د ماشومانو، ناروغانو او ښځو په شمول سلګونه افغانان پر ډیورنډ کرښه د تورخم په دروازه کې بند پاتي دي، چې ظاهراً د پاکستاني چارواکو له خوا په موقتي ډول تړل شوې ده.

پاکستاني چارواکو راپور ورکړی چې د تورخم دروازه د پاسپورټ او ویزې د چیک د څانګې د انتقال له کبله تړل شوې او تمه کیږي چې درې ورځې نوره به هم تړلي پاتې شي.

له تورخم څخه عیني شاهدانو ازادي راډیو ته ویلي چې دا مهال ماشومان، ښځې او ناروغان د دې دروازې په اوږدو کې په ګرمې هوا او سختو شرایطو کې بند پاتې دي.

تورخم، د افغانستان او پاکستان ترمنځ تر ټولو مصروفه لاره ده چې هره ورځ سلګونه کسان د دواړو هېوادونو ترمنځ له دې لارې تګ راتګ کوي.

د دواړو هېوادونو ترمنځ لویه برخه سوداګریزه راکړه ورکړه هم له تورخم تیریږي.

خو دا لاره ډېر کله د دواړو هېوادونو د پوله ساتو ترمنځ پر ډیورنډ کرښه د نښتو، او نورو څرګندو او ناڅرګندو دلایلو له کبله تړل کیږي چې له دې لارې تېریدونکي مسافر چې ډېر یې ناروغان وي له سختو ستونزو سره مخ کوي.

د پکتیا د ډنډ پټان وروسته بېګا شپه د خوست ولایت د ځاځي میدان ولسوالۍ کې هم پر ډیورنډ کرښه د طالبانو د حکومت او پاکستاني حکومت د سرحدي ځواکونو تر منځ د درنو وسلو ډزې شوې دي.

ځايي اوسیدونکو د ازادي راډیو مشال څانګې ته وویل چې ډزې د شپې له دوه بجو څخه پیل شوې او د سهار تر لمر خاته يې دوام وکړ او اوسمهال دواړو خواوو ته ډزې بندې شوې دي.

ځايي اوسیدونکي ادعا کوي چې د توغندیو برید د پاکستان د پوله ساتو ځواکونو لخوا پیل شوی دی.

د دوی په وینا چې د پاکستان د پوله ساتو ځواکونو د درنو وسلو ځینې مرمۍ د ځاځي میدان د خلکو په کورونو او سیمو هم لګیدلي، خو چاته یې یې مرګ ژوبله نه ده اړولې.

د ځاځي میدان خلک وايي، چې د پاکستان د پوله ساتو او د افغانستان د لوري د ځواکونو تر منځ پخوا په دې کچه د لویو وسلو جګړه نه وه شوې.

د ځايي خلکو په وینا، چې نن سهار د طالبانو د ځواکونو یو لوی قطار ځاځي میدان ته رسیدلی او حالت ترینګلی دی.

د خوست د اطلاعاتو او کلتور رئیس شبیراحمد عثماني ویلي دي چې د دې جګړې په اړه مالومات راټولوي او وروسته به یی د رسنیو سره شریک کړي.

بلخوا په کابل او اسلام اباد کې چارواکو په دې اړه په رسمي توګه تر دا دمه څه نه دي ویلي.

په ملګرو ملتونو کې د افغانستان د دایمي استازولۍ سرپرست نصیراحمد فایق وايي د حق العضویت په خاطر د رایې د حق ځنډول کومه نوې مسله نه ده او دی هڅه کوي دا حق بېرته ترلاسه کړي.

فایق له رسنیو سره په خبرو کې ویلي چې له افغانستانه په تخنیکي دلایلو دا حق اخیستل شوی.

د راپورونو له مخې ملګرو ملتونو، په دې خاطر افغانستان په عمومي اسمبلۍ کې له رایې ورکولو محروم کړی چې د کال دوه لکه ډالره حق العضویت یې نه دی ورکړی.

اخوا د افغانستان د تېر جمهوري نظام لومړي مرستیال امرالله صالح په خپله ایکس پاڼه کې لیکلي چې د رایې د حق تعلیق د حق العضویت له نه ورکولو سره کوم تړاو نه لري.

