر هغوی د لګېدلو تورونو جزیات یې نه دي ورکړي.

په ننګرهار کې د سوداګرۍ او پانګونې خونې د مدیره پلاوي غړي مخلص احمد ازادي راډیو ته وویل چې د جمعې په ورځ به مسافر او ناروغان له دې لارې د تګ راتګ اجازه ترلاسه کړي.

د تورخم دروازه د فبروري په یو ویشتمه پاکستان بنده کړه او ویې ویل چې افغان طالبان د پاکستان د خاورې دننه تاسیسات جوړوي. طالبانو دا ادعا رد کړه او ویې ویل چې د افغانستان د خاورې دننه امنیتي تاسیسات ودانوي.

د دواړو هیوادونو د استازیو تر خبرو وروسته پرون مازدیګر څلورنیمې بجې په سوداګریزو توکو بار لارۍ له دې لارې وروسته له پنځه ویشت ورځو تیرې شوې.

په تیرې نږدې یوې میاشتې کې د دې لارې د تړل کیدو له امله د دواړو لوریو سوداګرو ته په میلیونونو ډالر زیان اوښتی دی.

د ایران د بشري حقونو او نړیوالو چارو لپاره د عدلیې وزارت مرستیال عسکر جلالیان ایراني رسنیو ته پرون وویل چې هیواد یې یو سل او نهه څلویښت زندانیان افغان لورې ته تسلیم کړل چې د بند پاتې موده د خپل هیواد په زندانونو کې تیره کړي.

د ایراني چارواکو په وینا دا بندیان د ایران په سیستان و بلوچستان، یزد، سمنان او هرمزګان زندانونو کې بندیان وو.

جلالیان وایي چې اکثر دا بندیان د مخدر موادو په ارتباط نیول شوي وو.

ایراني رسنیو پرون خبر ورکړ چې د تهران او کابل ترمنځ د شوي توافقنامې له مخې دا بندیان افغانستان ته سپارل شوي دي او تمه ده چې په لنډ راتلونکې کې نور بندیان هم افغانستان ته انتقال شي.

په ننګرهار کې د سوداګرۍ او پانګونې خونې د مدیره پلاوي غړي دکتور مخلص احمد ازادي راډيو ته وویل، د کابل په وخت څلور نیمې بجې په سوداګریزو توکو بار موټر له کرښې بلې غاړې ته تېر شو.

نوموړي دا هم وویل چې د راتلونکې جمعې په ورځ د مارچ په ۲۱ مه به پاکستانی لوری د مسافریونو د تګ راتګ په موخه خپل سیستمونه فعالوي او دغه دروازه له هغې وروسته د هر ډول تګ راتګ په وړاندې پرانستل شي.

په همدې حال کې په تورخم کې د طالبانو د حکومت کمیسار ملا عبدالجبار حکمت رسنیو ته په استولي پیغام کې ویلي چې د دروازو له خلاصون وړاندې د دواړو لوریو مسولینو خبرې وکړې او د دروازې پر خلاصون هوکړې ته ورسېدل.

پنځه ویشت ورځې وړاندې د فبرورۍ ۲۱ مه دا د تورخم دروازه د پاکستان له لوري ظاهر کرښې ته نه نږدې د طالب ځواکونو له لوري د یوې پوستې د جوړېدو په غبرګون کې تړل شوې وه چې له امله یې دواړو لوریو ته په زرګونه مسافر او دغه راز زرګونه په سوداګریزو توکو بار موټر بند پاتې شول.

د پاکستان د خلکو ګوند مشر بلاول بوټو زرداري وايي، افغانستان د ترهګرو په پټنځای بدل شوی او نړیواله ټولنه باید د دې ډلو د ملاتړ په برخه کې د طالبانو پر رول خبر وي.

نوموړي دا څرګندونې پرون سه شنبې د (مارچ۱۸مه) د پاکستان د پارلمان د ملي امنیت کمیټې ته په علني غونډه کې وکړې.

هغه خبرداری ورکړ چې په پاکستان کې د ترهګرۍ اور کولی شي ګاونډیو هېوادونو ته هم خپور شي، او له سیمه‌ییزو هېوادونو يې وغوښتل چې دا ګواښ جدي ونیسي.

بوټو دا څرګندونې وروسته له هغې کړي چې د پاکستان په بلوچستان ایالت کې د مسافرو پر اورګاډي په یوه برید کې له ۴۰۰ زیات کسان یرغمل شول.

د "بلوچ ازادي غوښتونکو" ډلې د برید مسولیت ومانه.

د پاکستان د حکومت استخباراتي ادارو ویلي وو، په دې برید کې بریدګر په افغانستان کې له خپلو ملګرو سره په تماس کې وو.

تر دې مخکې د پاکستان پوځ هم ادعا کړې وه چې برید د افغانستان له خاورې تنظیم شوی و.

که څه هم تراوسه د طالبانو حکومت د بلاول بوټو زرداري تازه څرګندونو ته رسمي غبرګون نه دی ښودلی، خو له دې وړاندې يې د پاکستان د حکومت ورته اعادوې رد کړي دي.

په ننګرهار کې د طالبانو د حکومت د ولایتې ادارې ویاند قاضي ملا عادل رسنیو ته په استولي ویډیو پیغام کې ویلي چې د دواړو لوریو د مسئولينو د هوکړې له مخې نن د چهارشنبې ورځ مازديګر څلور بجې تورخم دروازه د سوداګرۍ او بېړنيو ناروغانو پرمخ پرانیستل کيږي.

نوموړي ویلي چې د دغه هوکړې له مخې به د راتلونکې جمعې په ورځ یاده دروازه د هر ډول تګ راتګ په وړاندې به بشپړ ډول خلاصه شي.

د ملا عادل دا هم ویلي چې پاکستاني لوری هڅه کوي چې د جمعې ورځې پورې د مسافرينو تګ راتګ په موخه خپل سيستمونه فعال کړي چې ور سره به دواړو لورو ته بند پاتې مسافرين تګ راتګ پيل کړي.

د تورخم دروازه پنځه ویشت ورځې وړاندې د فبرورۍ په ۲۱ مه کرښې ته نږدې د طالبانو له لوري د یوې پوستې په غبرګون کې پاکستاني لوري وتړل شوه، چې له امله یې دواړو لوریو ته په زرګونه مسافر او دغه راز زرګونه په سوداګریزو توکو بار موټر بند پاتې شول.

د دغه دروازې د خلاصون په هدف دوه ځل د دواړو اړخونو سوداګرو او قومي مشرانو هم د جرګې په بڼه ناستې وکړې.

د جرګې یو شمېر غړو ازادي راډيو ته وویل چې د جرګې په وروستۍ ناسته کې پرېکړه شوې وه چې د داوړو اړخونو کمیساران به د چهارشنبې په ورځ ناسته کوي او د تورخم دروازې د خلاصون په سر به خبرې کوي.