هغه ویلي که داسې څه وي دی حاضر دی چې تېر پور او د درېیو راتلونکو کلونو حق العضویت ورکړي.

شاوخوا ۱۰۰ تنو افغان کډوالو د پنجشنبې په ورځ په لندن کې د برېتانیا د کورنیو چارو وزارت مخته مظاهره وکړه او روانډا ته د افغان کډوالو د استولو پر پرېکړه یې اعتراض وکړ.

د برېتانیايي رسنیو د راپور له مخې، په مظاهره چیانو کې هغه افغانان هم شامل وو چې په افغانستان کې یې له برېتانیايي پوځیانو سره کار کړی وو.

د مظاهرې یوه ویناوال قمر جبارخېل وویل، روانډا ته د افغان کډوالو، په تېره بیا د هغوی چې د ۲۰۰۲ او ۲۰۲۱ ترمنځ یې له ناټو ځواکونو سره همکاري کړې ده، لېږل منفي پایلې لري.

د برېتانیا حکومت په وروستیو کې پرېکړه وکړه چې هغه کډوال چې د مهاجرت قضیې یې سپړل شوې نه دي، روانډا ته ولیږي او تر څو چې دوسیې یې څېړل کېږي په دغه افریقايي هیواد کې انتظار وباسي.

د چین او پاکستان د بهرنیو چارو وزیرانو په خپل منځ کې له کتنې وروسته په یوه ګډه اعلامیه کې په افغانستان کې د ټولګډونه سیاسي چوکاټ د رامنځته کېدو غوښتنه وکړه.

په دې اعلامیه کې چې په پیکینګ کې د (وانګ يي) او اسحاق ډار د چهارشنبې د کتنې په پای کې خپره شوه، د طالبانو له رژیمه غوښتل شوي چې منځلارې پالیسي غوره کړي، ترهګرو ډلو ته اجازه ورنه کړي چې د افغانستان له خاورې د نورو پر ضد کار واخلي او له ګاونډیانو سره اړیکې ښې کړي.

دواړو خواوو په افغانستان کې د بشری وضعیت او اقتصادي پراختیا په برخو کې د نړیوالې ټولنې د ملاتړ غوښتنه کړې ده.

د طالبانو د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت د هواپېژندنې اداره وايي چې نن او سبا د هېواد په ۲۹ ولایتونو کې د ورښت وړاندوینه کوي.

د دې ادارې پر اساس، بدخشان، تخار، کندوز، بغلان، پنجشېر، نورستان، کونړ، لغمان، ننګرهار، کاپیسا، کابل، پروان، میدان وردک، بامیان، دایکنډي، سمنګان، بلخ، جوزجان، سرپل، غور، فاریاب، بادغیس، هرات، فراه، زابل، غزني، هلمند، کندهار او اروزګان هغه ولایتونه دي چې د باران، تالندې، برېښنا او سیلونو اټکل پکې شوی دی.

د هواپېژندنې د ادارې له اټکل سره سم د افغانستان په شمالي، شمال لوېدیځو، لوېدیځو، جنوبي، جنوب لوېدیځو، ختیځو، جنوب ختیځو او مرکزي ولایتونو او همداراز سالنګونو کې د تیزو بادونو اټکل هم کوي.

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې په شل اوریز نړیوال کې د ګډون په موخه د ویسټ اینډیز پر لور خپل سفر پیل کړ.

د پنجشنبې په ورځ د می په ۱۶مه نېټه افغان کرکټ بورډ رسنیو ته په لېږلې خبرپاڼه کې ويلي، ملي لوبډله یې د شل اوریز نړیوال جام لپاره ویسټ اینډیز ته روانه شوه.

کرکټ بورډ زیاتوي: "افغان لوبډله به لومړی متحده عربي اماراتو ته ولاړه شي او له هغه ځایه به سبا جمعه د لندن له لارې انټېګا ته ورسېږي چېرې به چې د یادو سیالیو لپاره د بشپړ چمتووالي په موخه په یوه لس ورځني تمریناتي کمپ کې ګډون وکړي."

ځینو سرچینو ازادي راډیو ته ویلي، په آی‌‌پي‌ایل لیګ کې مصروف لوبغاړي به هم ډېر ژر ویسټ اینډیز ته خپل سفر پیل کړي.

ټاکل شوې چې شل اوریز نړیوال جام د جون میاشتې په ۲یمه نېټه پیل شي او افغانستان به د جون په ۴مه نېټه له پاپا نیوګیني سره ترسره کړي.

د افغانستان لپاره د روسیې د ولسمشر ځانګړی استازی ضمیر کابلوف وايي، طالبان له دې وروسته د روسیې دښمنان نه دي.

کابلوف د روسیې له تاس خبري اژانس سره په هغه مرکه کې چې نن خپره شوې ویلي، د دې خبرې معنی دا نه ده چې طالبان د روسیې لومړۍ درجه دوستان دي، خو دا خبره روښانه ده چې "دوی زموږ دښمنان نه دي."

د افغانستان لپاره د روسیې د ولسمشر ځانګړي استازي ضمیر کابلوف زیاته کړې چې د مسکو او طالبانو ترمنځ لا هم مشخص سیاسي محدودیتونه شته.

روسیه که څه هم د طالبانو سرپرست حکومت په رسمیت نه پېژني، خو د ګوتو په شمېر هېوادونو څخه دی چې د طالبانو ډیپلوماتان یې منلي دي.

طالبان چې لا هم په روسیه کې یوه ممنوعه ډله ګڼل کېږي، له روسیې سره په تجارتي او نورو برخو کې تعاملات لري.

پخوانۍ ډیپلوماته او له اسیا څخه د اسلامی همکاریو سازمان د بشری حقونو خپلواک کمېسیون غړې اصیلا وردګ وايي چې د ناروې په پلازمېنه اوسلو کې په دوه ورځنۍ غونډه کې د کډوالو، بشري مرستو، د ښځو د تعلیم او کار او د هغوی د اقتصادي ستونزو په اړه خبرې وشوې.

مېرمن وردګ په ایکس شبکه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې په دې کنفرانس کې د ټولو اقشارو استازیو او هم د طالبانو استازو برخه اخیستې وه.

خو یو شمېر ښځینه فعالانو په اوسلو کې پر وروستۍ غونډې سختې نیوکې کړې دي.

د "افغانستان د ښځو د ملي اتحاديې چتر" په نوم ډلې د ناورې چارواکو ته په يوه پرانيستي‌ليک کې د داسې غونډو د جوړولو او له طالبانو سره د اړيکو د احتمالي پلان په اړه خبرداری ورکړی ځکه د دوی په ټکو طالبان، بشري ارزښتونه په تېره د ښځو حقونه تر پښو لاندې کړې دي.

د بشري حقونو د څېړنې ليګ په نوم يوې ټولنې د مې په ١۴مه او ١۵مه په اوسلو کې يوه غونډه وکړه چې په افغانستان کې د بشري حقونو په برخه کې د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورټر ريچارډ بينېټ هم ګډون کړى و.

نن په کابل کې د طالبانو د حکومت او د ملګرو ملتونو او نړیوالو موسسو تر منځ یوه ناسته جوړه شوه.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت چې د دې ناستې کوربه دی، ویلي چې هدف د دواړو لوریو تر منځ د لا زیاتې همغږۍ رامنځته کول دي.

په بیان کې زیاته شوې چې په دې ناسته کې د افغانانو په اړتیاوو، د حکومت په لومړیتوبونو او په تېر یوه کال کې د ملګرو ملتونو له‌خوا د شویو مرستو او راتلونکو پلانونو په اړه خبرې وشوې.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي ویلي چې له مرستو د اعظمي استفادې لپاره په کار ده چې د مرستو د ډول او ویش بڼه د افغانستان د خلکو د اړتیاوو او لومړیتوبو سره سمه عیاره شي.

د ملګرو ملتونو د بشري او پراختیايي برخې د مسوول او د یوناما د مرستیال اندریکا رتواتي په حواله ویل شوي ملګري ملتونه هڅه کوي د مرستو نوعیت د بشري هغو تر څنګ پرمختیايي مرستو ته واړوي.